Genesis 38 – Tamar tree as verlosser op in Juda se afvalligheid en losbandigheid
Die verhaal van Tamar en Juda word waarskynlik hier vertel om ‘n kontras tussen Juda se dreigende afvalligheid en uiteindelike losbandigheid te trek met Josef se absolute getrouheid en volhardende selfdissipline in die volgende hoofstuk. ‘n Mens kan ten minste die volgende vier kontraste tussen die verhaal van Juda en Tamar en dié van Josef en Potifar se vrou trek:
- Juda trek op eie inisiatief weg van sy broers en bekende omgewing en gaan woon tussen die Kanaäniete. Josef word deur Juda se toedoen in Egipte aan Potifar verkoop as ‘n slaaf. Dit stel beide bloot aan ‘n heidense omgewing.
- Juda raak deel van sy heidense omgewing deur met Bat-Sua ‘n Kanaänitiese vrou te trou. Hy loop daarmee die gevaar dat sy huishouding aan afgodery en onsedelikheid blootgestel sal word. Dit is waarskynlik geen wonder dat sy seuns nie die guns van die Here geniet nie, want Er was in die oë van die Here ‘n slegte man, en Onan ook so. Josef bly aanvanklik selibaat en bly daarmee gehoorsaam nie net aan die geloofsgemeenskap se sedelike norme nie, maar nog belanriker, aan die Here.
- Juda ignoreer Tamar se regte toe sy eie seuns haar regte vertrap. Josef beskerm Potifar se regte deur sy vrou se onsedelike voorstelle dag vir dag te weerstaan.
- Juda slaap by ‘n “prostituut” ná sy vrou oorlede is en sy drange vir hom te veel word. Josef vlug uiteindelik van die verleiding van Potifar se vrou al bring dit hom in die tronk, omdat hy aan die Here getrou wil bly: “U is sy (Potifar se) vrou. Hoe kan ek só ‘n verkeerde ding doen. Ek sal mos teen God sondig!” (Gen. 39:9).
Juda se verbintenis met die Godsvolk kom dus in gedrang. Dit is moontlik dat sy gewete hom gepla het oor sy bose planne met Josef; dat hy nie sy pa in die oë kon kyk, omdat hy hom soveel leed aangedoen het nie; dat hy nie geweet het hoe om die situasie reg te stel nie en hom oorgee aan die versoekings en verleidings van sy omgewing.
Die evangelie van Juda se verhaal is egter ‘n stukkie goddelike ironie. Juda word gered deur juis dié vrou wat hy aanvanklik ignoreer, misbruik as “prostituut” en wil doodmaak toe sy swanger word buite die huwelik. Trouens, dit is die begin van ‘n omkeer in sy lewe waarvan ons die ontwikkeling in die verloop van Josef se verhaal kan agterkom.
Tamar was waarskynlik ‘n Kanaänitiese vrou. Sy was getroud met die oudste van Juda se seuns, Er. Hy was egter ‘n slegte mens “in die oë van die Here”, en is vroeg dood, voordat hulle kon kinders kry. “Die Here het hom laat sterf.”
Soos die gebruik toe was, moes een van die broers by haar ‘n kind verwek sodat daar ‘n nageslag vir haar en haar man sou wees. Onan wou egter nie val vir dié storie nie en het telkens gesorg dat die seksdaad nie voltrek word nie – coïtus interruptus of onanie soos dit ook na aanleiding van dié episode genoem word. Wat Onan gedoen het, was eweneens verkeerd: “in die oë van die Here”, en hy sterf nes sy broer.
Dit gee ons ‘n kykie agter die skerms van wat hier in Genesis gebeur. Wat in die slaapkamer gebeur, is nie vir God se oë verborge nie. Wat verkeerd loop in die verhoudinge tussen mense is daarom nooit vir die Here ‘n duistere geheim nie. En wat ons hier agterkom, is dat Hy optree en regstellings bring op grond van sy eie oorwegings.
Juda het toe egter ‘n groot probleem. Hy wou nie die gebruike van sy geloofsgemeenskap heeltemal verontagsaam nie, maar wil ook nie nog ‘n seun verloor nie. Hy beraam ‘n slinkse plan en stuur haar terug na haar ouerhuis met die vae belofte dat sy volgende seun sy plig sou nakom as hy groot genoeg is.
Die tyd het egter aangestap en die belofte van Sela – nogal ‘n toepaslike naam, want hy het alles net “on hold” geplaas, soos die term in die Psalms gebruik word om ‘n “pouse” aan te kondig! – het net nie ten uitvoer gekom nie.
En dit is waar die “verlosser” in die verhaal begin optree. Tamar besluit om iets aan die saak te doen en besluit om vir die pa self te gaan. Sy verlei haar skoonpa Juda deur haar te vermom as ‘n prostituut. Let op hoe bruusk hy haar aanvanklik hanteer: “Kom! Ek wil met jou gemeenskap hê!” Sy sorg egter dat sy sy seëlring, ketting en kierie as pand kry vir die plan wat sy in die stilligheid beraam het.
Toe sy swanger is en die gemeenskap wil optree teen haar, wys sy vir hom haar pand. Juda kom tot insig: “Sy is onskuldig, ek nie! Ek moes my seun Sela aan haar as man gegee het.” Dit is die begin van sy bekering, want hy maak nie net reg wat hy hier verbrou het deur haar in ere te herstel en dié kinders wat uit haar gebore is as sy eie te erken nie, maar begin verantwoordelikheid neem vir die belange van die geloofsgemeenskap veral met betrekking tot die latere ontwikkelings rondom Benjamin.
Hoe mooi bely hy dit nie later in sy gesprek met Josef nie: “God het ons sonde aan die lig gebring”, en pleit vir genade vir Benjamin (Gen. 44:16 vv.). Die feit dat hy tot selfkennis kom in sy verhouding met Tamar maak dat sy Godskennis toeneem en hy algaande self in gehoorsaamheid aan God begin lewe. Dat dié ontwikkeling in sy karakter kon plaasvind, het begin by die optrede van Tamar wat hom verantwoordelik gehou het vir sy belofte.
Die geboorteproses van die tweeling is ook net so betekenisvol, omdat dit eintlik die boodskap versterk dat hier iets gebeur wat vir die toekoms betekenis kan hê. Toe die geboorte begin, het een van die twee, Serag, sy hand uitgesteek en die vroedvrou het dit gegryp en ’n stukkie rooi garing daarom gebind. Maar toe trek hy sy hand terug en sy broertjie kom.
Die vroedvrou gee hom daarmee die naam Peres, want, sê sy: “Jy het met krag vorentoe gekom.” Daarna het Serag gekom om wie se hand die rooi garing was, wie se naam daarom met die “rooi van die dagbreek” verbind word.
So behou Tamar nie net haar lewe en dié van haar ongebore kinders nie, maar word ingeskryf in die geslagsregister van die Messias. Jesus sou gebore word uit haar nageslag, uit Peres, die een: “wat met krag vorentoe gekom het.” (Vgl. Matt. 1:3). En Juda word hiermee op soortgelyke wyse die stamvader van Jesus. Verlos deur ‘n vrou!
Vernuftig! God soek mense wat met durf en daad kan optree, selfs al word die reëls van die swaershuwelik so ‘n bietjie gerek (vgl. Deut. 25:5-10; Rut 4).
View all posts in this series
- God gee Genade vir Geloofsgemeenskappe
- Die Pentateug
- Hoe lees ons die verhale in die Bybel?
- Lees, Luister, Leef
- Genesis – Die oorsprong van alle dinge
- Genesis in sy ontstaanswêreld
- Die verskille oordonder die ooreenkomste.
- Indeling
- Genesis 1:1-2:3 – In die begin het God die hemel en die aarde geskep
- Genesis 2:4-25 – Dit is nie goed dat die mens alleen is nie
- Genesis 3 – Die mens kruip vir God weg weens die sonde
- Genesis 4 – Kain oorweldig vir Abel en maak hom dood
- Genesis 5 – Adam het ‘n seun na sy beeld
- Genesis 6 – God is bedroef dat Hy die mens gemaak het, maar begenadig Noag
- Genesis 7 – Ek het jou gesien en bevind jou regverdig
- Genesis 8 – Toe het God gedink aan Noag en al die diere in die ark
- Genesis 9 – God sluit ‘n verbond met alle lewende wesens
- Genesis 10 – Uit Noag en sy nageslag versprei die nasies oor die aarde
- Genesis 11 – God bring ‘n taalverwarring en beweeg Tera om na Kanaän te trek
- Genesis 12 – God roep vir Abraham na die land wat Hy vir hom sal aanwys
- Genesis 13 – God herhaal sy belofte van die land en ‘n groot nageslag aan Abram
- Genesis 14 – Abram seën en straf nasies op die wêreldverhoog
- Genesis 15 – Die Here belowe beskerming en beloning in ‘n verbond met Abram
- Genesis 16 – Abram val vir die versoeking om self ‘n nageslag te voorsien
- Genesis 17 – Lewe naby My en wees onberispelik
- Genesis 18 – Abraham se gasvryheid sluit die lewe vir almal oop
- Ekskursus: Kan God van gedagte verander?
- Genesis 19 – Losbandigheid en bloedskande bedreig familiewees
- Genesis 20 – Abraham tree as profeet op ten spyte van sy onbehoorlike gedrag
- Genesis 21 – Die Here het aan Sara gedink soos Hy beloof het
- Genesis 22 – Nou weet ek dat jy My dien
- Genesis 23 – Sara word begrawe in die Makpelagrot as vervulling van die landsbelofte
- Genesis 24 – God gee vir Isak ‘n gasvrye vrou wat hom vertroos na die dood van Sara
- Genesis 25:1-18 – Abraham omhels die roeping van God enduit
- Genesis 25:19-34 – Esau minag sy eersgeboortereg en verkoop dit aan Jakob
- Genesis 26 – Isak beweeg van rusies na die ruimte wat die Here hom gee
- Genesis 27:1-45 – Rebekka en Jakob se bedrog bedreig die geloofsgemeenskap se voortbestaan
- Genesis 27:46-28:22 – Die Godsverhouding en die beskerming van die huwelik bevestig die geloofsgemeenskap
- Genesis 29-30 – Jakob word sterk in die stryd met Laban
- Genesis 31 – Die Here stuur Jakob as ‘n ryk man weer terug na Kanaän
- Genesis 32 – Jakob worstel enduit met God en word verander van bedrieër na begenadigde
- Genesis 33 – Jakob bely teenoor Esau dat God goed was vir hom
- Genesis 34 – Dina se verkragting word met koelbloedige moord beantwoord
- Genesis 35 – Jakob voltooi sy verbintenis aan God by Bet-El waar alles begin het
- Genesis 36 – Esau verlaat die beloofde land en slaan sy eie koers in
- Genesis 37 – Josef die dromer word ‘n slaaf in Egipte
- Genesis 38 – Tamar tree as verlosser op in Juda se afvalligheid en losbandigheid
- Genesis 39:1-20 – Josef weerstaan Potifar se vrou om aan God en sy baas getrou te bly
- Genesis 39:21-40:23 – Josef lê drome uit in die tronk met God se hulp
- Genesis 41 – Josef se lot word dramaties verander van vergete na vrugbaar
- Genesis 42 – Jakob se seuns word deur God uitgedaag in Egipte
- Genesis 43 – Jakob stuur Benjamin na Egipte in die hoop dat God hulle barmhartig en genadig sal wees
- Genesis 44 – Juda offer sy lewe vir Benjamin op toe God hulle sonde aan die lig bring
- Genesis 45 – Josef omhels sy broers en verklaar dat alles God se werk was
- Genesis 46 – Jakob trek Egipte toe en herenig met Josef
- Genesis 47-48 – Jakob seën die farao sowel as Josef se twee seuns
- Genesis 49-50 – Jakob seën sy seuns met die oog op die toekoms
- Oor die woord van Sarai
Tags: Genesis
Trackback from your site.
Chris van Wyk
| #
Hi Heinrich, die term apokaliptiek is afgelei van ‘n Griekse woord wat “openbaring” beteken. Dit verwys na literatuur wat geskryf is oor die toekomstige oordeel aan die einde van die tyd. Dit word gekenmerk deur simboliek en hemelse agente wat optree. Apokaliptiese geskrifte verwag dat God die ou onvolmaakte orde sal vernietig en die wêreld na sy oorspronkilke paradys-agtige toestand sal herstel. Dit is Bybelse boeke soos Daniël (hfst 7-12) en Openbaring, asook Bybelgedeeltes soos Jesaja 24-27 en Matteus 24-25.
Heinrich Du Preez
| #
Hi
Ek wil graag weet wat beteken apokapliptiese boeke
Chris van Wyk
| #
Hi Kobie,
Jesus leer dat oud en nuut uit die Skrif belangrik is in die koninkryk van die hemele
Matteus is die enigste wat hierdie gelykenis van Jesus vertel (Matt 13:51-52).
Nuwe en ou skatte
51 “Verstaan julle al hierdie dinge?” “Ja,” het hulle geantwoord. 52 En Hy het vir hulle gesê: “Daarom is elke skrifkenner wat ‘n leerling in die koninkryk van die hemele geword het, soos ‘n huiseienaar wat nuwe en ou dinge uit sy skatkamer haal.” (Bybel 2020-vertaling).
Daarom rond Jesus ‘n gesprek af wat Hy oor sy geestelike familie gehad het (“Elkeen wat die wil doen van my Vader wat in die hemele is, dié is my broer en suster en moeder.” – Matt 12:50). Hy het in die loop van die gesprek sewe gelykenisse oor die koninkryk van die hemele vertel, die gelykenisse van die saaier, onkruid, mosterdsaad, suurdeeg, verborge skat, pêrel en treknet.
Jesus het hierdie gelykenisse vertel, sodat dié wat ore het om te hoor, kan hoor (Matt 13:9-17). Die ongemaklike waarheid was dat daar talle Jode was wat juis nie wou hoor nie, en daarom was die gelykenisse vir hulle onverstaanbaar. Die gelykenisse was net verstaanbaar vir dié wat ore gekry het van sy Vader om te hoor (Matt 13:11), dié wat bereid was om te doen wat God vra (Matt 12:50).
Jesus vra dan die disspels of hulle regtig verstaan wat Hy deur die gelykenisse geleer het. Hy moet seker maak dat hulle verstaan voor Hy verder die evangelie met hulle deel.
Op hulle positiewe antwoord vertel Jesus dan ‘n verdere gelykenis, die gelykenis van die huiseienaar en sy voorraadkamer, om hulle te bevestig in hulle verstaan van die evangelie. Hulle is soos ‘n huiseienaar wat nuwe en ou dinge uit sy voorraadkamer haal.
Dit is trouens ‘n beskrywing van wat met elke skrifkenner gebeur wat tot insig kom. Wanneer hy of sy deel word van Jesus se familie, omdat hulle bereid is om die wil van God te doen, word hulle leerlinge in die koninkryk van die hemele. En kry hulle die voorreg om kreatief te werk met beide die nuwe – Jesus se lering – en die oue – die Skrif van die OT. Saam vorm dit die Woord van God.
Boodskap en betekenis
Hierdie gelykenis is ‘n absoluut fundamentele uitspraak oor die relevansie van beide die Skrif – die Ou Testament – en die boodskap van Jesus – die uiteindelike Nuwe Testament. Elkeen wat ‘n leerling word in die koninkryk van die hemele sal nuut kyk na die openbaring van God, sê Jesus.
Aan die een kant sal hulle ‘n nuwe perspektief op die waarde van die oue kry – die OT. Aan die ander kant sal hulle insig kry in die waarde van die nuwe – die NT. Trouens, deur die bril van die openbaring van Jesus – die NT – sal hulle juis die oue nuut kan waardeer – die OT.
Charles Quarles gebruik hierdie gelykenis van Jesus as die invalshoek van sy teologie van Matteus – A Theology of Matthew: Jesus Revealed as Deliverer, King, and Incarnate Creator. Hy sê dat daar ‘n goeie saak uit te maak is daarvoor dat Matteus die gelykenis ook outobiografies verstaan het. Dit is nie net waar van elke skrifkenner nie, maar ook van Matteus wat ‘n kenner van die OT was.
Daarvan getuig die talle aanhalings wat hy uit die OT maak. Onder andere is daar 19 profesieë uit die OT wat Matteus op Jesus van toepassing maak as getuienis dat dit in Hom vervul is.
Vir jou verstaan van die oue en die nuwe en die blywende waarde van albei sal dit die moeite werd wees om die verwysings in hierdie lys na te gaan en te oordink.
Matteus stel Jesus aan ons voor as die vervulling van die volgende OT profesieë:
1. Matteus 1:22-23 sê Jesaja 7:14 is vervul in Jesus dat die Messias uit ‘n maagd gebore sou word.
2. Matteus 2:6 sê Miga 5:2 is vervul in Jesus dat die Messias in Bethlehem gebore sal word.
3. Matteus 2:15 sê Hosea 11:1 is vervul in Jesus dat die Messias uit Egipte geroep sal word.
4. Matteus 2:18 sê Jeremia 31:15 is vervul in Jesus dat ‘n kindermoord in sy tyd sou plaasvind.
5. Matteus 3:3 sê Jesaja 40:3 is vervul in Jesus dat ‘n profeet in die woestyn die koms van die Here sou voorberei.
6. Matteus 4:14-16 sê Jesaja 9:1-2 is vervul in Jesus dat die Messias na die nasies van Galilea sou kom.
7. Matteus 8:17 sê Jesaja 53: 4 is vervul in Jesus dat die Messias ons siektes en swakhede sou dra as ‘n offerlam.
8. Matteus 10: 35-36 sê Miga 7:6 is vervul in Jesus dat die Messias familielede teen mekaar sou draai.
9. Matteus 11: 5 en 15:31 sê Jesaja 26:19; 29:18; 35:5; 42:18; en 61:1 is vervul in Jesus dat die Messias blindes sal laat sien, lammes sal laat loop, die dowes laat hoor, dooies sal opwek en die evangelie aan die armes sal verkondig.
10. Matteus 11:10 sê Eksodus 23:20 en Maleagi 3:1 is vervul in Jesus dat ‘n boodskapper die koms van die Messias sou voorafgaan.
11. Matteus 12:18-21 sê Jesaja 42:1-4 is vervul in Jesus dat die Messias nie luid of pretensieus sou wees nie.
12. Matteus 13:14-15 sê Jesaja 6: 9-10 is vervul in Jesus dat die Messias se leer misverstaan sou word.
13. Matteus 13:35 sê Psalm 78:2 is vervul in Jesus dat die Messias met gelykenisse die mense sal leer.
14. Matteus 15: 8-9 sê Jesaja 29:13 is vervul in Jesus dat God se volk teen hom sou rebelleer en valse dinge oor Hom sal versprei.
15. Matteus 17: 10-13 sê Maleagi 4:5 is vervul in Jesus dat die koms van die Messias voorafgegaan sal word deur die koms van ‘n Elia-figuur.
16. Matteus 21:5 sê Jesaja 62:11 en Sagaria 9: 9 is vervul in Jesus wat die Messias se oorwinning in Jerusalem voorspel.
17. Matteus 26:31 sê Sagaria 13:7 is vervul in Jesus dat die Messias se dissipels hom sou verlaat.
18. Matteus 27: 9 sê Sagaria 11:13 is vervul in Jesus dat die Messias vir dertig silwerstukke verraai sou word.
19. Matteus 27:35,43,46 sê Psalm 22:1-2, 6-8,18 is vervul in Jesus dat mense vir die Messias se klere sou loot en Hom bespot en dat die Vader hom sou verlaat tydens sy lyding vir die kwaad.
Chris van Wyk
| #
Hi Pieter (ek sal nog antwoord oor die doop – net vasgedraai), ek gaan daaroor skryf in my Prontuit die Waarheid reeks vanaf die begin van Julie af.
Pieter
| #
Middag Chris
Jy het nie ‘n skrywe oor Lent wat meer die laaste 40 dae van Jesus na die kruis verduidelik.
Groete
Pieter
Kobie Marais
| #
Verduidelik asb vir my Matteus 13vers 52
Chris van Wyk
| #
Dankie, Jan. Eintlik verstommend hoe diep die Noag-verhaal ingebed is in die hele Bybel. Dit het selfs ‘n invloed op die “sinode”-sitting in Jerusalem (Hand 15) gehad en op ons siening van die doop (1 Pet 3). Noag is nie ‘n liggewig nie. Ons ignoreer hom tot ons skade.
Jan Louw
| #
Baie waardevol. Dankie Chris
Chris van Wyk
| #
Hi Denver, jy kan dit kry by https://bybelskool.com/matteus/
Denver
| #
Ek soek graag meer inligting oor Matteus