Job 4:1-5:1 – Elifas: Gee jou vroomheid jou geen hoop nie?

Job-in-Despair - van "Drawings-for-the-Bible" deur Marc Chagall gepubliseer deur Verve.
Job-in-Despair – van “Drawings-for-the-Bible” deur Marc Chagall gepubliseer deur Verve.

Job se drie vriende kan nie meer stilbly nie en begin hom antwoord.  In drie gespreksrondtes sal hulle telkens om die beurt hulle perspektief op die ellende van Job gee.  En Job sal ook telkens met hulle in gesprek tree, al dink hy nie veel van hulle argumente nie.  Hulle is immers volgens hom onbetroubare (6:15) en hopelose troosters (16:2) wat hom met sinlose praatjies probeer troos. Hulle troos is eintlik net bedrog (21:34).  Hulle moes liewer stil gebly het soos in die begin.

Elifas se bydrae hier in Job 4-5 is die langste bydrae van die drie vriende.  Hulle bydraes raak interessant genoeg al hoe korter soos die gesprek ontvou.  Sofar neem in die laaste rondte nie eers ‘n spreekbeurt nie.  Job se bydraes daarenteen neem egter toe in lengte in die loop van die gespreksrondtes.

Elifas praat in die eerste rondte veral uit sy persoonlike ervaring van die lewe.  Hy is baie oortuig dat hy reg is, soos ‘n mens agterkom uit sy gebruik van die woorde ek en ooit.

  • ‘n Mens sien regdeur dat sy mening op sy eie waarneming gebaseer is. Selfs wanneer hy die woord ons gebruik in die laaste vers is dit eintlik sy eie mening: “Kyk, dit het ons ontdek, so is dit, luister daarna en neem dit ter harte.” (5:27). Die gesig wat hy gesien het, verleen aan hierdie persoonlike mening eintlik ‘n “hemelse” gesag, volgens hom, maar waarin ‘n onstellende negatiewe prentjie van die lewe geteken word (4:12-21).
  • Dieselfde selfvertroue in sy eie standpunt sien ‘n mens in die gebruik van die woord ooit in 4:7 (“Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? Waar is regverdiges ooit uitgewis?”) en 4:17 (“Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God?”). Daar is geen onsekerheid by hom nie.  Daarom gebruik hy woorde wat die absolute waarheid – uit sy perspektief – van sy standpunte oordra (vgl. ook niks, en geen).

Sy bydrae bevat drie groot vrae aan Job: 1) Gee jou vrome lewe jou geen hoop nie? – 4:1-6; 2) Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? – 4:7-11; 3) Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God? – 4:12-5:1.  Dit hak losweg aan by die twee groepe van drie waaroms wat Job oor sy lewe gevra het, maar dra ‘n ontstellende fatalistiese karakter.

Sy bydrae bevat ook drie groot stellings oor die lewe voor God: 1) Die mens is vir swaarkry gebore – 5:2-7; 2) As ek jy was, sou ek my tot God wend – 5:8-16; 3) Dit gaan goed met die mens wat deur God tereggewys word – 5:17-27.  Dit dra egter dieselfde negatiewe karakter, hoewel hy die opening laat dat daar hoop anderkant teregwysing is.

Daarmee begin hy egter implisiet ook alreeds vir Job aanvat dat die tragedies in sy lewe op een of ander sonde in sy lewe dui.  Job se teenspoed dui volgens Elifas op Job se skuld, ‘n eenvoudige oorsaak-en-gevolg teologie, gerugsteun deur die gesig.

Gee jou vrome lewe jou geen hoop nie? – 4:1-6

Elifas kan nie stilbly nie en fokus op Job se vroeëre impak op ander se lewens.  Hy was die een wat moed ingepraat het en dié wat struikel opgebeur het.  Nou is hy teen die grond weens die rampe wat hom getref het.  ‘n Mens sou dink dat sy vrome lewe hom hoop sou gee in dié situasie, en Elifas wonder hoekom nie?  Beteken sy vroomheid dan niks vir hom nie?  En hoekom?

Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? – 4:7-11

Elifas is so seker van sy saak dat hy aanneem dat Job met hom sal saamstem: “Dink daaroor na: het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan?”  God laat dus volgens hom nie onskuldiges en regverdiges in die steek nie.

Maar, die teenoorgestelde is ook waar, sê hy: “Ek het ondervind: dié wat onreg plant en moeilikheid saai, oes dit ook.  Deur die toorn van God gaan hulle te gronde.” (Job 4:8-9).

Die antwoord op sy eie vraag ontbloot die ongemaklikheid van Elifas se trooswoorde aan Job.  Oppervlakkig gesproke wil Elifas vir Job troos bied uit die sekerheid van sy eie wyse woorde.  Maar as ‘n mens dieper kyk, besef jy hoe oppervlakkig is die wyshede, hoe teoreties, en hoe wreed, selfs al klee Elifas dit in ‘n gewaad van persoonlike ervaring.

Sy rigiede blik op die lewe – wat die teoretiese aard daarvan verraai – is dat dit goed gaan met regverdiges en vromes, en sleg gaan met onregverdiges en goddeloses.  Dit is die wet van die geestelike lewe soos dit die wet is van die natuur, geïllustreer met die voorbeeld van die leeus.

Elifas ignoreer die data wat nie inpas in sy skema nie, want hy moes tog van Abel geweet het wat onskuldig as regverdige gesterf het (Gen. 4).  En hy neem ook nie nuwe data in, soos Job se situasie kennelik is nie.

Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God? – 4:12-5:1

Elifas beroep hom verder op ‘n nagtelike gesig wat aan hom die boodskap oorgedra het dat geen mens onskuldig ooit onskuldig kan wees in die oë van God nie.  Selfs die engele het gebreke, hoeveel te meer nie sterflike wesens nie: “wat soos ‘n mot pap gedruk kan word.”

Die rigiede onafwendbare implikasie hiervan is duidelik: Goddelike vergelding is eintlik onafwendbaar, want niemand is onskuldig voor God nie.

‘n Mens wonder natuurlik daarom of hierdie gesig nie ‘n bose oorsprong het nie vanweë die hopelose inhoud daarvan spesifiek ook ten opsigte van die fatalistiese wanhoop op ‘n antwoord uit die hemel: “Roep maar!  Niemand sal jou antwoord nie.  Is daar selfs ‘n engel na wie jy jou sou kon wend om hulp?” Vergelyk die soortgelyke gebeure in 1 Konings 22:19–22 waar ‘n leuengees se aksies beskryf word.

View all posts in this series

Job


Chris van Wyk

Ek is gemeenteleraar by Somerstrand gemeente, Port Elizabeth. My passie in die lewe is om God bo alles te dien en gelowiges in geloofsvorming te begelei. I am pastor at Summerstrand congregation, Port Elizabeth. My passion in life is to serve God above all and to lead believers in faith formation.

Maak 'n opmerking

  • Chris van Wyk on Skakel in by Veritas!Hi Hanneke, ek het die skakel gestuur.
  • Hanneke Meyer on Skakel in by Veritas!Ek fasiliteer reeds vir n geruime tyd modules 1 en 2, maar sou graag tog n paar van die zoom-byeenkomste bywoon vir verryking. Ek het n handleiding. Vriendelike groete Hanneke Meyer
  • Chris van Wyk on OpenbaringHi Ronel, dit hang af wat die selgroepe doen. As dit net daar is vir die bestaande lidmate sal dit die gelowiges opbou, maar nie die gemeente groei nie. As daar 'n strategie is om ongelowiges te bevriend en te evangeliseer - uiteraard waar dit moontlik is in julle konteks - dan is kleingroepe 'n wes…
  • Ronel on OpenbaringDs Chris, wat is u mening oor selgroepe in die gemeente die belangrikste manier is om die evangelie in n gemeente uit the brei en gemeente getalle te vergroot? Sal graag u mening wil hoor. Ons is tans in die VAE in Al Ain. Hier is ongeveer 35 verskillende dominansies van gelowiges waarvan ons Suid A…
  • Chris van Wyk on OpenbaringHi Marelize, ja, jy kan dit hier aflaai: https://bybelskool.com/ek-kom-gou-n-boek-oor-openbaring-deur-chris-van-wyk/. (direkte skakel na die boek: https://ngkerksomerstrand.co.za/wp-content/uploads/2020/05/Ek-kom-gou.pdf) Daar is ook 'n skakel na 9 video's wat ek gemaak het oor Openbaring vir 'n Pin…
  • Marie Elizabeth on OpenbaringHi Chris Is dit moontlik om die studie materiaal tov die boek Openbaring as een n boek te onvang? Ons wil met die boek as bybelstudie begin maar wil nie elke hoofstuk apart aflaai nie Laat weet asb? Groete Marelize Van Niekerk Cell: 083 321 4666
  • Chris van Wyk on Lukas 16:1-13 – God vertrou ons met die ware rykdom as ons betroubaar is met aardse rykdomHi Mike, "ewige tente" of "ewige woonplekke" in Lukas 16:9 verwys na die lewe by God in die hemel (vgl Joh 14:2). Paulus skryf ook hieroor in 2 Korintiërs 5:1 en gebruik 'n ooreenstemmende metafoor vir die onverganklike liggaam wat ons in die hemel van God sal ontvang. Hy noem dit 'n "ewige gebou" o…
  • Mike on Lukas 16:1-13 – God vertrou ons met die ware rykdom as ons betroubaar is met aardse rykdomHi Chris, verduidelik vir my wat word bedoel met die woorde, "ewige tente".
  • Chris van Wyk on Genesis 35 – Jakob voltooi sy verbintenis aan God by Bet-El waar alles begin hetHi Petrus, in albei gevalle het die broers wel opgetree, maar in Dina se geval heeltemal oorboord gegaan, en in Tamar se geval sonder 'n regsproses. Dat Jakob en Dawid nie self opgetree het nie is waarskynlik te wyte aan nalatigheid, hoewel die Bybel nie hulle gedagtegang uitspel nie. Met Absalom se…
  • Petrus on Genesis 35 – Jakob voltooi sy verbintenis aan God by Bet-El waar alles begin hetBeste Chris Ek is weer by Genesis en met die Jakob verhaal is daar iets wat my opval: Jakob and Dawid se dogters is onteer en seuns was in opstand teen hul vaders, maar is nie gestraf vir hulle oortredings nie. Dit blyk ook uit ander verhale. Jakob het Ruben met sy seen "vervloek," maar hoekom het d…
  • Chris van Wyk on Psalm 29Dankie Tertia, my voorreg en plesier.
  • Tertia Botha on Psalm 29Dr Chris dankie dat jy met jou kennis en wysheid my sommer ook vandag toerus. Vandag word ek opnuut herinner van God se krag bo die natuur maar ook God se stem in die natuur!! Alledaagse herinneringe aan ons GOD wat alles goed geskep het en steeds daaroor heers.
  • Chris van Wyk on Inleiding op OpenbaringHou moed Amanda! Lees wat ek geskryf het vir Yvonne oor Psalm 103:5: https://bybelskool.com/psalm-1031-5-loof-die-here-wat-al-jou-siektes-genees/comment-page-1/#comment-29597
  • Chris van Wyk on Psalm 103:1-5 – Loof die Here wat al jou siektes geneesHi Yvonne Vers 5 moet in die konteks van die Psalm uitgelê word. Die eerste vyf verse vorm 'n eenheid: 1 Van Dawid. Loof die Here, o my siel, ja, alles wat in my is, sy heilige Naam! 2 Loof die Here, o my siel, en moenie enige van sy weldade vergeet nie – 3 Hy wat al jou sondeskuld vergewe, wat al j…
  • amanda on Inleiding op Openbaringhoe ( op aarde ) gaan God se koninkryk op aarde so gevestig word, dat Hy uiteindelik deur almal as Alleenheerser erken gaan word. Elkeen is so besig om sy eie ding te doen, dat dit byna onmoontlik klink. Dis vir my n moedelose gedagte.
%d