Spreuke 8:1-36 – Die Wysheid laat jou regtig leef
8:1-11 – die waarde van die wysheid
Die Wysheid se ander naam is Insig (teḇû∙nāh – understanding – 8:1) wat moontlik ‘n meer intellektuele kant van die wysheid beklemtoon om die praktiese perspektief op die wysheid wat met die gebruik van die ander Hebreeuse woord (ḥā∙ḵemôṯ) in Spreuke aangedui word, aan te vul.
Let op dat die Wysheid beskikbaar is vir gewone mense in die gewone lewe, om die waarheid te sê, nie net vir Israeliete of gelowiges nie, maar vir alle mense. Dit is verder uiters insiggewend vir my dat die wysheid beskikbaar is oral waar besluite geneem moet word. Dit lei ‘n mens af dat van kruispaaie, stadspoorte, en ingange gepraat word. Dit is waar die wysheid dan ook gevind sal word, nie soseer in die onttrekking van die gewone lewe nie, maar in die hitte van die stryd, in die besig wees en worsteling in en met die lewe, daar waar besluite gevra en geneem moet word.
‘n Mens kan amper nie anders as om in die tekening van die wysheid as vrou ook ‘n implisiete metaforiese kontras te sien met die owerspelige vrou wat nou al drie keer in die boek voorgekom het nie. Dit beteken dat die owerspelige vrou van Spreuke waarskynlik nie net as ‘n simbool van buite-egtelike verhoudings geneem moet word nie, maar ook as ‘n simbool van enige verhouding of aktiwiteit wat onwys en dwaas is.
Dít is waarom die Wysheid uiteindelik met God self verbind word, soos ‘n mens in die derde deel gaan lees (8:22-31), hoewel die Wysheid self nie uiteindelik ‘n goddelike gestalte aanneem nie.
8:12-21 – die omvattende inhoud van die wysheid
Weereens word die intellektuele kant van die wysheid – verstand, kennis, skranderheid (of diskresie) – beklemtoon, maar nie in die sin van ‘n ivoortoring akademiese aktiwiteit nie, eerder in die sin van die impak wat dit het op ontsag vir God (8:13) en die gedrag wat ‘n fokus op God tot gevolg het. Wysheid is toegepaste kennis, kennis wat met onderskeiding en finesse aangewend word in die lewe.
- Aan die een kant begelei die Wysheid jou tot die haat van ‘n verkeerde lewe, hoogmoed, hovaardigheid, en slinkse woorde (8:13).
- Aan die ander kant begelei die Wysheid jou om paraat te wees om sukses te kan behaal (8:14), en veral lief te wees om mag en gesag op die regte manier uit te oefen (8:15-16).
Vers 17 tref my besonderlik, en is natuurlik verbind aan die deurlopende refrein deur die boek: “Ek het dié lief wat my liefhet; dié wat my soek, vind my.” God gee graag vir dié wat na wysheid, na Hom, soek. En let op dat Spreuke sê: “Wie my het … het ‘n duursame en blywende besitting” (8:18).
Hoewel die OT nog baie gewerk het met die waarde wat besittings in dié lewe gehad het, skemer hier ‘n perspektief deur, dat dit uiteindelik oor die Gewer van die gawes gaan, dws oor God self, nie net oor die gawes as sodanig nie. In die NT brei Jesus verder hierop uit deurdat Hy ons leer dat selfs die dood ons nie van God verwyder nie, omdat die bewussyn van God en die verhouding met Hom eintlik alles anders troef.
8:22-31 – die impak van die wysheid op alles wat bestaan
Die gordyn word nog verder oopgetrek om die karakter van die Wysheid aan ons bekend te maak. Let op hoe die wysheid se voorrang bo alles uitgespel word – telkens word gesê dat die wysheid voor alles was, van die begin af, voor die skepping in aanskyn geroep is (aarde, water, berge, grond, hemelgewelf, wolke ens). ‘n Mens moet natuurlik nie te letterlik hiermee omgaan nie, omdat dit poëties bedoel is (fondamente van die aarde is afgesteek, soos ‘n mens ‘n huis se fondamente sou afsteek – 8:29). Die punt is net dat die Wysheid voor alles was, en in alles gebruik is.
Maar let ook op dat die Wysheid uiteindelik steeds as deel van die skepping beskou word, en nie as deel van die Skepper self nie. Hoewel ‘n mens in die versoeking is om hierdie Wysheid direk met die Logos, die Woord, van die Johannes evangelie te verbind, moet ‘n mens onthou dat die Wysheid hier (nog) nie gelyk gestel word aan God nie, soos dit wel die geval is met die Logos wat met Jesus in sy Godheid gelyk gestel word. Paulus sê ook interessant genoeg dat Jesus vir ons die wysheid geword het wat van God kom (1 Kor 1:30), en verbind die wysheid aan die vryspraak, heiliging en verlossing wat ons deel is in ons eenwording met Christus. Lees ook wat Paulus oor Jesus sê in terme van die Skepping in Kol 1:15-23: “Alles is deur Hom en vir Hom geskep.”
8:32-36 – die lewe wat die wysheid gee vir dié wat na haar luister
Omdat die Wysheid dus van die begin af daar was, en haar in alles verlustig het, veral in die mense, roep Spreuke alle mense op om na haar te luister. In die luister na die Wysheid lê die sin van die lewe opgesluit: “Dit sal goed gaan met die mense wat na my luister” (8:34).
Waar 8:1-11 gesê het dat die Wysheid in die lewenskeuse haar stem laat hoor, sê hierdie gedeelte dat daar ook elke dag na haar geluister moet word, tyd gemaak moet word om na haar stem te luister en “op my drumpel (te) staan en wag” (8:34). Die woord huis kan hier op die tempel dui, hoewel in die konteks dit eintlik op enige ruimte dui waar tyd geneem word om stil genoeg te word om te luister.
Dit is nogal ‘n diepsinnige lewensmotto wat die moeite werd is om na te volg: “Dit sal goed gaan met die mens wat na my luister, die mens wat elke dag na my huis toe kom en op my drumpel staan en wag.”
View all posts in this series
- Bybelskool oor Spreuke - May 16, 2012
- Spreuke – slagspreuke vir die lewe - Jul 17, 2012
- Spreuke – Inleiding - Jul 25, 2012
- Spreuke 1:1-33 – Begin met God - Jul 26, 2012
- Spreuke 2:1-22 – Soek wysheid met gespitse ore - Jul 27, 2012
- Spreuke 3:1-35 – Vertrou God en ken Hom in alles - Jul 30, 2012
- Spreuke 4:1-27 – Baken jou koers af - Jul 31, 2012
- Spreuke 5:1-23 – Bly weg van hartelose verhoudings - Aug 1, 2012
- Spreuke 6:1-19 – Leef met oorleg - Aug 2, 2012
- Spreuke 6:20-7:27 – Pasop vir owerspel - Aug 3, 2012
- Spreuke 8:1-36 – Die Wysheid laat jou regtig leef - Aug 6, 2012
- Spreuke 9:1-18 – Kies die pad van insig as lewenshouding - Aug 7, 2012
- Die spreuke van Salomo – Bundel I - Aug 8, 2012
- Spreuke 10:1-32 – God sorg vir die opregtes
- Spreuke 11:1-31 – Die gemeenskap floreer met die regte waardes en lewenstyl - Aug 9, 2012
- Spreuke 12:1-28 – Leerbaarheid getuig van wysheid - Aug 10, 2012
- Spreuke 13:1-25 – Welvaart is verbind aan die waardering van wyse woorde - Aug 13, 2012
- Spreuke 14:1-35 – Soos God vir ons ‘n toevlug is, so skep ons integriteit veilige ruimtes vir ander - Aug 14, 2012
- Spreuke 15:1-33 – Woorde maak saak; God maak saak - Aug 15, 2012
- Spreuke 16:1-33 – Die mens wik, maar God beskik - Aug 16, 2012
- Spreuke 17:1-28 – Verhoudings maak saak - Aug 17, 2012
- Spreuke 18:1-24 – Kommunikasie maak saak - Aug 20, 2012
- Spreuke 19:1-29 – Integriteit in alles - Aug 21, 2012
- Spreuke 20:1-30 – Erken God in alles - Aug 22, 2012
- Spreuke 21:1-31 – God se geregtigheid motiveer ons tot goeie verhoudinge - Aug 23, 2012
- Spreuke 22:1-16 – Die invloed van rykdom en armoede op verhoudings - Aug 24, 2012
- Die woorde van die wyses – I - Aug 27, 2012
- Spreuke 22:17-29 – Wysheid leer jou om God te vertrou
- Spreuke 23:1-35 – Werk aan jou netwerk van verhoudings - Aug 28, 2012
- Spreuke 24:1-22 – Oorwin die kwaad met die goeie - Aug 29, 2012
- Nog woorde van die wyses – II - Aug 30, 2012
- Spreuke 24:23-34 – Prioriteite bepaal alles
- Die spreuke van Salomo – II - Aug 31, 2012
- Spreuke 25:1-28 – Dink voordat jy doen
- Spreuke 26:1-28 – Dwaasheid ken geen perke nie - Sep 3, 2012
- Spreuke 27:1-27 – Wees verstandig in beplanning en die uitvoering daarvan - Sep 4, 2012
- Spreuke 28:1-28 – Vra na die wil van die Here en jy sal tussen reg en verkeerd kan onderskei - Sep 5, 2012
- Spreuke 29:1-27 – Regverdigheid skep ‘n veilige ruimte vir almal - Sep 6, 2012
- Die uitsprake van Agur - Sep 7, 2012
- Spreuke 30:1-33 – God is daar vir dié wat by Hom skuil!
- Die woorde van Lemuel - Sep 10, 2012
- Spreuke 31:1-31 – Wyse woorde van en oor ‘n knap vrou
- Spreuke – Lees, luister, leef – ePub - Oct 20, 2012
- Tien lewenslesse uit Spreuke - Jun 12, 2018
- ‘n Bybelse perspektief op lyfstraf - Apr 21, 2020
- Spreuke – eenjaarleesplan op YouVersion se Bybeltoep - Dec 13, 2022
Chris van Wyk on Facebook
Interessante gesprek by Bybelskool.com aan die gang oor die betekenis van woorde. Om een of ander rede kom dit nie hier aan nie, weens ‘n gebrek in die Facebook plugin. Julle kan dit egter volg op die webtuiste self.
Tilla
Ja, dite gedeelte bring my maar net weer terug by 2 dinge:
– Wysheid kom van God (vgl v 30: kry sy kennis by Hom);
–
Tilla
Gister gedruk voor ek klaar getik het:
Eerstens kom wysheid van God (v 30);
Tweedens behels dit dat ons die Here sal dien!
Dit hoe in: opregtheid (v 7); insig (v 9); nederigheid (v 13); reg (v 13); mag (v 14); waardering (v 31) en vreugde (v 31).
Die toets vir my graad van wysheid is tot hoe n mate ek hierdie dinge leef!
XX