Die drie Sinoptiese evangelies
Vir ons leeswerk gee ek ook die volgende baie kort oorsig van die drie Sinoptiese evangelies.
Markus is een van die drie Sinoptici (sinopties = oorsigtelike, samevattende hantering [van die Griekse “saam-kyk”]).
Uit ‘n vergelyking van die drie sinoptiese evangelies, Markus, Matteus en Lukas, is dit opvallend dat bykans alle gedeeltes in Markus ook in die ander twee evangelies, Matteus en Lukas voorkom. Slegs drie gedeeltes kom net in Markus voor: 1) 1:1 – die Inleiding tot sy evangelie; 2) 4:26-29 – Die gelykenis van die saad wat vanself groei en 3) 8:22-26 – Jesus wat ‘n blinde man in Betsaida genees.
Matteus en Lukas het egter verskeie gedeeltes wat nie by Markus voorkom nie, die Bergrede bv. Dit dui volgens geleerdes daarop dat Matteus en Lukas die evangelie van Markus gebruik het as basis-dokument vir hulle eie evangelies. Markus is dus die oudste evangelie wat ons het.
Matteus en Lukas het ook ‘n tweede bron gebruik, wat blyk uit dié gedeeltes waarin hulle met mekaar ooreenstem (en nie by Markus geleen het nie), ‘n totaal van 62 perikope, wat deur geleerdes die (hipotetiese) Q- bron genoem word (Q is die afkorting vir die Duitse woord Quelle wat bron beteken). Dit bevat interessant genoeg meesal uitsprake van Jesus, en omtrent geen genesings en wonderdade van Jesus nie, sowel as niks van sy konfrontasie met die Joodse leiers en uiteindelike dood en opstanding nie (Wie was Jesus regtig?, p 56). Dit is egter redelik sinloos om die bron op grond van aanhalings en weglatings in sekondêre bronne (Matteus en Lukas) nouer te probeer omskryf. Omdat die ooreenstemmende gedeeltes in Matteus en Lukas egter byna woordeliks ooreenstem, en daarby in dieselfde volgorde in die twee evangelies geplaas is, word wel aanvaar dat dié bron skriftelik was.
View all posts in this series
- WEEK 1: Inleiding op die evangelie van Markus - January 12, 2010
- Die vier evangelies se unieke Jesus-portrette - January 21, 2010
- Die drie Sinoptiese evangelies - January 22, 2010
- Die boodskap van Markus - January 25, 2010
- Markus in vergelyking met die ander evangelies - January 26, 2010
- Bybelstudie metodiek - January 27, 2010
- Luistersiklus
- Lectio Divina
- WEEK 2: Markus 1:1-3:6 – Proloog en Deel 1: Bekendstelling - January 28, 2010
- Markus 1:1 – Jesus as God-mens vervul die OT beloftes
- Markus 1:1-8 – Die hart van die evangelie is opgesluit in Jesus Christus
- Markus 1:9-20 – om deur Christus geroep te wees, is om ‘n dissipel te wees - January 29, 2010
- Markus 1:21-31 – Dit is ‘n nuwe leer, en dit kom met gesag! Hy gebied selfs die bose geeste, en hulle gehoorsaam hom. - February 1, 2010
- Markus 1:32-39 – Die bediening draai om God, nie om die vrugte daarvan nie
- Markus 1:40-45 – “Ek wil. Word gesond.” - February 2, 2010
- Markus 2:1-12 – geloof word in gedrag uitgedruk
- Markus 2:13-17 – dié wat siek is, het ‘n dokter nodig
- Markus 2:18-3:6 – Jesus se bevrydende bediening wek wrede weerstand van die leiers - February 3, 2010
- WEEK 3 van die Bybelskool oor Markus - February 4, 2010
- Markus 3:7-30 – Die impak van die bediening verskerp
- Die twaalf dissipels in die evangelies en Handelinge
- Markus 3:31-35 – Jesus en sy familie - February 5, 2010
- Markus 4:1-9 – Wie ore het en kan hoor, moet luister
- Markus 4:10-12 – Die geheim van die koninkryk word gegee, nie verwerf nie
- Markus 4:13-29 – om reg te hoor, bepaal jou hele lewe - February 8, 2010
- Markus 4:30-41 – Het julle dan nie geloof nie? - February 9, 2010
- Markus 5:1-20 – Wat het U met my te doen? - February 10, 2010
- Markus 5:21-43 – Bly maar net glo!
- Markus 6:1-6 – Sy tuisdorp se mense wil niks van Hom weet nie
- WEEK 4 van die Bybelskool - February 11, 2010
- Markus 6:7-29 – Dissipelskap vra altyd ‘n prys
- Markus 6:30-52 – Jesus demonstreer sy Godheid op verskillende maniere - February 12, 2010
- Markus 6:53-7:23 – Onreinheid het met die hart te make - February 15, 2010
- Markus 7:24-8:10 – Jesus is intiem en intens betrokke by mense - February 16, 2010
- Markus 8:11-21 – Hoe blind is dié wat nie wil sien nie - February 17, 2010
- WEEK 5 van die Bybelskool - February 18, 2010
- Markus 8:22-9:1 – Wie sy lewe vir Jesus en die evangelie verloor, sal dit behou
- Markus 9:2-29 – Vir die een wat glo, kan alles - February 19, 2010
- Markus 9:30-48 – dié wat eerste wil wees, moet laaste wees - February 22, 2010
- Markus 9:49-10:16 – Jesus vra getrouheid aan Hom en lojaliteit aan mekaar - February 23, 2010
- Markus 10:17-45 – Redding uit genade alleen - February 24, 2010
- WEEK 6 van die Bybelskool - February 25, 2010
- Markus 10:46-11:25 – ‘n huis van gebed vir die nasies
- Markus 11:27-12:37 – Jesus se intellek en wysheid is te veel vir die Joodse Raad - February 26, 2010
- Markus 12:38-44 – Die arm weduwee se gawe - March 1, 2010
- Markus 13:1-23 – Rampe en Vervolginge en die groot verdrukking - March 2, 2010
- Markus 13:24-37 – Die koms van die Seun van die mens - March 3, 2010
- WEEK 7 van die Bybelskool - March 4, 2010
- Markus 14:1-11 – Gesalf in Betanië, verraai in Jerusalem
- Markus 14:12-42 – Jesus word die paaslam - March 5, 2010
- Markus 14:43-15:5 – Die tyd van die duister magte - March 8, 2010
- Markus 15:6-47 – Jesus word gekruisig en begrawe - March 9, 2010
- Markus 16:1-20 – Jesus het liggaamlik opgestaan - March 10, 2010
- Lees die vier evangelies en Handelinge - June 20, 2016
- Tien lesings uit Markus vir Heilige Week met kommentaar - April 11, 2017
- Jesus is die hart van die evangelie - January 8, 2018
Bybel, Bybelskool, Markus, Sinoptiese evangelies
Willem Zaaiman
Baie interressant dat Markus die oudste evangelie is. Ek het dit ook dat :
Matteus meer vir die Jode geskryf is en
Markus vir die Romeine
Lukas vir die Grieke en Nie-Joodse lesers
Johannes baie later en meer op alle Christene. Sê maar as dit dalk nie korrek is nie
Groete Willem
Chris van Wyk
Jy is reg. Ek skryf in die volgende twee posts daaroor. Hier is solank die skakels daarheen: http://www.ngkerksomerstrand.co.za/blog/didage/… en http://www.ngkerksomerstrand.co.za/blog/didage/…
Willem Zaaiman
Baie dankie
Tegniese vraag – As ek hier 'n comment gee moet ek dit “Post as Guest” is dit korrek, maar dan vra dit my weer om te registreer?
Hoe laai jy 'jou foto op?
Groete
Chris van Wyk
As jy kommentaar lewer, kan jy dit doen met een van vyf profiele: 1) Disqus, 2) Facebook, 3) Twitter, 4) Yahoo, 5) Guest. Dit is dus korrek om as Guest kommentaar te lewer, en jy hoef nie te registreer by Disqus nie. Gee net jou naam en e-pos en Post as Guest. Terloops, dit is 'n bonus om by http://www.disqus.com geregistreer te wees, want dan kan jy op een plek alle kommentaar sien wat jy op webtuistes lewer …
Vir jou foto om te wys moet jy een van twee goed doen:
1) registreer by een van die eerste vier profiele: Disqus, Facebook, Twitter, Yahoo. As jy met dié profiel inlog en kommentaar lewer, sal die foto/avatar wat jy daar gelaai het, ook hier wys.
2) registreer jou e-pos adres by http://www.gravatar.com en laai 'n foto/avatar daar op. Klik op “Get your Gravatar today” en volg die instruksies óf log in met jou http://www.wordpress.com rekening. Dit sal dan oral vertoon waar jy jou e-pos adres gebruik om kommentaar te lewer.
Vince Aslett
Ek dink dis een ding om n hipotetiese aaname te maak dat daar dalk nog n bron (Q) was waarvan Lukas en Matteus hulle info gekry het, ek persoonlik het nie n probleem daarmee nie, aangesien dit slegs n hipotese is en nie noodwendig wesenlik nie.
Volgens F Wessels, in Wie was Jesus regtig , vanaf p61, verander die prentjie egter en word daar meer in die hipotese ingelees as net nog n moontlike bron, die Q evangelie, nl dat dit verband hou met die sg Q gemeenskap (volgens sommige, die eerste Jesus volgelinge), wat Jesus blykbaar meer gesien het as n wysgeer in die sin dat Sy woorde belangrik was en nie o.a. die opstanding nie. Is dit nie meer Gnosties van aard nie, hoe aanvaar ons die moontlikheid van Q as n gesamentlike bron, maar verwerp dit as evangelie?
Ek lees ook dat daar geen historiese bewys van n Q gemeenskap of bron is nie?
Baie dankie
Vince
Chris van Wyk
Die enigste rede hoekom ek dit noem, is omdat daar waarskynlik 'n verdere skriftelike bron was wat deur Mattteus en Lukas gebruik is, en dit in die navorsing as die Q-bron bekend geraak het. Ek stem saam dat enige teologiese afleidings oor dié bron, oor wat daar verder in geskryf was of nie was nie, heeltemal spekulatief is. Daar was ook nog ander skriftelike bronne soos ons in Lukas 1 agterkom, sowel as mondelinge oorlewering. Agter elke evangelie is daar dus 'n komplekse onstaansgeskiedenis. Dit is nie direk “van Bo af” gedikteer soos baie keer in sekere verbale inspirasie teorieë aanvaar word nie – natuurlik sonder dat ek die Heilige Gees se werking in beide die ontstaansgeskiedenis as die uiteindelike neerskryf deur die skrywer van die evangelie wil minimaliseer. Vergelyk hoe ek oor die kanon se ontstaan elders op die webtuiste skryf.
Vince Aslett
Baie dankie, ek waardeer
Groete