Markus 14:12-42 – Jesus word die paaslam

Written by Chris van Wyk. Posted in Markus

Markus

Dit tref my hoe anders hierdie Paasfees vir Jesus moes gewees het.  Jesus het saam met sy ouers elke jaar vir die Paasfees Jerusalem toe gekom (Luk  2:41).  Hierdie keer sou egter nou ‘n heel ander ervaring vir hom en vir hulle wees.  Waar hulle vroeër ‘n lam sou slag vir die paasmaaltyd, word Hy nou die Paaslam.  Maar let op hoe dit uiteindelik op sy eie terme is wat Hy die maaltyd hou en Homself beskikbaar stel om God se wil uit te voer.  Hy kan Homself uit die voete maak, of ‘n legioen van engele gebruik om Hom te beveilig, maar Hy kies om Hom aan die kwaad wat mense beplan, te onderwerp.

Die voorbereidings: Jesus stuur 2 van sy dissipels om die paasmaaltyd gereed te kry.  Die reëling is heel moontlik vooraf getref sodat Judas nie sou weet waar dit sou wees nie, en Jesus die paasmaaltyd onverhinderd kon vier – ‘n man sou hulle ontmoet, nogal met ‘n kruik water in die hand, wat normaalweg deur vrouens gedra is; hy sou hulle na die eienaar neem, waar die kamer reeds ingerig was.

Ek kan my regtig inleef in Jesus se ervaring wat waarskynlik saam met die dissipels na die tempel met die lam gaan, soos al die ander Jode, die lam se keel afsny op die voorgeskrewe manier waar die bloed gedreineer word in ‘n bak wat deur ‘n priester vasgehou word, en daarna by die voet van die altaar gesprinkel word.  Dit terwyl Hy die hele tyd weet dít is wat ook op soortgelyke wyse met Hom die volgende dag gaan gebeur.

Vir ‘n bietjie agtergrond oor die feeste: Vanaf die vroegste tyd is die Joodse jaar gekenmerk deur groot feeste. Sommige feeste is gereël om saam te val met die wisseling van die seisoene, om die volk te herinner dat God voortdurend vir hulle sorg en om hulle ‘n geleentheid te bied om aan God hul dankbaarheid te betoon. Op ander feeste is die groot gebeurtenisse in die geskiedenis van Israel gedenk, die geleenthede toe God op ‘n onmiskenbare wyse ingetree het om sy volk te verlos. Al die feeste was geleenthede van vreugde en die genieting van God se goeie gawes, en terselfdertyd plegtige byeenkomste om sy vergewing en reiniging te vra.

Die doel van die feeste was geestelik: ‘n groot en heerlike ontmoeting tussen God en sy volk, en die profete het hulle skerp uitgespreek teen diegene wat die feeste tot blote formaliteit en leë ritueel verlaag het.

Daar was waarskynlik baie plaaslike feeste (Rigters 21:21), maar al die mans moes die drie groot nasionale feesvierings bywoon:

1. Paasfees en die fees van die ongesuurde brood (Eks 12:1-20; 23:15). Hierdie twee feeste is saam gevier om die uittog uit Egipte te herdenk (kyk Eks 11-12). Dit het op die 14de dag van die eerste maand begin en ‘n week geduur.
2. Die fees van die weke (oesfees) (Num 28:26; Eks 23:16; Lev 23:15-21). Die fees – later’ bekend as pinkster – is 50 dae na die begin van die paasfees gevier. Dit was in wese ‘n landboufees waar die eerstelinge van die oes aan God gewy is.
3. Die fees van die insameling (huttefees) (Eks 23:16; Lev 23:33-43). ‘n Herfsfees aan die einde van die insameling van die vrugteoes. Die volk het sewe dae lank in hutte wat van takke gemaak is, gewoon – uit dank vir die oes, maar ook as ‘n herinnering aan die dae toe hulle in die woestyn in tente gewoon het (Lev 23:43). Al hierdie feeste is beskou as “heilige” geleenthede waarop die gewone werk gestaak is. Daar was ook ander feesvierings. (Philip Budd – Handboek by die Bybel)

Die paasmaaltyd: Dit begin met Jesus se stelling dat een van julle Hom sal verraai.  Op hulle ontsteltenis oor wie dit kan wees, antwoord Jesus dat dit die een sal wees wat sy brood saam met Jesus in die skottel (óf die een met gedroogte vrugte: dadels, vye en rosyne in ‘n wyn-asyn sous óf die een met die bitter kruie) insteek, sonder om dit nader te verduidelik (Johannes identifiseer dit as Judas, en sê verder dat Jesus vir hom die stukkie brood gegee het, hoewel hy ook sê dat niemand geweet het wat Jesus bedoel nie).

Jesus se opmerking dat Sy dood wel ‘n vervulling van die Skrifte is, maar dat dit beter sou gewees het dat sy verraaier nooit gebore was nie, wys op die misterieuse manier waarop God se werk en dié van mense in tyd saamval.

Die instelling van die nagmaal: Die gedeelte is vir ons baie bekend.  Jesus neem die brood en die beker (die derde beker van vier wat deur die loop van die paasmaaltyd gebruik is) en verbind die betekenis daarvan aan sy liggaam en bloed wat die verbond beseël, wat vir baie mense bedoel is.  Daarby voeg Hy die voorneme om nie weer wyn te dring totdat Hy die nuwe wyn in die koninkryk van God sal drink nie.

Petrus se verloëning: Na die lofsang (deel van die pasgaritueel – heel moontlik Ps 116-118) is hulle uit na die Olyfberg, waar Jesus onder andere die profetiese rede gelewer het.  Jesus verklaar dat almal van Hom afvallig sal word met ‘n aanhaling uit Sagaria 13:7.  Hy sal hulle egter na sy opstanding in Galilea gaan ontmoet, dws weg van Jerusalem af.  Petrus se dapper verbintenis aan Jesus lok die bekende uitspraak van Jesus uit, dat Petrus Jesus voor die haan ‘n tweede keer gekraai het, dws voor die oggend aangebreek het, 3 keer sal verloën.  Let op dat die ander ook soos Petrus dieselfde verbintenis gemaak het.

Jesus in Getsemane (“oliepers”): Jesus gaan die moeilikste toets van sy lewe tegemoet met gebed.  Hy probeer dit doen saam met die drietal dissipels wat saam met Hom op die berg van verheerliking was, maar dié kan ironies genoeg om die dood toe nie wakker bly nie.  Jesus is ontsteld en beangs en doodsbenoud.  Hierdie angs is natuurlik nie net vir die dood self nie, maar ook vir die oordeel van God wat vir Hom wag.  Hy bid dat die lydensuur nie vir Hom aanbreek nie, en dat die lydensbeker van Hom af weggeneem word.  Hy  gee Hom egter ook oor aan sy Vader se besluit en wil.  Na die derde tyd van gebed was dit genoeg: “Die tyd het gekom.”  Jesus is gereed vir die pad wat Hy moet loop.

Matteus, Lukas en Johannes

Die voorbereidings: Let op hoe Matteus Jesus se boodskap aan die eienaar weergee as: “My tyd is naby,” wat verband hou met die woorde later in Getsemane: “Die uur het gekom.”  Lukas identifiseer die 2 dissipels as Petrus en Johannes, wat hierna baie keer só saam sou optree (Handelinge 3-4).  Johannes vertel nie iets hieroor nie.

Die paasmaaltyd: Matteus brei uit op Markus se weergawe en vertel spesifiek van ‘n gesprek tussen Jesus en Judas, waar Judas vra of hy miskien die verraaier is – en onthou, hy het al die verraad begin pleeg – waarop Jesus antwoord: “Dit is soos jy sê!”  Lukas gee Markus se weergawe korter weer. Johannes plaas dié maaltyd en gesprek natuurlik as deel van die voetewas episode.  Hy maak baie van die voorkennis van Jesus, sowel as sy verbintenis aan die Skrifwoord, dié keer uit Psalm 41:10: “Hy wat van my brood eet, het My in die rug gesteek.”  Hy brei ook uit oor Jesus se ontsteltenis daaroor, en die “dissipel vir wie Jesus baie lief was” se vraag na wie dit kan wees.  Jesus antwoord Hom dat dit die een is vir wie Hy ‘n stukkie brood wat Hy in die sous gesteek het, sal gee, waarmee Hy eintlik die Psalmuitspraak dramatiseer.  Let op hoe dit ook die moment is waarop die Satan Judas invaar en Jesus hom die opdrag gee om sy werk af te handel.  Dit is egter net Jesus en Judas wat weet wat gebeur.  Die ander is salig onbewus van die drama wat onder hulle oë afspeel.  Hoe onheilspellend sluit dié perikoop nie af nie: “Dit was nag.”

Die instelling van die nagmaal: Matteus het net twee klein uitbreidings.  Hy meld dat die nagmaal “tot vergewing van sondes” lei en dat die koninkryk dié van sy Vader is.  Lukas gee weer van die menslike emosies weer: “Ek het baie daarna uitgesien om hierdie paasmaaltyd saam met julle te eet voordat Ek ly.”  Hy sê ook dat Hy die paasmaaltyd nie weer sal geniet voordat dit in die koninkryk van God “sy volle betekenis” gekry het nie.  Die orde van die instelling van die nagmaal word ook in sy voller pasga konteks geplaas, met ‘n beker wyn voor die werklike instelling van die nagmaal, soos ons dit ken.  Jesus voeg ook die woorde by wat Paulus in 1 Korintiërs 11:23-25 later sou gebruik: “Gebruik dit tot my gedagtenis”.  Lukas praat ook van die “nuwe” verbond, heel moontlik aangehaal uit Jer 31:31.  Johannes het nie dié instellingswoorde nie.  In Paulus se skrywe aan die Korintiërs wil dit lyk asof hy dié nagmaalsritueel direk van die Here af ontvang het, maar dat dit interessant genoeg meer met Lukas se weergawe daarvan ooreenstem.  Hulle was nie verniet ‘n hele paar keer saam op reis nie …

Petrus se verloëning: Lukas volg Markus se weergawe, net met een detail verskil: Petrus sal Jesus verloën voor die haan kraai.  Lukas brei uit oor die gesprek met Petrus waarin Jesus uitbrei oor sy vooraf gebed vir Petrus dat die Satan hom nie van sy geloof sou ontroof nie.  En gee hom die hoopvolle opdrag dat as hy weer tot inkeer gekom het, hy die broers moet versterk.  Lukas sê ook dat die verloëning voor die hanekraai sal gebeur, en spel uit dat die verloëning sal insluit dat Petrus sal sê dat hy Jesus nie ken nie.  Johannes vertel die hele verhaal op sy eie manier.  Op Jesus se vertelling van sy verheerliking (dood) in die vorige perikoop, wonder Petrus wat dit alles beteken, waarna Jesus die nuus vir hom breek, dat hy Jesus sal verloën (ook voor die hanekraai).

Jesus in Getsemane: Matteus volg Markus se weergawe met ‘n paar detail wysigings: hy noem Jakobus en Johannes die twee seuns van Sebedeus, en vertel dat Jesus gekniel het met die gesig teen die grond.  Lukas vertel dit weer op sy eie manier, met ‘n engel wat aan Hom verskyn om Hom te versterk as Sy doodsangs sy sweet soos bloeddruppels laat word terwyl Hy nog ernstiger gebid het.  Die dissipels se moeite om wakker te bly word interessant genoeg ook eerder gewyt aan uitputting deur droefheid, as aan doodgewone moegheid.  Johannes gee ekstra detail, dat hulle deur die Kedronspruit by Getsemane uitgekom het, en noem spesifiek dat dit ‘n tuin was.

     

Tags: 1 Petrus, Joodse feeste, Markus, Nagmaal, Paasfees

Trackback from your site.