Tien woorde van Troos

Wat troos jou?

Ek onthou toe ek vier jaar oud was, het ek een die nag van my bed afgeval. Dit was donker. Ek was bang. En ek het geroep. My ma het gekom. Interessant nie my lig aangesit nie. My opgetel, my terug gesit in die bed, en ‘n tydjie daar gesit. Tot ek rustig was en weer aan die slaap geraak het. Sy het dit reggekry om my te troos.

Ek onthou toe ek 25 jaar oud was, was ek op ‘n toer saam met ‘n paar klasmaats. Dit was 1983 en ons wou agter kom wat gaan in ons land aan. Ons het by ‘n paar universiteite gesels met mense wat deel was van die struggle. ‘n ANC aktivis in Durban. Beyers Naudé in huisarres. Frank Chikane by die SARK se kantore.

Toe was ons op pad om in Mamelodi te oornag. Vreemde omgewing. Met ‘n motor waarvan die brieke skielik vasslaan toe ons by ‘n vulstasie stop. ‘n Peugeot 504. Onbeweeglik. Ons is gestrand. Dit is die dae voor selfone. Niemand weet wat ons moet doen nie.

Ek bel my pa. Met sy luister en raad gee, het my gekalmeer. Dit het vir my gevoel asof hy enigiets sou los om daar by my te wees, al was ek meer as ‘n duisend kilometer van hom af. Dit het my getroos.

Ons het ons kontak in Mamelodi gebel om twee van ons studente te kom haal, Johan en Bobbie. Ek en die ander student, Gert, ons klaskaptein, het die nag in die motor deurgebring by die insleepdiens. Die volgende dag is die motor reggemaak en kon ons voortgaan en een van die mees leersame ervarings van my studente dae voltooi.

Wat troos jou in die dood?

Maar, hierdie verhale is almal verhale van troos in en vir hierdie lewe. Vir die onsekerheid van ‘n vierjarige. Vir die onervarendheid van ‘n 25 jarige. En jy sou jou eie verhale daaroor kon vertel.

Wat is egter jou troos as jy sou sterwe? As jy sou doodgaan? Skielik. Of langsaam.

Wie is dan daar om jou hand te vat? Wie is daar om jou te troos? ‘n Troos wat nie net vir hierdie lewe tel nie. Maar wat jou deur die dood kan vat, ‘n troos wat vir ewig kan hou?

Dit is die vraag wat die Hervorming gevra het. Dit is die vraag wat Zacharias Ursinus en Casper Olevianus geantwoord het in hulle Kategismus het toe hulle in Heidelberg deur die kroonprins van een van Duitsland se invloedrykste provinsies, Frederick III, gevra is om vir jongmense leiding te gee.

Wat is jou enigste troos in lewe en dood?

Want, daar is baie dinge wat jou kan troos in hierdie lewe. Gesondheid. Rykdom. Plesier. Verhoudings. Prestasies. Avontuur. Erkenning. Kinders.

Maar dié dinge is onderworpe aan die uitdagings van siekte, verlies, verwerping, ouderdom. Niks hou vir altyd nie. Daarom kan dit nie troos vir altyd nie.

Wat is dus jou enigste troos in lewe en dood?

Tien woorde van Troos

Ursinus en Olevianus het ‘n antwoord gegee, in tien stellings, sorgvuldig saamgestel uit die boodskap van die NT. Uit die evangelies. Uit die briewe. 27 kragtige verse. Geskryf vir die jongmense van hulle tyd:

“My enigste troos in lewe en dood is dat ek met liggaam en siel in lewe en in sterwe (a) nie aan myself (b) nie, maar aan my getroue Verlosser, Jesus Christus behoort (c). Hy het met sy kosbare bloed vir al my sondes ten volle betaal (d) en my uit alle heerskappy van die duiwel verlos (e). Hy bewaar (f) my op so ‘n wyse dat sonder die wil van my hemelse Vader, geen haar van my kop kan val nie (g). Alles moet inderdaad tot my saligheid dien (h). Daarom verseker Hy my ook deur sy Heilige Gees van die ewige lewe (i) en maak Hy my van harte gewillig en bereid om voortaan vir Hom te lewe (k).”

(a) Rom 14:8. (b) 1 Kor 6:19. (c) 1 Kor 3:22; Tit 2:14: (d) 1 Pet 1:18, 19;1 Joh 1:7; 2:2, 12. (e) Heb 2:14;1 Joh 3:8; Joh 8:34-36. (f) Joh 6:39; 10:28; 2 Tess 3:3; 1 Pet 1:5. (g) Matt 10:30; Luk 21:18. (h) Rom 8:28. (i) 2 Kor 1:22; 5:5; Ef 1:14; Rom 8:16. (k) Rom 8:14;1 Joh 3:3:

1. Die troos is vir liggaam en siel, vir lewe en dood

Hulle verseker ons die troos is nie net vir jou liggaam nie. Dit is ‘n troos ook vir jou siel, jou binnekant. Die troos is genoeg vir jou lewe en jou sterwe.  Vir alles wat jy kan ervaar.

Daarom kies hulle Paulus se boodskap in Romeine 14:8 om dit oor te dra:

“⁸Want as ons lewe, leef ons tot eer van die Here; en as ons sterwe, sterf ons tot eer van die Here; of ons dan lewe en of ons sterwe, ons behoort aan die Here.” (Rom 14:8)

2. Die troos kom nie uit jouself nie

Hulle weet die troos moet aan die een kant van buitekant af kom. Dit moet soos ‘n ma of ‘n pa jou hart tot rus bring. Dit is oorsaak dat ‘n mens regtig tot rus kan kom. Omdat Iemand omgee.

Maar, die troos moet aan die ander kant ook op ‘n manier in jou binnekant gebêre word, anders gaan jy sukkel die bron van jou troos nie naby jou is nie. Die troos moet in jou hart gebêre wees.

Daarom kies hulle Paulus se boodskap in 1 Korintiërs 6:19 om dit oor te dra:

“¹⁹Of weet julle nie dat julle liggaam ’n tempel is van die Heilige Gees wat in julle is, wat julle van God het, en dat julle nie aan julself behoort nie?” (1 Kor 6:19)

Dit is een van die gelukkigste gedagtes wat ‘n mens kan hê! Baie beter as die “happy thoughts” van ‘n Peter Pan. Die Heilige Gees woon in jou. Jy is ‘n tempel van die Heilige Gees. Hy word nie verniet die Trooster genoem nie. Hy is vir ewig vir jou gegee. Elkeen wat in Jesus Christus glo, elkeen wat aan Hom behoort, het die Heilige Gees as ‘n gawe ontvang.

3. Die enigste troos is dat jy aan jou getroue Verlosser, Jesus Christus, behoort

Daarom haal hulle Paulus aan vroeër in sy eerste brief aan Korintiërs en beklemtoon dat deur die geloof in Christus behoort ons almal aan Hom:

“²²of dit Paulus is of Apollos of Céfas of die wêreld of lewe of dood of teenswoordige of toekomstige dinge—alles behoort aan julle; ²³maar julle behoort aan Christus, en Christus aan God.” (1 Kor 3:22-23)

Hulle voeg daarby die woord van Paulus aan die jong Titus, die “trouble shooter” leraar wat in Kreta gewerk het, en beskryf die voordele wat dit vir ons inhou:

“¹⁴wat Homself vir ons gegee het om ons te verlos van alle ongeregtigheid en vir Homself ’n volk as sy eiendom te reinig, ywerig in goeie werke.” (Tit 2:14)

Baie keer is ons hartseer oor dinge wat onsself verkeerd doen. Voel ons skuldig oor óf iets wat ons gedoen het, óf iets wat ons juis nie gedoen het nie. Soms wonder ons of ooit ‘n slegte gewoonte sal kan stop.

Dit is die troos wat Christus bring. Hy is vir jou as Verlosser gegee. Elkeen wat aan Hom behoort, word nie net verlos van alle ongeregtigheid nie, maar word gereinig van hulle sondige gewoontes, sodat hulle die Here kan dien met goeie werke. Dit is immers waarvoor God ons geroep het.

4. Die troos is dat Jesus met sy kosbare bloed vir al ons sondes ten volle betaal het

Ursinus en Olevianus het geweet dat die skuld van die sonde ‘n groot las is en ons vreugde steel. Daarom beklemtoon hulle as troos dat Jesus met sy kosbare bloed vir al ons sondes ten volle betaal het.

Hulle haal vyf tekste aan om dit te onderstreep.

Die eerste twee uit Petrus se eerste brief beklemtoon die vryheid wat ons ontvang. Dit is die bloed van Jesus wat ons uit ‘n sinnelose bestaan losgekoop het om ons vreugde in God te vind:

“¹⁸omdat julle weet dat julle nie deur verganklike dinge, silwer of goud, losgekoop is uit julle ydele lewenswandel wat deur die vaders oorgelewer is nie, ¹⁹maar deur die kosbare bloed van Christus, soos van ’n lam sonder gebrek en vlekkeloos.” 1 Pet 1:18-19

Die ander drie tekste uit Johannes se eerste brief beklemtoon die reiniging van alle sonde, vir almal wat in Hom glo:

“⁷Maar as ons in die lig wandel soos Hy in die lig is, dan het ons gemeenskap met mekaar; en die bloed van Jesus Christus, sy Seun, reinig ons van alle sonde.” ( 1 Joh 1:7)

“²En Hy is ’n versoening vir ons sondes, en nie alleen vir ons s’n nie, maar ook vir dié van die hele wêreld.” (1 Joh 2:2)

“¹²Ek skryf aan julle, my kinders, omdat die sondes julle vergewe is om sy Naam ontwil.” (1 Joh 2:12)

5. Die troos is dat ons uit alle heerskappy van die duiwel verlos is

Ursinus en Olevianus het ook geweet dat die duiwel ‘n groot realiteit is in terme van versoekings en beproewings en beklemtoon dat Christus ons uit alle heerskappy van die duiwel verlos het. As troos in aanvegting. As bemoediging tot volharding.

Dit is Hy wat die een wat ons bangmaak met die dood, die duiwel, oorwin het. Jesus het in ons menslike bestaan ingeklim om deur sy eie dood die duiwel se greep op die dood te verbreek. So verwoord die Hebreërskrywer dit:

“¹⁴Aangesien hierdie kinders mense van vlees en bloed is, het Hy ook net soos hulle mens geword. Dit het Hy gedoen om deur sy dood dié een wat mag het oor die dood, dit is die duiwel, te vernietig.” (Hebr 2:14)

Daarby gee Ursinus en Olevianus die waarskuwing dat dit nie beteken dat ‘n mens in die sonde kan bly nie, want dan stel jy jouself bloot aan die heerskappy van die duiwel. So verwoord Johannes dit in sy eerste brief:

“⁸wie aanhou sonde doen, behoort aan die duiwel, want die duiwel hou van die begin af aan met sondig. En die Seun van God het juis gekom om die werk van die duiwel tot niet te maak.” (1 Joh 3:8)

Hulle haal ook vir Jesus self aan in Johannes se evangelie dat elkeen wat ‘n slaaf van die sonde bly, nie deel is van die huisgesin van God nie. Dit is eers as die Seun jou vrygemaak het wat jy waarlik vry sal wees:

“³⁴Jesus sê toe vir hulle: ‘Dít verseker Ek julle: Elkeen wat sonde doen, is ’n slaaf van die sonde. ³⁵’n Slaaf bly nie vir altyd by ’n huisgesin nie; ’n seun bly vir altyd. ³⁶Eers as die Seun julle vry maak, sal julle werklik vry wees.’” (Joh 8:34-36)

6. Die troos is dat God self ons bewaar

Met ‘n kort bondige stelling, bring die skrywers van die Kategismus die bewaring van God in spel as troos. Die troos is dat God self ons bewaar.

Hulle gebruik Johannes, Paulus en Petrus as getuienis van hierdie gerusstellende waarheid van God se bewaring.

Twee gedeeltes in Johannes bevestig God se bewaring tot in die ewige lewe:

“³⁹En dit is die wil van Hom wat My gestuur het: dat Ek van almal wat Hy My gegee het, nie een verlore sal laat gaan nie, maar hulle almal op die laaste dag uit die dood sal laat opstaan.” (Joh 6:39)

Jesus sal nooit een van ons laat verlore gaan nie. Niemand sal ons uit sy hand ruk nie:

“²⁸Ek gee hulle die ewige lewe, en hulle sal in alle ewigheid nooit verlore gaan nie. Niemand sal hulle uit my hand ruk nie.” (Joh 10:28)

Paulus bevestig dat die Here getrou is en ons van die bose bewaar:

“³Die Here is getrou; Hy sal julle versterk en julle van die bose bewaar.” (2 Tess 3:3)

Petrus beklemtoon dat dit ‘n werklikheid is wat deur die misterie van geloof vir ons oopgaan dat die krag van God in ons werk om ons veilig te bewaar vir die saligheid wat wag:

“⁵En omdat julle glo, word ook julle deur die krag van God veilig bewaar vir die saligheid wat reeds gereed is om aan die einde van die tyd geopenbaar te word.” (1 Pet 1:5)

7. Die troos is dat sonder die wil van ons hemelse Vader geen haar van jou kop kan val nie

Daarby gee hulle ‘n uitsonderlike voorbeeld van hoe God se bewaring werk, só dat sonder die wil van ons hemelse Vader, geen haar van ons kop kan val nie.

Hulle doen dit deur twee uitsprake van Jesus in Matteus en Lukas met mekaar te verbind wat ons troos met die boodskap dat God van alles weet, en betrokke is by alles wat met ons gebeur.

“³⁰Van julle is selfs die hare op julle kop almal getel.” (Matt 10:30)

“¹⁸daar sal selfs nie eens ’n haar van julle kop af val nie.” (Luk 21:18)

8. Die troos is dat alles inderdaad tot jou saligheid moet dien

Die tema van bewaring word aangevul met ‘n verstommende stelling: “Alles moet inderdaad tot my saligheid dien.”

Daar is waarskynlik geen groter troos vir hierdie lewe as juis hierdie een van Paulus in Romeine nie:

“²⁸Ons weet dat God alles ten goede laat meewerk vir dié wat Hom liefhet, dié wat volgens sy besluit geroep is.” (Rom 8:28)

9. Die troos is dat die Heilige Gees jou verseker van die ewige lewe

Hulle koppel dit aan die werklikheid van die Heilige Gees wat ons ook verseker van die ewige lewe.

Paulus is daarvoor aan die woord. Twee keer in sy tweede brief aan die Korintiërs, een keer uit elkeen van die briewe aan die Efesiërs en die Romeine:

Ons is as God se eiendom verseël:

“²²ons as sy eiendom beseël en die Heilige Gees in ons harte gegee as waarborg van wat ons nog sal ontvang.” (2 Kor 1:22)

Die Heilige Gees is die een wat ons as waarborg gegee is dat God ons vir die oorgang na die ewige lewe voorberei:

“⁵Hy wat ons vir hierdie oorgang voorberei het, is God. As waarborg hiervan het Hy ons sy Gees gegee.” (2 Kor 5:5)

Hy het verder belowe dat ons volkome verlos sal word:

“¹⁴Die Heilige Gees is die waarborg dat ons ook verder sal ontvang wat God belowe het, wanneer Hy almal wat aan Hom behoort, volkome sal verlos. Daarom moet ons sy grootheid prys.” (Ef 1:14)

Dit is hierdie Gees wat saam ons gees getuig dat ons kinders van God is, ‘n waarheid wat vir my reeds op twaalfjarige ouderdom oopgegaan het ‘n keer toe my ma hierdie vers by huisgodsdiens gelees het:

“¹⁶Hierdie Gees getuig saam met ons gees dat ons kinders van God is.” (Rom 8:16)

10. Die troos is dat Hy jou van harte gewillig maak om voortaan vir Hom te lewe

Ursinus en Oleviansus sluit hulle tien stellings af met die troos wat daar lê in ‘n lewe vir God. Want, hierdie Here maak ons van harte gewillig en bereid om voortaan vir Hom te lewe.

Dit is die werk van die Gees, soos Paulus ons herinner. Maar, ook iets wat ons toelaat:

“¹⁴Almal wat hulle deur die Gees van God laat lei, is kinders van God.” (Rom 8:14)

Omdat die Gees ons lei, kan ons nie anders as om onsself rein te hou soos Jesus self rein was:

“³Elkeen wat hierdie verwagting in verband met Hom koester, hou homself rein soos Jesus rein is.” (1 Joh 3:3)