Markus 9:30-48 – dié wat eerste wil wees, moet laaste wees

Markus

Jesus kondig die tweede keer sy dood aan terwyl hulle reis deur Galilea.  Let op hoe Hy die passiewe vorm gebruik: “word oorgelewer” wat beteken dat Hy deeglik bewus is dat dit God is wat hierby betrokke is.  Hy verwys heel moontlik na uitsprake soos dié in Jesaja 53:12 en Daniël 7:25 asook Hos 6:2.  Hy wil egter steeds nie hê dat dié nuus voortydig publieke nuus word nie, en hoewel die dissipels dit nie verstaan het nie, en selfs te bang is om Hom in te vra daaroor, bly hulle daaroor stil.

Op pad na Kapernaum stry die dissipels egter oor wie van hulle die belangrikste is, waarskynlik onder andere weens die voorkeur wat die driemanskap, Petrus en die twee broers Johannes en Jakobus, die seuns van die donder, op die berg van Verheerliking gehad het. Jesus leer hulle daarom by die huis dat die wat eerste wil wees, laaste moet wees.  Om dit met ‘n “acted parable” te illustreer neem Hy ‘n kindjie (die Aramese woord vir kind kan ook dienskneg beteken!), sit sy arm om hom en verklaar dat elkeen wat só ‘n kindjie in sy Naam ontvang, eintlik vir Hom ontvang; meer nog, ook Hom wat Jesus gestuur het (vgl Mark 10:13-16).  Uit Jesus se perspektief sal iemand wat ‘n kindjie vriendelik ontvang, ook vir Hom ontvang.  En as die dissipels nie as belangrikes by mense aankom nie, sal hulle Jesus in hulle bediening raaksien.

Johannes se vraag oor iemand wat in Jesus se Naam bose geeste uitdrywe (ook Hand 19:13 vertel van só n praktyk), maar nie vir hulle volg nie, illustreer sonder dat hulle dit eers agterkom, eintlik hulle gevoel van eksklusiwiteit en belangrikheid.  Ironies genoeg het hulle net tevore gesukkel om ‘n duiwel uit die stom seun te dryf!  Dit lei tot die bekende uitspraak van Jesus:  “Wie nie téén ons is nie, is vir ons.”  Sulke mense moet dus nie gekeer word nie.  Daarmee relativeer Hy ook hulle gevoel van belangrikheid, dit is nie status wat tel nie, maar diens in die koninkryk, en bevorder só ‘n ruimheid van hart teenoor ander se diens in die koninkryk. Vergelyk Moses wat op soortgelyke wyse mense toelaat om te profeteer, ten spyte van teenkanting (Num 11:27).

Hy keer terug na die aanvanklike gesprek oor belangrikheid, en voeg by dat elkeen wat vir die dissipels iets kleins soos ‘n beker water te drinke gee, omdat hulle aan Christus behoort, sal beslis daarvoor beloon word.

Met die kindjie wat waarskynlik nog daar in hulle midde staan, brei Jesus uit oor elkeen wat een van hierdie kleintjies afvallig laat word.  Dit sal beroerd met só iemand gaan, soos die meulsteen-aan-die-nek uitspraak bewys. Aan die een kant waarsku Jesus sy dissipels om nie mense wat hulle as geringer ag te laat struikel nie (vgl 1 Kor 8-9, Rom 14).  Aan die ander kant spreek Jesus heel moontlik ook die vrees by die dissipels aan dat só ‘n houding van diens en ruimheid van hart tot misbruik kan lei wat hulle van ‘n egte oorgawe aan diens kan afskrik en afvallig kan laat raak.

Maar, Jesus spreek ook elkeen van hulle aan, wat sorg moet dra dat nie ‘n hand of voet of oog hulle van Hom afvallig laat word nie.  Dit is beter om fisiese gebrek te ly, eerder as om van Hom afvallig te raak.

Die uiteinde van afvalliges is die hel (die Griekse woord gehenna word gebruik wat verwys na die altyd smeulende vullishoop in die Hinnomsdal buite die stad Jerusalem, wat gereeld gebrand is en waar die wurms in die afval gekrioel het) en die onblusbare vuur, waar die wurm nie dood nie en die vuur nie geblus word nie (verskillende Markus manuskripte plaas hierdie laaste mededeling op verskillende plekke in die perikoop, maar dit verander nie aan die betekenis nie).  Vergelyk ook die verwysing hierna in Jesaja 66:24 en die grusame praktyke waarvan Jeremia vertel (7:30-33).

Matteus en Lukas

Matteus vermeld ook droefheid by die dissipels by die tweede dood-en-opstanding aankondiging van Jesus, terwyl Lukas skryf dat die betekenis vir hulle bedek was, sodat hulle nie kon begryp nie.

Net Matteus het die vraag oor die tempelbelasting wat hy aanhak aan die vraag oor wie die belangrikste “in die koninkryk” is.  Hy voeg ook die uitspraak van Jesus by dat die dissipels soos kindertjies moet word, anders sal hulle beslis nie in die koninkryk van die hemel kom nie.  Dit is dié wat hulle gering ag soos die kindjie wat in hulle midde staan, wat die belangrikste in die koninkryk van die hemel is.  En, soos Markus, ontvang jy Jesus as jy só ‘n kindjie in Jesus se Naam ontvang, wat heel moontlik op die dissipels slaan. Lukas vertel ook van die stryery en voeg by dat Jesus leer dat dié een wat “die minste onder julle almal is, hý is groot.”

Matteus het nie die uitspraak van Jesus dat wie nie téén ons is nie, is vir ons.  Hy het die omgekeerde uitspraak dat “Wie nie aan my kant is nie, is teen My; en wie nie saam met My die skape bymekaar maak nie, jaag hulle uitmekaar.”  Daarmee verklaar Jesus dat ‘n kinderlike houding om jouself nie belangriker as ander te ag nie, nie beteken dat ‘n mens nie geloofonderskeidend na mense se aksies kan kyk nie.  In die konteks van teenstand teen sy bediening, maak die uitspraak dus sin (Markus se uitspraak kom in die konteks van iemand wat op ‘n positiewe manier Jesus se Naam gebruik, wat weer sy uitspraak verklaar).  As iemand nie die skape saam met Jesus bymekaar maak nie, lei die koninkryk skade.  Sulke aksies of dan gebrek aan aksies moet afgewys word.  Lukas het beide uitsprake in hulle onderskeie positiewe en negatiewe kontekste.

Matteus verkort weereens die Markaanse weergawe oor afvalligheid, bv. deur die uitspraak oor die hand en voet te kombineer, terwyl Lukas eerder van struikeling as van afvalligheid praat.  Sy weergawe is nog korter.