Psalm 120
Here, bevry my van bedrieglike tonge
Psalm 110-118 in die 5de Psalmboek het die geloofsgemeenskap herinner aan God se (veral Messiaanse) beloftes uit die verlede wat bedoel was vir ‘n beter toekoms. Psalm 119 het hulle gehelp om te fokus op die belewenis van God se teenwoordigheid in die Woord wat bedoel was vir die uitdagings van elke dag in die hede.
Psalm 120-134 help nou op soortgelyke wyse die geloofsgemeenskap om te fokus op die belewenis van God se teenwoordigheid in die tempel waar hulle met mekaar versterk kan word vir die geloofstryd. Dit is waar hulle saam sing en die Here loof wat hulle innerlik die krag kry om te doen wat die Woord van hulle vra.
Hierdie vyftien Psalms word daarom Pelgrimsliedere genoem wat bedoel was om drie keer ‘n jaar met die reis na die groot feeste by die tempel in Jerusalem gesing te word om onder andere die verlange na God (Ps 121), die gebed vir Jerusalem (Ps 122), die belydenis van afhanklikheid van God (Ps 123), en die gebed om beskerming van God (Ps 125) te verwoord.
Hoewel net vier van hierdie Psalms direk aan Dawid toegeskryf word (Ps 122; 124; 131; 133), hanteer ek die meeste van die Pelgrimsliedere hier, omdat die inhoud ooreenstem. Dit geld ook Psalm 132 wat nie ‘n Psalm van Dawid is nie, maar wel ‘n Psalm vir Dawid. Dit is dus heel waarskynlik in sy tyd geskryf deur ‘n anonieme skrywer.
Twee van dié Psalms sal egter later hanteer word. Psalm 126 is na aanleiding van die inhoud heel waarskynlik ná die ballingskap geskryf, en word dus ook later hanteer. Psalm 127 word aan Salomo verbind en sal dus as deel van Salomo se verhaal hanteer word.
Teks en konteks
Hoewel Dawid nie direk genoem word in die Psalm nie, is dit moontik geskryf na aanleiding van Dawid se ervaring van vreemdelingskap. Hy gebruik moontlik die twee uiteenlopende plekke, Meseg (in Turkye) en Kedar (in Arabië) as metafore vir sy ervaring van vreemdelingskap buite die grondgebied van Israel. Hoe dit ook al sy, die Psalm is uiteindelik as die begin van die Pelgrimsliedere gekies om die tuiskoms in Jerusalem uit die “vreemde” te vier.
Die nood (en konteks) van Psalm 120 lê waarskynlik in die xenofobiese kwaadpratery wat die Psalmis ervaar het in sy verblyf in die noord-weste in Mesek en in die suid-ooste in Kedar (Ps 120:5). Die burgers van hierdie lande was mense wat gelieg en bedrieg het in hulle verhouding met hom (Ps 120:2-4) en altyd gereed was vir oorlog (Ps 120:7), omdat hy ‘n vreemdeling was in hulle land. Vreemdelingehaat het sy verblyf daar dus amper onhoudbaar gemaak.
Mesek word verbind met die landstreek Frigië in Klein-Asië (vgl. Eseg. 27:3; 39:1) wat ons vandag as ‘n deel van Turkye ken. Kedar is min of meer waar Arabië vandag is suid-oos van Israel. Terloops, ons lees in die NT hoe Jode van Frigië die wonder van die Pinksteruitstorting ervaar het (Hand. 2:10) en deur Paulus bedien is (Hand. 16:6; 18:23).
En al is die Psalmis ten gunste van vrede – letterlik staan daar: “Ek is vrede” (anî-sjâlôm) – reageer sy teenstanders op enigiets wat hy sê met oorlogvoering (waarskynlik ‘n “woorde-oorlog”, maar dit kan ook meer om die lyf gehad het).
Maar, die Psalmis verkondig dat hy sy toevlug neem tot die Here – eintlik as verteenwoordiger van almal wat in soortgelyke situasies verkeer – en getuig dat die Here hom in sy nood geantwoord het. Let op die raak beskrywing van hoe God hulle bedrieglike taal troef: sy woorde is soos “die skerpgemaakte pyle van ‘n held saam met gloeiende besemboskole.” (120:4 – 2014-vertaling). Dit is so flymskerp soos ‘n skerpgemaakte pyl wat getemper is oor gloeiende kole.
Maar, die Psalmis bely ook dat hy nou al te lank woon by mense wat vrede haat. En ‘n mens kan jou amper indink in sy onuitgesproke gedagtes – op pad na die tempel toe – dat dáár in die geloofsgemeenskap hy weer vrede in die teenwoordigheid van die Here sal ervaar.
Boodskap en betekenis
Ek kan my indink in die ervaring van die pelgrims wat Psalm 120 as hulle eie lied gesing het terwyl hulle oor die berge en die dale van hulle verspreide verblyf in die vreemde na Jerusalem opgetrek het, en die Psalm met intense heimweë en hartlike verlange gesing het.
Dié Psalm is dus ‘n lied vir almal wat die pyn van vreemdelingskap en vreemdelingehaat ervaar, waar julle jul ook al mag bevind. Soms voel ‘n mens mos ‘n vreemdeling selfs in ‘n bekende omgewing. Die Here belowe bevryding van bedrieglike tonge.
Veel later sou Petrus aan die vreemdelinge in die Diaspora – die verstrooiing van gelowige Jode – skrywe in Pontus, Galasië, Kappadosië, Asië en Bitinië (1 Pet. 1:1) – dele wat grens aan Frigië (Mesek) – en hulle met genade en vrede seën omdat hulle deur God uitverkies is en ‘n nuwe hoop het op ‘n erfenis: “wat nooit vergaan, besmet word of verwelk nie, en wat in die hemel vir julle in bewaring gehou word …” (1 Pet. 1:2,4).