11 Feb2011

Jesaja 29 – God gee insig vir die nageslag

Written by Chris van Wyk. Posted in Jesaja

Die hoofstuk het drie perikope:

God straf sy volk, sowel as hulle vyande – 29:1-4; 29:5-8
Die straf is weens hulle hart wat ver van God af is – 29:9-16
God sal egter weer insig gee en hulle leer – 29:17-24

Jerusalem word hier simbolies Ariël genoem, ‘n naam wat verskillend geïnterpreteer word. Dit kan beteken “leeu van God”, “sterkman/held van God” (afgelei uit die woord vir sterk man in 2 Sam 23:20), of “vuurherd van God” (soos dit in Eseg 43:15 gebruik word – vgl Jes 31:9b wat dié interpretasie steun). Dat vers 2 na die stad as ‘n vuurmaakplek (vuurherd) verwys, maak laasgenoemde interpretasie die meer waarskynlike.

29:1-4: God kondig ellende oor sy volk aan, al verloop dit ook langsaam. Hulle val – grusaam en grillerig beskrywe as dat net ‘n spookstem uit die stof van hulle sal oorbly – is verseker. Dit beteken – soos Jesaja nou al baie gesê het – daar sal eers oordeel wees, voor die vreugde van omkeer en verandering sal aanbreek.

29:5-8: Tog sal die Here Hom uiteindelik oor hulle ontferm en die vyand daarna soos stof laat wegwaai. Let weereens op hoe kunstig die skrywer-digter dit doen met die parallelle gebruik van die verwysing na die stof uit die vorige deel. Die omkeer word met groot natuurtekens beskrywe – donderslae, aardbewings, storms, orkane – wat die toekoms van die vyande in ‘n nagmerrie verander.

29:9-16: Let op hoe die tema van onbegrip – ‘n sleutelopdrag van Jesaja (Jes 6) – hier ook binne die konteks van die blinde profete en onverstandige sieners (1 Sam 9:9 – ‘n vroeëre naam vir profete) van die volk geplaas word. Die volk se onbegrip is ook veroorsaak deur die geestelike leiers. Terloops – die Ethiopiër in Handelinge 8 is juis besig om Jesaja te lees wanneer Filippus hom vra: “Verstaan jy wat jy lees?” Die boodskap van Jesaja word dan vir hom – God sy dank! – op ‘n verstaanbare wyse uitgelê sodat hy die Here kan aanvaar.

Die probleem van die volk in Jesaja se tyd is egter nog dieper as net die gevolg van die geestelike leiers se versuim – hulle geloof in God is net lippetaal; dit kom nie uit die hart nie. Dit bring God se oordeel oor hulle. En daaroor sal hulle God nie kan verwyt nie, net maar hulle eie ongehoorsaamheid. “Julle is agterstevoor met alles!” (vers 16). Jesus sou later dié woorde op die Fariseërs van toepassing maak – Mark 7:6-7 – lees gerus my bydrae oor dié perikoop.

29:17-24: Tog kan God nie Homself keer om insig te bring nie –Sy lig kan nie in die laaste instansie weggesteek word nie. Hy verander die lot van die natuur (die Libanon se bos word ‘n vrugteboord) sowel as van die mense: dowes kan hoor en blindes weer kan sien (vgl Jesus wat dit as ‘n sleutelelement van sy eie opdrag verstaan het – Luk 4). Let op hoe dit spesifiek ook die arm mense betrek. Wreedheid en ligsinnigheid sal uit hulle samelewing verdwyn, onreg sal uitgeroei word, en almal sal God eer. Alle lae van die samelewing sal in vrede met mekaar en met God lewe.

Die belofte vir ouers wat hierin opgesluit lê, tref my besonderlik: God belowe in vers 22-24 dat Abraham nie meer hoef skaam te wees (bleek van verleentheid!) vir sy kleinseun Jakob en dié se nageslag se dwaling nie, en netso die nageslag self – hulle sal God eer vir die kinders wat Hy op hulle beurt vir hulle sal gee. Die kinders sal die Here eer en vir Hom ontsag hê. Selfs: “dié wat gedurig foutgevind het, sal hulle laat leer”! Watter belofte om aan vas te gryp, en ‘n droom om voor te lewe!

View all posts in this series

Tags: Jesaja

Trackback from your site.

Chris van Wyk

Ek is gemeenteleraar by Somerstrand gemeente, Port Elizabeth. My passie in die lewe is om God bo alles te dien en gelowiges in geloofsvorming te begelei. I am pastor at Summerstrand congregation, Port Elizabeth. My passion in life is to serve God above all and to lead believers in faith formation.

Comments (3)

Christine Veldsman

Feb 11, 2011 at 14:14 | #

Ek het ‘n groot probleem. Lyk vir my sonde skei God nie van mense nie. Inteendeel, deur Sy oordele wend Hy juis ‘n drastiese poging aan om volke tot insig en bekering te bring. Aan die kruis oordeel Hy Satan, die sonde en ons sondige natuur en maak Hy dit vir ons moontlik om,as oorwinnaars te lewe. Tog, volgens Hebr. dissiplineer Hy ons deur ons te tugtig. Ondanks sonde bly Hy met ons bemoeienis maak. Wat is die effek van sonde dan op Sy verhouding met ons? En as dit ons nie van Hom skei nie, gebruik Hy nie selfs sonde tot ons voordeel nie bv. om ‘n sondebesef by ons te bring, ons insig te gee dat ons Sy vergiffenis nodig het, berou te bewerk? Hy het tog ook beheer oor sonde?

Reply
- Chris van Wyk
  
  Feb 11, 2011 at 14:31 | #
  
  Dit is nogal ‘n tameletjie dié! Wat weet ons van God en sonde? 1) God haat sonde. 2) God straf sonde, natuurlik ook aan die kruis. 3) God roep sondaars tot bekering. 4) God verlos sondaars van sonde. 5) God transformeer sonde – Hy bring die goeie uit die kwade na vore.
  Skei sonde ons dan van God? Ek dink ‘n mens ‘n mens moet dit op twee maniere sê:
  1) Sonde skei vir JOU wel van God – dit neem bv. by ons die bewussyn van God se guns en teenwoordigheid weg. Ons ervaar dat God sy oë vir ons toemaak (Jes 1:15). Ons word verteer deur skuld en skande.
  2) Sonde skei egter nie vir GOD van ons in hierdie lewe nie (soos jy sê) – daarom dat die Here vir sondaars kan sê: KOM laat ons die saak uitmaak (Jes 1:18).
  God steek dus die kloof van sonde oor na ons toe in sy genadeaanbod – sonde skei ons dus nie van God nie.
  Maar, dit is vir dié lewe – na die dood skei die sonde ons wel van God, want genade wat nie aanvaar is in dié lewe nie, word die finale oordeel wat ‘n ewige skeiding weg van God se aangesig insluit – ons sonde skei ons dus wel van God.
  Of hoe dink julle ander?
  
  Reply
Rien

Feb 14, 2011 at 21:10 | #

Ek dink ons het keuses,tussen sonde en God. Ons kan nie altwee aanhang nie. Solank ons op aarde is sal ons nog sondige goed doen, maar die HG oortuig ons wat sonde is sodat ons dit kan belei. God haat sonde en kan nie wees waar sonde is nie, en ja Hy is maar altyd daar om uit genade te vergewe as ons ons sonde belei. Ek dink ook sonde skei ons dus van God en sal geoordeel word.

Reply

Chris van Wyk

Jan 29, 2019 | #

Hi Lou. Die eerste twee gebooie probeer op omvattende wyse enigiets afraai wat in die plek van of naas God aanbid word. Dit is gemik teen die aanbidding van ‘n ander god in die plek van God. Dit is ook gemik teen die aanbidding van ‘n ander langsaan God. Dit wil sê dat jy jou brood aan twee kante gebotter wil hê.

Hier is wat ek vroeër daaroor geskrywe het:

Eerste gebod – geen ander gode

Die eerste gebod in Eks. 20:3 (Deut. 5:7) is die verbod op ander gode. Dit beteken dat God niemand duld wat langs Hom aanbid en vereer word nie. Alle afgodery word dus daarmee verbied. Die Here verwag dat daar net met Hom as die ware God in ‘n verhouding getree mag word. Sy weë moet ten alle koste leer ken word, want dit is net Hy alleen wat vertrou kan word met die lewe. Daarom moet die Godsvolk Hom met hulle hele hart liefhê, vrees en eer, soos die Heidelbergse Kategismus vraag en antwoord 94 dit uitlê.

Dieselfde waarskuwing word reg deur die NT gevind (1 Tes. 1:9; Gal. 4:8; Rom. 1:23; 2 Kor. 6:16; Openb. 9:20), onder andere met betrekking tot die eet van afgodsoffers (Hand. 15:20,29; 1 Kor. 8:7; 10:7; 12:2; Openb. 2:20). Afgodery word ook regdeur die NT verbind aan moreel-etiese sake, soos bv. die verbod op losbandigheid en gierigheid (Ef. 5:5) sowel as vraatsug (Fil. 3:19). Sorg moet ook gedra word dat daar nie hoog opgegee word oor die afsku aan afgode, maar tog deelgeneem word aan ‘n onwettige berowing van heidense tempels vir eie gewin nie (Rom. 2:22).

Dit is interessant hoe Johannes in sy briewe ook dié wet as waarskuwing inspan vir gelowiges van die NT (1 Joh. 5:21). Johannes gee drie motiverings daarvoor. Die eerste motivering is dat: “ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die ware God te ken.” In Jesus kan ons dus die ware God van die afgode onderskei. Die tweede motivering is dat: “ons in die ware God is, in sy Seun, Jesus Christus.” Ons hele lewe word deur God bepaal, dié God wat ons in sy Seun, Jesus Christus, leer ken het. Die derde motivering is dat: “Hy die ware God is en die ewige lewe.” Daar is niemand anders as God nie, en deur Hom het ons toegang tot die ewige lewe. Daarom sê Johannes: “Liewe kinders, bly dus weg van die afgode af.”

Tweede gebod – geen afbeelding van God mag aanbid word nie

Die tweede gebod in Eks. 20:5 (Deut. 5:8-10) verbied die maak van enige afbeelding van God wat aanbid of vereer word. Hy is ‘n jaloerse God wat onverdeelde trou aan Hom van sy mense eis. Gehoorsaamheid sal geseën word, en ongehoorsaamheid gestraf word. Die uitwerking daarvan sal in die geslagte gesien kan word.

Dieselfde waarskuwing word ook in die NT gevind. in Jakobus 4:5 wy hy uit oor God wat onverdeelde trou van ons vra en begrond dit op ‘n verwysing na die skeppingsverhaal dat God: “die gees wat Hy in ons laat woon, heeltemal vir Homself wil hê”.

Dieselfde geld Paulus in Romeine 1:23 waar die problematiek van afgodery uitgespel word dat: “beelde wat lyk soos ’n verganklike mens of soos voëls of diere of slange”, d.w.s. afgode: “in die plek van die heerlikheid van die onverganklike God” gestel en aanbid word. Dit is: “bloot skeppinge van menslike vaardigheid en verbeelding”, soos Paulus op die Areopagus sê (Hand. 17:29).

Lees meer hier:

Onlangse kommentaar

Chris van Wyk

Feb 21, 2019 | #

Hi Chris, ja, daar is ‘n ooreenkoms met die finale oorlog, die Armageddon (Openb 16:16), aan die einde van die laaste dae, soos Johannes dit ook verder in Openbaring 20:8 vir ons beskryf. Hy gebruik ook die terme Gog en Magog soos Esegiël dit doen.
Chris Vermeulen

Feb 20, 2019 | #

Môre. Die vernietiging van Gog, is dit die “armaggedon” waarvan die Woord ons ook vertel? God bless!
Lerina

Feb 18, 2019 | #

Ek stem saam met Chris, ja mens moet daarna kyk in konteks en dus ook eintlik die hele 2 Kor 12 bestudeer. Wat my keer op keer opval wanneer ek mensies teëkom wat so onwaardig voel omdat hulle God voluit dien, die vrugte van die Gees uitleef en ‘n diep verhouding met die Vader het, en tog nie die gawe van tale ontvang het nie, is vanaf vers 7 – 11 … want aan EEN word deur die Gees ‘n woord van wysheid gegee … aan ‘N ANDER, ‘n woord van kennis, … aan ‘N ANDER geloof …. ens. ……. en dan vers 11 wat sê AL hierdie dinge werk een en dieselfde Gees wat aan elkeen afsonderlik uitdeel soos Hy wil.
Glo my tale is belangrik, en moet verseker be-oefen word as dit jou gawe is. Ek is net so versigtig om dit as enigste kriteria te gebruik as teken van vervulling met die Heilige Gees.
Chris van Wyk

Feb 4, 2019 | #
Hi Roeleen. Die 1983 vertaling is nie baie helder nie. Hier is ‘n paar ander vertalings wat die betekenis van die Hebreeus beter weergee:
- “Aangaande die handelinge van die mens, ék het deur die woord van u lippe die paaie van die geweldenaar vermy.” (OAV)
- “Wat die optrede van mense betref: Volgens die woord van u lippe het ek die paaie van geweldenaars vermy.” (BDV)
- “I’m not trying to get my way in the world’s way. I’m trying to get your way, your Word’s way.” (Message)
Dit beteken, die mens wat sy vreugde vind in die Woord van God vermy die weg van sondaars wat baie keer met geweld gepaard gaan. ‘n Goeie voorbeeld vind ‘n mens in die verhaal van Dawid wat deur Abigail gekeer word om met geweld teen Nabal op te tree (1 Samuel 25:2-38). Baldwin dink in sy kommentaar dat dié verhaal moontlik die agtergrond vorm van Dawid se Psalm 17.
Roeleen Nel

Feb 4, 2019 | #

Help my asb met Ps 17 vers 14 in 1983 vertaling. Ek stoei met daardie vers.
Chris van Wyk

Jan 29, 2019 | #
Hi Lou. Die eerste twee gebooie probeer op omvattende wyse enigiets afraai wat in die plek van of naas God aanbid word. Dit is gemik teen die aanbidding van ‘n ander god in die plek van God. Dit is ook gemik teen die aanbidding van ‘n ander langsaan God. Dit wil sê dat jy jou brood aan twee kante gebotter wil hê.

Hier is wat ek vroeër daaroor geskrywe het:

Eerste gebod – geen ander gode

Die eerste gebod in Eks. 20:3 (Deut. 5:7) is die verbod op ander gode. Dit beteken dat God niemand duld wat langs Hom aanbid en vereer word nie. Alle afgodery word dus daarmee verbied. Die Here verwag dat daar net met Hom as die ware God in ‘n verhouding getree mag word. Sy weë moet ten alle koste leer ken word, want dit is net Hy alleen wat vertrou kan word met die lewe. Daarom moet die Godsvolk Hom met hulle hele hart liefhê, vrees en eer, soos die Heidelbergse Kategismus vraag en antwoord 94 dit uitlê.

Dieselfde waarskuwing word reg deur die NT gevind (1 Tes. 1:9; Gal. 4:8; Rom. 1:23; 2 Kor. 6:16; Openb. 9:20), onder andere met betrekking tot die eet van afgodsoffers (Hand. 15:20,29; 1 Kor. 8:7; 10:7; 12:2; Openb. 2:20). Afgodery word ook regdeur die NT verbind aan moreel-etiese sake, soos bv. die verbod op losbandigheid en gierigheid (Ef. 5:5) sowel as vraatsug (Fil. 3:19). Sorg moet ook gedra word dat daar nie hoog opgegee word oor die afsku aan afgode, maar tog deelgeneem word aan ‘n onwettige berowing van heidense tempels vir eie gewin nie (Rom. 2:22).

Dit is interessant hoe Johannes in sy briewe ook dié wet as waarskuwing inspan vir gelowiges van die NT (1 Joh. 5:21). Johannes gee drie motiverings daarvoor. Die eerste motivering is dat: “ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die ware God te ken.” In Jesus kan ons dus die ware God van die afgode onderskei. Die tweede motivering is dat: “ons in die ware God is, in sy Seun, Jesus Christus.” Ons hele lewe word deur God bepaal, dié God wat ons in sy Seun, Jesus Christus, leer ken het. Die derde motivering is dat: “Hy die ware God is en die ewige lewe.” Daar is niemand anders as God nie, en deur Hom het ons toegang tot die ewige lewe. Daarom sê Johannes: “Liewe kinders, bly dus weg van die afgode af.”

Tweede gebod – geen afbeelding van God mag aanbid word nie

Die tweede gebod in Eks. 20:5 (Deut. 5:8-10) verbied die maak van enige afbeelding van God wat aanbid of vereer word. Hy is ‘n jaloerse God wat onverdeelde trou aan Hom van sy mense eis. Gehoorsaamheid sal geseën word, en ongehoorsaamheid gestraf word. Die uitwerking daarvan sal in die geslagte gesien kan word.

Dieselfde waarskuwing word ook in die NT gevind. in Jakobus 4:5 wy hy uit oor God wat onverdeelde trou van ons vra en begrond dit op ‘n verwysing na die skeppingsverhaal dat God: “die gees wat Hy in ons laat woon, heeltemal vir Homself wil hê”.

Dieselfde geld Paulus in Romeine 1:23 waar die problematiek van afgodery uitgespel word dat: “beelde wat lyk soos ’n verganklike mens of soos voëls of diere of slange”, d.w.s. afgode: “in die plek van die heerlikheid van die onverganklike God” gestel en aanbid word. Dit is: “bloot skeppinge van menslike vaardigheid en verbeelding”, soos Paulus op die Areopagus sê (Hand. 17:29).

Lees meer hier:
- Eksodus 20 – Ek is die Here jou God wat jou uit Egipte, uit die plek van slawerny, bevry het – gerig aan die eerste generasie in die woestyn
- Deuteronomium 4:44-5:33 – Julle moet hierdie wet leer, gehoorsaam en daarvolgens lewe – gerig aan die tweede generasie op pad die land in
Lou Pistorius

Jan 29, 2019 | #

Ek sit nou die dag weer en wonder hoekom die eerste twee gebooie aparte gebooie is – eintlik is dit tog maar dieselfde? Is daar nie erens ‘n vermiste tiende gebod nie?
Chris van Wyk

Jan 28, 2019 | #

Hi Awie. Ek sal later weer antwoord as ons daar kom. Weereens ‘n lusmaker:

Jesus praat waarskynlik in Lukas 6:29 van mense wat jou haat en beledig. Vir hulle moet jy ook jou ander wang aanbied (gee). Dit dui moontlik op mense wat jou publiek verwerp of verneder. Jesus bedoel dan waarskynlik dat ‘n mens nie moet ophou om uit te reik na sulke mense nie. Jy stel jou dus bloot aan verdere verwerping deur “die ander wang” aan te bied.

Jesus praat duidelik in Matteus 5:39 van kwaadwillige mense. Dit is mense wat jou met die agterkant van die regterhand op die regterwang slaan. Die toppunt van minagting en mishandeling. Teenoor sulke mense, sê Jesus, moet jy jou nie verset nie. As hulle jou op die regterwang slaan, moet jy ook die ander wang na hulle toe draai.

Hoekom? Want Jesus wil ten diepste hê dat vyande in vriende verander sal word. Dit beteken dat gelowiges die risiko sal moet neem om verder te ly onder kwaadwilligheid ter wille van die uitreik na sulke mense. Vergelding sal verwydering bring. Verdraagsaamheid kan van vyande vriende maak.

Dit maak nog meer sin in die konteks wat ‘n mens in Matteus raaksien, dié van geregtelike aksies. Jesus is hier duidelik meer begaan oor litigasie, mense wat gelowiges hof toe sleep (vgl vers 40), as oor die moontlikheid van fisieke geweld of publieke verwerping, soos dit wel die geval is in sy uitsprake in Lukas.

Gelowiges wat op Jesus vertrou, sal bereid wees om hulle persoonlike regte te laat vaar ter wille van die impak van die evangelie. Die doel is heling en versoening.

Soos Paulus ook later skryf in 1 Korintiërs 6. Ly liewer persoonlik onreg in die gemeenskap ter wille van die evangelie. Moenie die hof opsoek om verskille uit te sorteer nie.

Dit beteken egter vir seker nie dat ‘n mens daarmee ‘n lamsak of ‘n slaansak word nie. Paulus het telkens wanneer die owerhede of Joodse Raad betrokke geraak het, gestaan op die regte wat die regstelsel aan burgers verleen het (Hand 16:37; 22:25; 25:8-12). Dieselfde voorrreg geld ook vir ons vandag.
Awie Coetsee

Jan 28, 2019 | #

Baie dankie vir u verklaring dit maak sin.maar dit is vreemd dat Jesu vroer gese het dat jy die ander wang moet draai
Chris van Wyk

Jan 25, 2019 | #

Hi Jenny. ‘n Kort antwoord:

Die probleem met dobbel is dat dit ‘n gierigheid verraai en voed in ‘n mens se hart. ‘n Begeerte aan meer as wat jy het. En dit is ‘n onversadigbare monster. Dit illustreer nie net dat jy ontevrede is met wat jy het nie, maar kan jou nog meer ontevrede maak as jy verder en verder daarin ingetrek word. Daarmee oortree ‘n mens die tiende gebod (Eks 20:17).

Daarom sê die Hebreërskrywer: “Julle gedrag moet vry van geldgierigheid wees. Wees tevrede met wat julle het, want Hy het gesê: Ek sal jou nooit begewe en jou nooit verlaat nie.” (Hebr 13:5).

Dobberl dwarsbooom ook die Bybelse opdrag om in jou eie behoeftes te voorsien deur eerlike werk en het baie keer ‘n destruktiewe uitwerking op die mense rondom jou, veral as suurverdiende geld daardeur verloor word en families daaronder ly.