Job 32 – Elihu: My gees dwing my om te praat

Elihu word bekendgestel as die seun van Brakel, ‘n Bussiet uit die familie van Ram.  Dit is moeilik om daaruit veel af te lei.  Die naam Brakel is onbekend.  Die pleknaam Bus word saam met Dedan en Tema (Elifas was ook van Tema) met die Edomiete geassosieer. Ram word weer met die stamboom van Dawid geassosieer (Rut 4:10).  Sy afkoms en woonplek is verder onbekend, hoewel die betekenis van sy naam iets oor sy boodskap sê: “Hy is God.”

Dit is duidelik dat Elihu kwaad geword het. Dit word vier keer in die eerste vyf verse genoem.  Hy het kwaad geword vir Job, sowel as vir die drie vriende.  Die redes wat hy uitspel, is as volg.  Eerstens het hy kwaad geword, omdat Job volgehou het dat hy reg het, nie God nie (32:2).  Tweedens het hy kwaad geword, omdat die vriende Job nie reg kon antwoord nie, en nie sy skuld met hulle argumente kon aantoon nie (32:3).

Daarom kon hy nie langer stilbly nie, al was hy baie jonger as hulle, sê Elihu.  Hy was huiwerig omat hulle grysaards was en hy die wysheid van die grysheid die voordeel van die twyfel wou gee.  Maar helaas het hy agter gekom dat die gewig van die jare nie die gewig van die wysheid bepaal nie.

Maar nog dieper as dit – uit die ontvouing van die aanloop van sy motivering om te praat – kom ‘n mens agter dat daar ‘n meer fundamentele rede agter sy woede sit: “My gees dwing my om te praat.” (32:18).  Dié gees identifiseer hy self in vers 8 as die gees wat van die Almagtige af kom.

Die Hebreeuse woorde wat hy gebruik kan op óf die menslike gees óf die goddelike Gees dui: “Maar dit is die gees (ruach – Gees, soos in Genesis 1:1, wat op die goddelike Gees dui) in die mens wat die mens insig gee, die gees (nesjâmâh – asem, soos in Genesis 2:7, wat op die menslike gees dui) wat van die Almagtige af kom.”  Omdat albei “geeste” se oorsprong God self is, maak dit egter nie eintlik saak watter interpretasie jy aan die betekenis van “g(G)ees” toeken nie.

Ek hel bv. oor na die betekenis van God se Gees, omdat Elihu in 33:4 weer van die Gees praat en dit daar baie duidelik God se Gees is.  Omdat hy die uitspraak oor God se Gees daar so direk verbind aan sy toespraak aan Job, dink ek dat hfst. 32 se verwysings ook na God se Gees verwys.

Hoe jy egter ook al daaroor dink, Elihu se punt is dat hy sy insig van God self af ontvang het.

Of Elihu reg is in sy interpretasie, is natuurlik ‘n volgende vraag, want Elifas het ‘n soortgelyke aanspraak gemaak in Job 4:15-16.

• In Elifas se geval het ons egter gesien dat die gees wat hy beskryf, waarskynlik ‘n leuengees was, veral gemeet aan die inhoud van hoe hy oor God gepraat het. Elihu se toesprake weerspieël ‘n beduidend meer genuanseerde teologie (Godskennis), soos ons sal sien.  Elihu se aanspraak het dus meer om die lyf.  Hy word ook nie deur die Here tereggewys aan die einde van die verhaal nie, teenoor die drie vriende vir wie daar versoening gedoen moet word.
• Daar is ook ‘n interessante verskil tussen dié twee se ervarings. Elifas het bang geword vir sy ervaring en het die gees as ‘n eksterne werklikheid, ‘n verskyning, ervaar.  Elihu is darenteen van binne af geïnspireer om op te tree en het die g(G)ees se werking dus as ‘n interne werklikheid ervaar.  Dit is meer in lyn met hoe die Gees in die NT ook opgetree het.  Paulus praat bv. van sy gewete: “wat deur die Heilige Gees gelei word,” en die Gees wat saam met hom getuig (Rom. 9:1).  Daar was egter ook ander ervarings (bv. Hand. 8:39 – “Toe … het die Gees van die Here vir Filippus weggeneem.”).

Elihu wil daarom ook sy sê sê, want Job het nog nie met hom in gesprek getree óf na hom geluister nie.  Hy sien die vriende is verslae, en het stil geword.  Hy wil nou ook ‘n beurt hê om te praat: “Ek wil ook sê wat ek weet.” (32:17).  Om die waarheid te sê: “Dit kook in my soos wanneer wyn nie klaar gegis het nie en selfs nuwe wynsakke wil laat oopbars.” (32:19).

Hy belowe dat hy nie partydig sal wees of enigiemand sal voortrek nie.  Hy sal net sê wat die Here op sy hart lê.  Want, só kan dit darem nie aangaan nie!