HOOGLIED 2:8-13

LEES

Raak stil voor die Here in gebed.

Lees die teksgedeelte deeglik deur, selfs 2 of 3 keer, hardop as dit kan. Wat tref jou? Let op vir temas in die gedeelte. Wat sê dit van God? Wat sê dit van mense? Wat sê dit van die wêreld? Skryf dit in jou joernaal neer.

HOOGLIED 2:8-13

Die gedigte maak meer sin as ‘n mens dit tot by vers 17 lees.

2¹Ek is ‘n tulp van die Saron,

‘n narsing uit die valleie.

Hy:

²Soos ‘n narsing tussen dorings,

so is my liefling onder die meisies.

Sy:

³Soos ‘n appelboom

tussen die bome van die bos,

so is my liefste

onder die jong mans.

Ek sit graag in sy skaduwee,

sy vrugte soet op my tong.

⁴Hy neem my na ‘n wynhuis

onder die vaandel van liefde.

⁵Verfris my met rosyntjies,

verkwik my met appels,

want ek is siek van liefde.

⁶Sy linkerarm is onder my kop,

sy regterarm omhels my.

⁷Meisies van Jerusalem,

ek besweer julle

by die ribbok- en takbokooie

van die veld:

Moenie die liefde aanwakker nie,

moet dit nie opwek nie,

voordat dit nie self wil ontwaak nie.

⁸Luister! My liefste!

Kyk! Daar kom hy,

al bokspringend oor die berge,

al huppelend oor die heuwels!

⁹My liefste is soos ‘n ribbok,

soos ‘n jong rooitakbok.

Kyk! Hy staan agter ons huismuur,

hy kyk by die vensters in,

hy loer deur die latwerk.

¹⁰My liefste antwoord my,

hy sê vir my:

“Staan op, my liefling,

my mooiste, en kom!

¹¹Want kyk, die winter

het verbygegaan,

die reën is verby, dit het opgeklaar.

¹²Die veld staan in die blom.

Die tyd om te sing het aangebreek,

die gekoer van die tortelduiwe

klink op in ons land.

¹³Die vyeboom laat sy groen vye

uitswel,

die wingerd bot en versprei sy geur.

Staan op, my liefling,

my mooiste, en kom!

¹⁴My duif in die rotsskeure,

in die skuilplekke

teen die bergkrans –

laat my jou gesig sien,

laat my jou stem hoor,

want jou stem is soet

en jou gesig is pragtig.”

¹⁵Vang vir ons die jakkalse –

die klein jakkalsies

wat die wingerde verniel,

ons wingerde wat bot.

¹⁶My liefste is myne en ek is syne,

hy wat tussen die narsings wei.

¹⁷Totdat die dag begin asemhaal

en die skaduwees vlug:

Draai om, my liefste,

wees soos ‘n ribbok,

soos ‘n jong rooitakbok

op die tweelingheuwels. (2020-vertaling)

Teks en konteks

Hooglied 2:8-17 – Bedwelming en beskerming in die liefde

Die indeling van die gedigte is redelik voor die hand liggend.  Die vrou se gedigte sluit nie net haar eie gedagtes in nie, maar ook die woorde van die man in haar lewe.  En dit is ‘n pragtige beskrywing aan die een kant van die bedwelmende impak van die liefde, sowel as aan die ander kant die behoefte aan beskerming in die liefde.

SY – “Ek is lief vir jou” – 2:8-10a

Die vrou sing van die man wat sy liefhet.  In haar geestesoog is hy soos ‘n ribbok of takboklam wat met spoed oor die berge spring, en met grasie wip oor die rante, om die liefde saam met haar te kom geniet (vgl Spr 5:19 waar dié twee boksoorte met die bedwelming van die liefde geassosieer word).  Niks kan hom keer nie!  Hy kyk van buite agter haar ouerhuis se muur af, deur die venster en die latwerk (hek?) om met haar te praat.

HY – “Kom geniet die liefde saam met my” – 2:10b-14

Die man nooi haar uit om die nuwe lewe van die lente (Junie) saam met hom te gaan ontdek.  Dit dui metafories die tyd van ontluikende liefde aan.  Die winterreën is weg, die bloeisels kondig aan dat dit tyd geword het om te sing (van die liefde), soos die tortelduif – ‘n trekvoël wat weer teruggekom het (vgl Jer 8:7) – dit al aankondig.  Die voorvye is uit, en die wingerde bot en versprei hulle geur.  Hy roep na haar, sy mooiste, sy liefling, om uit te kom (vers 10b en 13b) en saam met hom die bruising van die nuwe lewe en die liefde te kom geniet.  Let op hoe hy haar ook met ‘n duif vergelyk, wie sy stem hy wil hoor en geniet, soos hy die tortelduiwe al hoor sing, maar nou nog in haar ouerhuis verskuild is, soos ‘n duif in die klipskeure, in ‘n skuilplek teen die krans.

SY – “Jy moet my beskerm”  – 2:15-17

Die vrou wil egter die versekering hê dat hy die gevare (jakkalse en hulle kleintjies) kan trotseer wat hulle liefde kan bedreig (ander mans, sowel as die uitdagings van die lewe).  Sy stel haar eenheid met dié herderman op prys – hulle behoort aan mekaar: “Die man wat ek liefhet, is myne, en ek syne”, net soos Gen 2:23-25 dit gevisualiseer het.  Maar sy wil hê hy moet haar beskerm soos ‘n herder sy skape versorg wat tussen die lelies wei tot die aandwind begin waai en die skaduwees lank word.  Daarom wil sy graag hê dat hy haar sal opsoek om die liefde te vier op die Beterberge. Interessant genoeg beteken die Beterberge letterlik “berge van skeiding” wat waarskynlik haar behoefte verteenwoordig dat sy liefde haar vrese – ook die vrees van die afskeid van haar bekende (ouer)omgewing – sal oorkom en tot rus bring.  Sy wil veilig voel in hulle liefde.

Boodskap en betekenis

Vier perspektiewe oor die liefde van die boek Hooglied is vir my van belang om die boodskap van die boek te verstaan:

1. Hooglied besing die selfstandige waarde van die seksuele en erotiese kant van die liefde tussen man en vrou.  Die behoefte aan seksuele intimiteit is ‘n universele deel van menswees.  In Hooglied se onverbloemde verheerliking van die seksuele en erotiese kant van die liefde, word ‘n sterk saak uitgemaak vir die gelykwaardige betekenis van die seksuele liefde, sodat dit nie as ondergeskik beskou sal word aan die ander aspekte van die liefde nie, bv die geestelike, of kameraadskaplike, of lewensgemeenskaplike dimensies daarvan. Seksuele liefde is volgens Hooglied dus nie minderwaardig teenoor ander vorme van die liefde tussen man en vrou nie. 
2. Hooglied besing die waarde van die seksuele liefde in die konteks van die wedersydse, persoonlike en getroue verhouding tussen een man en een vrou.  Die liefdesgedigte van Hooglied bevestig die privaatheid van seksuele intimiteit tussen man en vrou.  Seksuele liefde moet dus nie oorhaastig aangeblaas word nie (2:7; 3:5; 8:4 – veral nie as dit jou deel van die harem maak nie!), dit moet nie publiek vertoon word nie (1:4; 3:1-4; 8:1-2), dit moet nie lei tot enige vorm van promiskuïteit met ander vroue/mans nie (6:3; 7:10; 8:8-10).  Natuurlik mag dit ook nie lei tot uitbuiting of misbruik binne die verhouding nie, iets wat na alle waarskynlik binne ‘n harem sou kon gebeur.  In die lig van die interpretasie van Hooglied as ‘n drie-karakter liefdesverhaal, kies die digter(es) dus vir persoonlike liefde, teenoor die praktyk van die harem van Salomo se tyd.  En spel die boek uit hoe ‘n mens lief kan wees, sonder om jouself te verloor.
3. Hooglied wys dat seksuele liefde die guns van God geniet.  Die insluiting van Hooglied in die Bybel bevorder daarmee die gedagte dat die instelling van die huwelik sowel as die rol wat seksuele liefde daarin speel, iets is wat God se guns geniet.  Tradisioneel het die Jode immers dié boek gelees op die 8ste dag van die Paasfees, waarin die belang van die seksuele liefde as deel van die feestelike herdenking van die Trek, Tora en Tabernakel van die Eksodus beskou is.  Daarmee is die seksuele liefde tussen man en vrou as deel van die normale lewe voor God bevestig. 
4. Hooglied wys dus dat seksuele liefde vir die verhouding tussen man en vrou bedoel is, nie vir die verhouding met God en/of die gode soos in die vrugbaarheidsgodsdienste nie.  Seksuele liefde het vir Hooglied geen godsdienstige funksie nie, en wys dat dit uitsluitlik bedoel is vir die intieme lewensgemeenskap tussen man en vrou.  Daarmee word ‘n streep getrek deur die gebruik van tempelprostitusie wat in sommige godsdienste van dié tyd voorgekom het. Die seksuele liefde tussen man en vrou is doodgewoon deel van die lewe voor God, nie ‘n manier om Hom te aanbid nie.

LUISTER

Dink na oor wat God vir jou hiermee wil sê. Waar raak hierdie gedagtes jou lewe in die praktyk? Wat vra dit van jou? Wat belowe dit vir jou? Wat moet jy dink of doen daarmee? Wat is die kern van die boodskap van dié teks vir jou dag en lewe? Dit help jou sin maak van jou eie ervarings in die lig van God se Woord.

LEEF

Besluit hoe jy daarop gaan reageer. Sê dit vir die Here in gebed. Skryf dit in jou joernaal. Geniet Sy teenwoordigheid. Laat die boodskap wat God jou gee met jou saamgaan deur die dag. Leef dit uit.