Skip to main content

Hoe lees ons die verhale in die Bybel?

655804-breathtaking-space-artOns fokus dus in hierdie rondte van die Bybelskool op die eerste vyf boeke van die Bybel, die Pentateug.  Ek gaan dit hoofstuk vir hoofstuk aan die orde stel.  Ek het drie doelwitte met hierdie manier van lees van die Bybel:

  • Ek fokus op die verstaan van die hoofstuk in sy konteks in die Bybelboek. Daarom gee ek ‘n indeling van die hoofstukke, verklaar sekere eksegetiese elemente wat belangrik is, en probeer die struktuur van die verhaal wat ter sprake is, vir jou oopbreek.
  • Ek gee net ‘n leeshulp vir die hoofstuk; dit is nie ‘n volledige kommentaar op die Bybelteks nie. Daarvoor moet die kommentare geraadpleeg word.  Ek wil daarmee vir jou help om te luister na wat die teks vir jou sê, soos wat die Heilige Gees jou begelei.
  • Ek probeer nadenke oor die Bybelteks stimuleer sodat jy by die betekenis daarvan vir jou lewe kan uitkom. Die Bybel is immers die Woord van God wat gemik is daarop om jou in gemeenskap met ander gelowiges te laat lewe met die oog op die koms van die koninkryk van God.  Ons lewe maak saak vir God.

Hierdie benadering fokus dus op die Bybel se narratiewe karakter.  Dit fokus op die geheel en die wyse waarop die onderskeie hoofstukke en boeke in die geheel inpas.

In die lees van die hoofstukke is dit goed om ‘n mentor van my, prof. Bethel Müller, se onderskeid van drie aspekte van verhale in gedagte te hou in ons lees daarvan.  Verhale in die Bybel het tipies drie eienskappe of kenmerkende karaktertrekke:

  • ‘n Verwysende karakter – ons lees bv. in die Genesis-verhale van die geboorte-ervaringe van die geloof, die oorsprong van geloof. Dit help ons dus verstaan wat gebeur in die God-mens-verhouding.  Só ook die res van die verhale in die Pentateug en regdeur die Bybel.
  • ‘n Onmiddellike karakter – ons kan onsself herken in die verhale, trouens moet onsself identifiseer met die geloofsverhale sodat ons kan deelneem in die werklikheid waarvan dit ons vertel. Dít is dus ook die uitnodiging aan jou om jouself te identifiseer met die wyse waarop die verhaal vertel word en die boodskap van die dele daarin wat jou aanspreek, vir jouself toe te eien.
  • ‘n Illustratiewe karakter – ons hoor in die verhale nuwe lewensmoontlikhede wat ons uitnooi om ons eie oorspronklike geloofservaringe te beleef. Die verhale in Genesis is as’t ware “lewensgroot” illustrasies wat die drakrag en handelingskrag van die geloof aandui.  Dit is dus eweneens ‘n uitnodiging om jou eie pad met God te loop met die verhale as jou begeleidende voorbeelde.

Vir dié wat voorheen ingeskakel het by my manier van lees van die Bybel, sal prof. Bethel se invloed herken in die Lees, Luister, Leef metodiek wat ek telkens beklemtoon, iets wat ek maar onlangs agtergekom het.  Dit is my manier om sy insigte te verwoord, maar daaroor netnou meer.

Met dié drie aspekte in gedagte in die lees van die Bybel is dit vanselfsprekend belangrik dat ons op geen manier hierdie verhale vervang met ons eie weergawe daarvan waarin net die “boodskap” daarvan belangrik is nie.  Ons mag nie die verhale reduseer tot een of meer belangrike dogmatiese boodskappe vir vandag nie, al is die versoeking soms sterk daarvoor.  Ons mag ook nie die verhale ontmitologiseer van hulle konkrete historisiteit – ek bedoel dit in die sin van werklike verhale – sodat ons uiteindelik net met ons eie weergawe daarvan sit nie.

Die verhale moet deeglik gelees word, intens na geluister word, en uiteindelik ‘n neerslag vind in die wyse waarop dit geleef word.

Prof. Bethel spreek daarom sterk kritiek uit op teoloë wat die teks óf verander óf verwerp en nie meer as gesaghebbend in hulle lewe aanvaar nie: “Is dit nie vreemd dat ons in die prediking ons teologiese samevatting, definisie en beredenering van die teks eerder vertrou as die vorm waarin die Heilige Gees dit Self aan ons gegee het nie?” (Riglyne vir prediking oor die Genesisverhale, bl. 13).

Daarmee bedoel hy dat die finale kanon van die Bybel die vorm is waarin die Heilige Gees God se boodskap aan ons verpak het, en ons sal goed doen om daarmee erns te maak presies soos dit aan ons oorgelewer is.

Dit beteken dat ‘n mens ‘n sterk saak daarvoor kan uitmaak dat die eksegese van verhalende tekste soos die Pentateug daarom die literêre en historiese dimensies van die tekste – die plot, karakters, kultuur en konteks – moet ontdek en analiseer.  Hermeneuties moet ons daarna die vraag vra hoe die hoorder van die verhale vandag kan identifiseer met die fokuspunte of koördinate wat uit die teks na vore kom.

Ons moet in ons besig wees met die teks die punt ontdek waar die verhaal van die teks insny op ons verhaal, in ons ervaringsveld; die punt waar die teks ‘n transparant word vir vandag wat óns verhaal ‘n nuwe inleiding kan gee, sodat óns verhale beslissend verander en beïnvloed kan word; waar ons verhale ‘n nuwe rigting kry.

En dít is hoe ek die Bybel saam met julle gaan lees.

View all posts in this series

Genesis


Chris van Wyk

Ek is Direkteur van Bediening en Geestelike Vorming by Veritas College International. My passie in die lewe is om God bo alles te dien en gelowiges in geloofsvorming te begelei. I am Director of Ministry and Spiritual Formation at Veritas College International. My passion in life is to serve God above all and to lead believers in faith formation.

Comments

Maak 'n opmerking

Onlangse kommentaar