Job 4:1-5:1 – Elifas: Gee jou vroomheid jou geen hoop nie?

Job se drie vriende kan nie meer stilbly nie en begin hom antwoord. In drie gespreksrondtes sal hulle telkens om die beurt hulle perspektief op die ellende van Job gee. En Job sal ook telkens met hulle in gesprek tree, al dink hy nie veel van hulle argumente nie. Hulle is immers volgens hom onbetroubare (6:15) en hopelose troosters (16:2) wat hom met sinlose praatjies probeer troos. Hulle troos is eintlik net bedrog (21:34). Hulle moes liewer stil gebly het soos in die begin.
Elifas se bydrae hier in Job 4-5 is die langste bydrae van die drie vriende. Hulle bydraes raak interessant genoeg al hoe korter soos die gesprek ontvou. Sofar neem in die laaste rondte nie eers ‘n spreekbeurt nie. Job se bydraes daarenteen neem egter toe in lengte in die loop van die gespreksrondtes.
Elifas praat in die eerste rondte veral uit sy persoonlike ervaring van die lewe. Hy is baie oortuig dat hy reg is, soos ‘n mens agterkom uit sy gebruik van die woorde ek en ooit.
- ‘n Mens sien regdeur dat sy mening op sy eie waarneming gebaseer is. Selfs wanneer hy die woord ons gebruik in die laaste vers is dit eintlik sy eie mening: “Kyk, dit het ons ontdek, so is dit, luister daarna en neem dit ter harte.” (5:27). Die gesig wat hy gesien het, verleen aan hierdie persoonlike mening eintlik ‘n “hemelse” gesag, volgens hom, maar waarin ‘n onstellende negatiewe prentjie van die lewe geteken word (4:12-21).
- Dieselfde selfvertroue in sy eie standpunt sien ‘n mens in die gebruik van die woord ooit in 4:7 (“Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? Waar is regverdiges ooit uitgewis?”) en 4:17 (“Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God?”). Daar is geen onsekerheid by hom nie. Daarom gebruik hy woorde wat die absolute waarheid – uit sy perspektief – van sy standpunte oordra (vgl. ook niks, en geen).
Sy bydrae bevat drie groot vrae aan Job: 1) Gee jou vrome lewe jou geen hoop nie? – 4:1-6; 2) Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? – 4:7-11; 3) Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God? – 4:12-5:1. Dit hak losweg aan by die twee groepe van drie waaroms wat Job oor sy lewe gevra het, maar dra ‘n ontstellende fatalistiese karakter.
Sy bydrae bevat ook drie groot stellings oor die lewe voor God: 1) Die mens is vir swaarkry gebore – 5:2-7; 2) As ek jy was, sou ek my tot God wend – 5:8-16; 3) Dit gaan goed met die mens wat deur God tereggewys word – 5:17-27. Dit dra egter dieselfde negatiewe karakter, hoewel hy die opening laat dat daar hoop anderkant teregwysing is.
Daarmee begin hy egter implisiet ook alreeds vir Job aanvat dat die tragedies in sy lewe op een of ander sonde in sy lewe dui. Job se teenspoed dui volgens Elifas op Job se skuld, ‘n eenvoudige oorsaak-en-gevolg teologie, gerugsteun deur die gesig.
Gee jou vrome lewe jou geen hoop nie? – 4:1-6
Elifas kan nie stilbly nie en fokus op Job se vroeëre impak op ander se lewens. Hy was die een wat moed ingepraat het en dié wat struikel opgebeur het. Nou is hy teen die grond weens die rampe wat hom getref het. ‘n Mens sou dink dat sy vrome lewe hom hoop sou gee in dié situasie, en Elifas wonder hoekom nie? Beteken sy vroomheid dan niks vir hom nie? En hoekom?
Het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan? – 4:7-11
Elifas is so seker van sy saak dat hy aanneem dat Job met hom sal saamstem: “Dink daaroor na: het iemand ooit onskuldig te gronde gegaan?” God laat dus volgens hom nie onskuldiges en regverdiges in die steek nie.
Maar, die teenoorgestelde is ook waar, sê hy: “Ek het ondervind: dié wat onreg plant en moeilikheid saai, oes dit ook. Deur die toorn van God gaan hulle te gronde.” (Job 4:8-9).
Die antwoord op sy eie vraag ontbloot die ongemaklikheid van Elifas se trooswoorde aan Job. Oppervlakkig gesproke wil Elifas vir Job troos bied uit die sekerheid van sy eie wyse woorde. Maar as ‘n mens dieper kyk, besef jy hoe oppervlakkig is die wyshede, hoe teoreties, en hoe wreed, selfs al klee Elifas dit in ‘n gewaad van persoonlike ervaring.
Sy rigiede blik op die lewe – wat die teoretiese aard daarvan verraai – is dat dit goed gaan met regverdiges en vromes, en sleg gaan met onregverdiges en goddeloses. Dit is die wet van die geestelike lewe soos dit die wet is van die natuur, geïllustreer met die voorbeeld van die leeus.
Elifas ignoreer die data wat nie inpas in sy skema nie, want hy moes tog van Abel geweet het wat onskuldig as regverdige gesterf het (Gen. 4). En hy neem ook nie nuwe data in, soos Job se situasie kennelik is nie.
Kan ‘n mens ooit onskuldig wees in die oë van God? – 4:12-5:1
Elifas beroep hom verder op ‘n nagtelike gesig wat aan hom die boodskap oorgedra het dat geen mens onskuldig ooit onskuldig kan wees in die oë van God nie. Selfs die engele het gebreke, hoeveel te meer nie sterflike wesens nie: “wat soos ‘n mot pap gedruk kan word.”
Die rigiede onafwendbare implikasie hiervan is duidelik: Goddelike vergelding is eintlik onafwendbaar, want niemand is onskuldig voor God nie.
‘n Mens wonder natuurlik daarom of hierdie gesig nie ‘n bose oorsprong het nie vanweë die hopelose inhoud daarvan spesifiek ook ten opsigte van die fatalistiese wanhoop op ‘n antwoord uit die hemel: “Roep maar! Niemand sal jou antwoord nie. Is daar selfs ‘n engel na wie jy jou sou kon wend om hulp?” Vergelyk die soortgelyke gebeure in 1 Konings 22:19–22 waar ‘n leuengees se aksies beskryf word.
View all posts in this series
- Ons lees die boek Job van 12 Januarie af - December 29, 2015
- Inleiding op die boek Job - January 12, 2016
- Die boodskap van Job
- Job handel oor die vraag na regverdigheid
- Job handel ook oor die vraag na vroomheid
- Job deurbreek ‘n eenvoudige oorsaak-en-gevolg teologie
- Job is ‘n voorbeeld van volharding en gebed
- Ander verwante verhale
- Indeling van die boek Job
- Lees, luister, leef
- Job 1 – Sal Job vroom bly, al word hy sonder rede geruïneer? - January 13, 2016
- Job 2 – Job bly vroom, al word hy sonder rede geruïneer - January 14, 2016
- Job 3 – Job vervloek sy geboortedag - January 15, 2016
- Job 4:1-5:1 – Elifas: Gee jou vroomheid jou geen hoop nie? - January 18, 2016
- Job 5:2-27 – Elifas: Dit gaan goed met die mens wat deur God tereggewys word
- Job 6 – Julle beskou medelye met ‘n vriend as ‘n las - January 20, 2016
- Job 7 – In my bittere beproewing soek ek vergifnis
- Job 8 – Bildad: Teenspoed beteken God se afkeur en voorspoed sy goedkeuring - January 22, 2016
- Job 9 – Waarom pynig die Here my sonder dat ek dit verdien? - January 25, 2016
- Job 10 – Maak aan my bekend waarom U hierdie stryd teen my voer
- Job 11 – Sofar: As jy jou verstand reg gebruik, sal jy jou kop sonder skaamte kan oplig - January 27, 2016
- Oorsig oor die eerste gespreksrondte – Job 3-11 - January 28, 2016
- Job 12:1-13:19 – Bly liewer stil, ek wil met die Here praat - January 29, 2016
- Job 13:20-14:22 – As ‘n mens sterf, sal hy weer lewe? - February 1, 2016
- Job 15 – Elifas: Jou swaarkry en lyding bewys dat jy goddeloos is - February 2, 2016
- Job 16 – Verander van Vyand in Vriend - February 3, 2016
- Job 17 – Wees tog vir my ‘n borg, o God!
- Job 18 – Bildad: Die onheil wag jou gretig in, omdat jy God nie erken nie - February 5, 2016
- Job 19 – Ek weet dat my Losser leef, uiteindelik sal Hy op die aarde triomfeer! - February 8, 2016
- Job 20 – Sofar: Terwyl jy jou nog so vol eet, laat God sy woede oor jou losbreek - February 9, 2016
- Oorsig oor die tweede gespreksrondte – Job 12-20 - February 10, 2016
- Job 21 – Waarom bly die goddeloses aan die lewe?
- Job 22 – Elifas: Jy was onregverdig en onbarmhartig, daarom gaan jy onder - February 11, 2016
- ‘n Paar opmerkings oor ‘n moontlike ander lees van hfst. 24-27 - February 12, 2016
- Job 23 – My soeke na God is vrugteloos en maak my vreesbevange - February 15, 2016
- Job 24 – Waarom reken die Almagtige nie in hierdie lewe af met onregverdiges nie? - February 16, 2016
- Job 25 – Bildad: God is groter as jy!
- Job 26 – Met wie se hulp het jy gepraat? - February 17, 2016
- Job 27 – So lank ek lewe, sal ek niks verkeerd sê nie - February 18, 2016
- ‘n Oorsig oor die derde gespreksrondte – Job 21-27 - February 19, 2016
- Job 28 – Om die Here te dien, is wysheid; om die kwaad te vermy, is insig - February 22, 2016
- Bydraes hervat weer Donderdag - February 23, 2016
- Job 29 – Die beste jare van my lewe was as vertroueling van God - February 25, 2016
- Job 30 – Ek roep na U om hulp, maar U antwoord my nie - February 26, 2016
- Job 31 – Ek bly verbind tot vroomheid - February 27, 2016
- Oorsig oor die gesprek van Elihu met Job en sy drie vriende – Job 32-37
- Job 32 – Elihu: My gees dwing my om te praat - February 28, 2016
- Job 33 – Elihu 1: God hoef nie rekenskap aan jou te gee nie - February 29, 2016
- Job 34 – Elihu 2: God doen niks verkeerd nie! - March 3, 2016
- Job 35 – Elihu 3: Jou vroomheid is onder verdenking - March 4, 2016
- Job 36-37 – Elihu 4: God se grootheid nooi ons uit om Hom te dien - March 5, 2016
- Job 38-39 – Wie is dit wat my bedoelinge dwarsboom? - March 7, 2016
- Job 40-42:6 – Ek het oor dinge gepraat wat ek nie begryp het nie - March 8, 2016
- Job 42:7-17 – Die Here verander die omstandighede van Job
- Gesprek met God bring bevryding - June 8, 2020
Discover more from Bybelskool
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Onlangse kommentaar