GENESIS 17:1-16

LEES

Raak stil voor die Here in gebed.

Lees die teksgedeelte deeglik deur, selfs 2 of 3 keer, hardop as dit kan. Wat tref jou? Let op vir temas in die gedeelte. Wat sê dit van God? Wat sê dit van mense? Wat sê dit van die wêreld? Skryf dit in jou joernaal neer.

GENESIS 17:1-16

Ons lees weereens die hele hoofstuk ter wille van konteks.

Besnydenis 

^17:1 Toe Abram nege-en-negentig jaar oud was, het die Here aan Abram verskyn en vir hom gesê: “Ek is God, die Almagtige. Leef voor My, en wees onberispelik! ² Ek wil my verbond tussen My en jou bekragtig en jou buitengewoon laat vermeerder.”

³ Abram het neergeval met sy gesig teen die grond, en God het met hom gepraat:

⁴ “Wat My betref, kyk, my verbond met jou is: Jy sal die vader van ‘n menigte nasies word. ⁵ Jy sal nie meer Abram genoem word nie. Jou naam sal Abraham wees, want vader van ‘n menigte nasies maak Ek jou. ⁶ Ek sal jou besonder vrugbaar maak en jou tot nasies maak. Konings sal uit jou voortkom. ⁷ Ek sal my verbond tussen My en jou en jou nageslag ná jou handhaaf, deur hulle geslagte heen, as ‘n ewige verbond, om vir jou ‘n God te wees en vir jou nageslag ná jou. ⁸ Ek gee aan jou en jou nageslag ná jou die land van jou vreemdelingskap, die hele land Kanaän, as eiendom vir altyd, en Ek sal vir hulle ‘n God wees.” 

⁹ God het ook vir Abraham gesê: “En jy, my verbond moet jy nakom, jy en jou nageslag ná jou deur hulle geslagte heen. ¹⁰ En dit is my verbond tussen My en julle en jou nageslag ná jou wat julle moet nakom: Elke manlike persoon onder julle moet besny word. ¹¹ Julle moet besny word aan die vlees van julle voorhuide. Dit sal dien as teken van die verbond tussen My en julle. ¹² Op die ouderdom van agt dae moet elke manlike persoon by julle besny word, deur al julle geslagte heen – ook ‘n kind uit die huishouding, en dié wat met geld gekoop is van enige vreemde en wat nie deel is van jou nageslag nie. ¹³ ‘n Kind uit die huishouding en dié wat met geld gekoop is, moet beslis besny word. My verbond moet aan julle liggame wees as ‘n ewige verbond. ¹⁴ ‘n Onbesnede manlike persoon wat nie aan die vlees van sy voorhuid besny is nie – daardie persoon moet van sy mense afgesny word; my verbond het hy verbreek.” 

¹⁵ God het vir Abraham gesê: “Sarai, jou vrou, moet jy nie meer Sarai noem nie; want haar naam moet Sara wees. ¹⁶ Ek sal haar seën, en boonop sal Ek uit haar vir jou ‘n seun gee. Ek sal haar seën, en sy sal tot nasies word; konings van volke sal uit haar voortkom.”

¹⁷ Abraham het neergeval met sy gesig teen die grond, maar hy het gelag en in sy hart gesê: “Kan daar vir ‘n honderdjarige ‘n kind gebore word? Of sal Sara, ‘n negentigjarige, kan geboorte skenk?” ¹⁸ Toe sê Abraham vir God: “As Ismael maar net voor U kan leef!”

¹⁹ Maar God het gesê: “Inteendeel, Sara, jou vrou gaan vir jou ‘n seun in die wêreld bring, en jy moet hom Isak noem. Ek sal my verbond met hom handhaaf, as ‘n ewige verbond vir sy nageslag ná hom. ²⁰ Wat Ismael betref: Ek het jou verhoor. Kyk, Ek sal hom seën, hom vrugbaar maak en hom buitengewoon talryk maak. Twaalf leiers sal hy verwek, en Ek sal hom ‘n groot nasie maak. ²¹ Maar my verbond sal Ek handhaaf met Isak, wat Sara teen hierdie tyd volgende jaar vir jou in die wêreld sal bring.”

²² Nadat Hy klaar met hom gepraat het, het God opgevaar, weg van Abraham af. 

²³ Abraham het sy seun Ismael geneem, ook al die kinders uit sy huishouding en almal wat met sy geld gekoop is, elke manlike persoon onder die mense van Abraham se huishouding, en hy het die vlees van hulle voorhuide besny – nog daardie selfde dag, soos God vir hom gesê het.

²⁴ Abraham was nege-en-negentig jaar oud toe hy besny is aan die vlees van sy voorhuid, ²⁵ en sy seun Ismael was dertien jaar oud g toe hy besny is aan die vlees van sy voorhuid. ²⁶ Op dieselfde dag is Abraham en sy seun Ismael besny, ²⁷ en ook al die manne van sy huishouding, die kinders uit sy huishouding en dié wat met geld gekoop is van vreemdes. Hulle is saam met hom besny. (Die Bybel 2020-vertaling)

Teks en konteks

Hoofstuk 17 en 18 is verbind aan mekaar deur twee verskynings van die Here aan Abram kort na mekaar in sy nege en negentigste jaar, dertien jaar ná die vorige episode met Hagar en Ismael.

Met die eerste verskyning in hoofstuk 17 herbevestig die Here sy verbond met Abram, hierdie keer met die teken van die besnydenis en verander sy naam na Abraham. Die twee name is eintlik variante van mekaar: “vader van vele”, en is net betekenisvol omdat dit aan die belofte verbind word dat hy die: “vader van ‘n menigte nasies” sal wees. Ook Sarai se naam verander na Sara. Weereens is die twee name variante van mekaar: “prinses”, en is net betekenisvol omdat dit verbind word aan die eerste direkte belofte aan haar dat die nageslag uit haar gebore sal word.

Met die tweede verskyning in hoofstuk 18 herbevestig die Here in die gedaante van drie persone sy belofte aan Abraham en Sara van ‘n nageslag, dié keer met ‘n definitiewe datum daaraan gekoppel en lig Abraham in oor wat die Here met Sodom en Gomorra gaan doen.

Lewe naby My en wees onberispelik

God gebruik die lewe van Noag as ‘n voorbeeld vir Abram soos ‘n mens kan sien in die ooreenkoms van die beskrywing van Noag se lewe met God wat hier as ‘n opdrag deurgegee word aan Abraham: “Lewe naby My en wees onberispelik”. “Onberispelik” is hier ‘n beter vertaling van die Hebreeuse woord tā·mîm wat in die NAV vertaling as: “opreg” weergegee word. Vergelyk die opdrag aan Abram met die beskrywing van Noag: “Onder sy tydgenote was hy onberispelik en hy het naby God geleef”. (Gen. 6:9). Dit kom ook ooreen met die beskrywing van die lewe van Henog (Gen. 5:24).

God se verbond sluit ‘n nageslag en ‘n grondgebied in

Die verbondsluiting word herhaal om nie net nog duideliker uit te spel wat die voordele daarvan vir Abraham en sy nageslag sal wees nie – d.w.s ‘n “menigte nasies” en die hele land Kanaän (die eerste keer wat dit gespesifiseer word) – maar om ook twee ekstra dinge te beklemtoon: die blywende karakter daarvan en die besnydenis as teken van die verbond.

Waar Noag die reënboog in die hemel gekry het as teken van die verbond, kry Abraham die besnydenis van elke manlike nasaat as teken van die verbond.

Die reënboog is iets wat God op ‘n natuurlike wyse laat verskyn as ‘n teken van sy verbintenis aan die aarde. Dit is eintlik ‘n herinneringsteken vir God self. Elke keer wat die reënboog op aarde sou verskyn, sou dit God herinner daaraan dat Hy die aarde en sy mense genadig moet wees.

Die besnydenis daarenteen is iets wat van Abraham gevra word as verbintenis aan die verbond. Met elke manlike geboorte sou dit die geloofsgemeenskap herinner aan hulle blywende verbintenis aan God. Net so permanent as wat die besnydenis in die vlees van elke man sou wees, so permanent is die verbintenis aan God in die verbond wat Hy met hulle gesluit het.

Trouens, elke keer wat ‘n man met ‘n vrou gemeenskap sou hê, sou die besnydenisteken hulle herinner aan die feit dat God van hulle vra dat hulle naby Hom en onberispelik moet leef. ‘n Kragtige herinnering nie net aan ‘n moreel-etiese lewe binne die uitdagings van die Kanaänitiese afvallige seksuele praktyke nie, maar ook ‘n herinnering daaraan dat hulle onberispelik voor God moet leef.

Dit is interessant dat die Joodse skrywer Philo, ‘n tydgenoot van Jesus en Paulus, vier redes lys waarom die besnydenis as teken gekies is. Dit was volgens hom vir: 1) gesondheid, 2) reinheid, 3) ‘n herinnering aan voortplanting en 4) vrugbaarheid (Special Laws). Hy lys dan twee redes wat sy eie denke verteenwoordig, maar wat hy as die mees belangrike beskou:

• eerstens om die volk op ‘n simboliese manier te leer dat hulle wellus moet vermy en hulle gedagtes rondom seks moet beheer;
• tweedens om die volk te leer dat ‘n mens nie geestelik volmaak kan word as jy nie alle boosheid uit jou hart weer nie.

Uiteraard het dié teken dus om baie meer gegaan as net die moreel-onberispelike seksuele lewe wat daarmee van die volk gevra is. Dit het oor die hele wandel met God gegaan. Reeds in Deuteronomium word die besnydenis as ‘n teken van ‘n dieper geestelike realiteit gebruik – die besnydenis van die hart – wat dui op ‘n onberispelike gehoorsaamheid aan die wet en Woord van God (Deut. 10:16; 30:6), iets waarop Jeremia (Jer. 4:4; 9:25) en later Paulus ook klem gelê het, met spesifieke verwysing na Abraham (Rom. 2:28-29; 4:11-12; 1 Kor. 7:19: “Die besnydenis is niks en die onbesnedenheid is niks, maar die onderhouding van die gebooie van God”; Gal. 5:6,11; 6:15; Fil. 3:3: “Want óns is die besnydenis, ons wat God in die Gees dien en in Christus Jesus roem en nie op die vlees vertrou nie.”).

Abraham vind die belofte uiters onwaarskynlik

Abraham vind die belofte uiters onwaarskynlik vanweë hulle ouderdom en dink steeds dat Ismael die enigste moontlike uitkoms vir hulle sal wees. Die Here herhaal egter sy belofte sonder om Abraham te erg tereg te wys en belowe dat Isak oor ‘n jaar vir hulle gebore sal word. God sal só sy verbond nakom as ‘n bevestiging aan Abraham dat hy God kan vertrou.

Tot Abraham se krediet gehoorsaam hy die Here en vat “op daardie selfde dag” alle manlike lede van sy uitgebreide huishouding, slawe ingesluit, en laat hulle almal besny. Abraham is self ook besny. En daarmee het die die afwagting vir die vervulling begin wat ‘n jaar later ‘n werklikheid geword het.

Boodskap en betekenis

Om naby God te leef – om met Hom te wandel, soos dit ook vertaal kan word – is een van die wonderlikste werklikhede wat vir elkeen wat hom- of haarself ‘n gelowige noem beskikbaar is, soos Miga baie jare later sou sê: “wat vra die Here van jou anders as om reg te doen en liefde te betrag en ootmoedig te wandel met jou God?” (Mig. 6:8).

Luther sou dié frase met die bekende Latynse coram Deo in sy lewensveranderende traktaatjie The Babylonian Captivity of the Church, weergee wat in 1520 tot ‘n wydverspreide herlewing as deel van die Hervorming aanleiding gegee het.

Maar, dan vra dit ‘n doelgerigte fokus om “onberispelik” in jou lewenswandel te wees, sodat dit God waardig kan wees. Soos Psalm 119:1 sê: “Dit gaan goed met dié wat onberispelik lewe, dié wat wandel volgens die woord van die Here.” God vra dus van Abram om net so moreel blaamloos en in gedrag onberispelik te lewe soos wat Noag dit voor hom gedoen het.

Dit sluit in om te doen wat reg is en met ‘n mens se hele hart die waarheid te praat (Ps. 15:2). Dit beteken dat ‘n mens jou weerhou van opsetlike sondes en nie toelaat dat dit oor jou heers nie (Ps. 19:14). Dit is dan wat ‘n mens kan staatmaak op God se beskerming (Spr. 2:7, 21; 11:20). God het ons immers: “uitverkies om heilig en onberispelik (amōmos – moreel gesproke blaamloos) voor Hom te wees,” soos Paulus in die NT in Efesiërs 5:27 verkondig, veral uitgespel in terme van gedrag (Tit. 1:6 – anenklētos – sonder beskuldiging, dw.s. blaamloos).

LUISTER

Dink na oor wat God vir jou hiermee wil sê. Waar raak hierdie gedagtes jou lewe in die praktyk? Wat vra dit van jou? Wat belowe dit vir jou? Wat moet jy dink of doen daarmee? Wat is die kern van die boodskap van dié teks vir jou dag en lewe? Dit help jou sin maak van jou eie ervarings in die lig van God se Woord.

LEEF

Besluit hoe jy daarop gaan reageer. Sê dit vir die Here in gebed. Skryf dit in jou joernaal. Geniet Sy teenwoordigheid. Laat die boodskap wat God jou gee met jou saamgaan deur die dag. Leef dit uit.