Spreuke 6:1-19 – Leef met oorleg
6:1-5 – Wees versigtig met verbintenisse aan vreemdes
Die eerste vermaning het met borgstaan vir vreemdes te make. Dié tema sal nog ’n paar keer aangeraak word in Spreuke (11:15; 20:16) selfs ook wanneer dit nie met vreemdes verband hou nie, maar met enigiemand wat in die skuld is (22:26).
Die punt wat die pa aan sy seun maak, is dat hy versigtig moet wees aan wie hy hom verbind, veral uit die hoek van die mag wat ander dan oor jou kan hê. Sy pa wil hê dat hy vry moet wees van verpligtinge wat vanweë ander se dwaasheid op hom gelê kan word.
Dit geld uiteraard nie wanneer ’n mens vir iemand anders iets kwytskeld of as ’n geskenk gee nie. Dit het die pa reeds in sy vierde lewensles vir hom geleer, dat hy nie ’n weldaad moet weerhou van iemand wat dit toekom nie (3:27-28). Borgskap van vreemdes het egter net só ’n inherente gevaar van misleiding, waaraan die pa sê ’n mens jou net nie moet blootstel nie.
En as dit wel gebeur het? Wel, doen alles in jou vermoë om daaruit los te kom! Soebat, pleit, selfs al kos dit jou ’n nag se slaaploosheid, sorteer dit uit!
6:6-11 – Werk soos die miere
Wat hiermee verband hou, is dat daar net een manier is om gebrek in ’n mens se lewe te voorkom. Dit is deur harde en eerlik werk.
Die pa gebruik die voorbeeld van die miere wat hulle kosvoorraad in die somer reg maak. Dit is die oestyd van die boere, wanneer daar kos op die dorsvloere beskikbaar is vir die miere. Dit is al tyd wat die miere het om dit te doen, sodat hulle kos het wanneer daar niks meer op die lande is nie. En hulle doen dit sonder iemand wat hulle voorsê.
Dit is een van die beginsels wat Stephen Covey gebruik het in sy bekende Law of the Farm. Jy kan nie ’n oes verwag as jy nie deeglik beplan nie, en die harde werk insit van voorbereiding, bemesting, plant, besproeiing, voeding, onkruidbestryding, beskerming teen peste ensomeer. Geen oes is moontlik sonder die harde werk wat dit voorafgaan nie.
Die pa waarsku sy seun dus teen luiheid. En hy moenie wag dat sy pa vir hom opdragte gee nie. Hy moet dit van uit innerlike oortuiging doen. Fluksheid vrywaar jou van gebrek. Gaan gerus die volgende verwysings na oor luiheid, bv 10:26 – ’n lui mens is “soos asyn teen die tande” vir die een wat hom opdragte gee! Daar is kostelike beskrywings in 15:19; 20:4; 24:30–34 (wat soortgelyke taal gebruik as hier); 26:13–16.
6:12-15 – Onreg en bedrog laat jou ineenstort
Maar, die pa weet, ’n mens kan miskien nie lui wees nie, maar steeds probeer om op maklike maniere (easy power!) wins te maak. Daarom waarsku hy sy seun teen onreg en bedrog. Let op hoe hy weer oor liggaamsdele praat (soos in 4:20-27) wat nie misbruik moet word nie – oë, voete, vingers, hart (vers 14: “skelmstreke in sy hart beplan”). Daardeur maak die pa sy punt, dat sulke mense nikswerd is, en self ineen sal stort.
6:16-19 – Waak teen eiegeregtigheid
Nog is het einde niet. Want, luiheid kan vermy word, onreg kan vermy word, om dan net vas te val in eiegeregtigheid, waar God se betrokkenheid in jou lewe misken en ignoreer word.
Hier het ons een van die talle numeriese spreuke in die boek, waar ‘n lysie van dinge gemaak word wat onthou of in hierdie geval juis vermy moet word.
“Die Here haat ses dinge, nee, daar is sewe waarvan Hy ’n afsku het: oë wat straal van hoogmoed, ’n tong wat lieg, hande wat met bloed bevlek is, gedagtes (hart)wat met komplotte besig is, voete wat net een koers ken, dié van die kwaad, ’n getuie wat lieg en iemand wat rusie stook tussen broers.”
Let op: 1) hoe weereens op liggaamsdele gefokus word om die verkeerde gedrag te illustreer, 2) hoe hierdie dinge, die dinge wat God haat, verband hou met die wet van God, die tien gebooie en 3) hoe hier uiterlike en innerlike dinge genoem word, houdings sowel as gedrag.
Soos ek reeds vroeër gesê het, hoogmoed is natuurlik in sy wese ’n hartsaak, ’n diep oortuiging, wat in jou gedrag manifesteer omdat dit in wese opstand teen die Here is. Daarom dat ek dit eiegeregtigheid noem.
View all posts in this series
- Bybelskool oor Spreuke - May 16, 2012
- Spreuke – slagspreuke vir die lewe - July 17, 2012
- Spreuke – Inleiding - July 25, 2012
- Spreuke 1:1-33 – Begin met God - July 26, 2012
- Spreuke 2:1-22 – Soek wysheid met gespitse ore - July 27, 2012
- Spreuke 3:1-35 – Vertrou God en ken Hom in alles - July 30, 2012
- Spreuke 4:1-27 – Baken jou koers af - July 31, 2012
- Spreuke 5:1-23 – Bly weg van hartelose verhoudings - August 1, 2012
- Spreuke 6:1-19 – Leef met oorleg - August 2, 2012
- Spreuke 6:20-7:27 – Pasop vir owerspel - August 3, 2012
- Spreuke 8:1-36 – Die Wysheid laat jou regtig leef - August 6, 2012
- Spreuke 9:1-18 – Kies die pad van insig as lewenshouding - August 7, 2012
- Die spreuke van Salomo – Bundel I - August 8, 2012
- Spreuke 10:1-32 – God sorg vir die opregtes
- Spreuke 11:1-31 – Die gemeenskap floreer met die regte waardes en lewenstyl - August 9, 2012
- Spreuke 12:1-28 – Leerbaarheid getuig van wysheid - August 10, 2012
- Spreuke 13:1-25 – Welvaart is verbind aan die waardering van wyse woorde - August 13, 2012
- Spreuke 14:1-35 – Soos God vir ons ‘n toevlug is, so skep ons integriteit veilige ruimtes vir ander - August 14, 2012
- Spreuke 15:1-33 – Woorde maak saak; God maak saak - August 15, 2012
- Spreuke 16:1-33 – Die mens wik, maar God beskik - August 16, 2012
- Spreuke 17:1-28 – Verhoudings maak saak - August 17, 2012
- Spreuke 18:1-24 – Kommunikasie maak saak - August 20, 2012
- Spreuke 19:1-29 – Integriteit in alles - August 21, 2012
- Spreuke 20:1-30 – Erken God in alles - August 22, 2012
- Spreuke 21:1-31 – God se geregtigheid motiveer ons tot goeie verhoudinge - August 23, 2012
- Spreuke 22:1-16 – Die invloed van rykdom en armoede op verhoudings - August 24, 2012
- Die woorde van die wyses – I - August 27, 2012
- Spreuke 22:17-29 – Wysheid leer jou om God te vertrou
- Spreuke 23:1-35 – Werk aan jou netwerk van verhoudings - August 28, 2012
- Spreuke 24:1-22 – Oorwin die kwaad met die goeie - August 29, 2012
- Nog woorde van die wyses – II - August 30, 2012
- Spreuke 24:23-34 – Prioriteite bepaal alles
- Die spreuke van Salomo – II - August 31, 2012
- Spreuke 25:1-28 – Dink voordat jy doen
- Spreuke 26:1-28 – Dwaasheid ken geen perke nie - September 3, 2012
- Spreuke 27:1-27 – Wees verstandig in beplanning en die uitvoering daarvan - September 4, 2012
- Spreuke 28:1-28 – Vra na die wil van die Here en jy sal tussen reg en verkeerd kan onderskei - September 5, 2012
- Spreuke 29:1-27 – Regverdigheid skep ‘n veilige ruimte vir almal - September 6, 2012
- Die uitsprake van Agur - September 7, 2012
- Spreuke 30:1-33 – God is daar vir dié wat by Hom skuil!
- Die woorde van Lemuel - September 10, 2012
- Spreuke 31:1-31 – Wyse woorde van en oor ‘n knap vrou
- Spreuke – Lees, luister, leef – ePub - October 20, 2012
- Tien lewenslesse uit Spreuke - June 12, 2018
- ‘n Bybelse perspektief op lyfstraf - April 21, 2020
- Spreuke – eenjaarleesplan op YouVersion se Bybeltoep - December 13, 2022