Handelinge in die Bybelse storie
Handelinge is deel twee van die verhaal van Lukas (op ‘n aparte boekrol). Dit vertel die storie van die redding deur Jesus soos dit deur die Gees en die kerk voortgesit word van Jerusalem af tot in Rome. [1]
Lukas beklemtoon hier:
- Die goeie nuus van God se redding deur Jesus is vir beide Jode en heidene.
- Die Ou Testamentiese beloftes word daardeur vervul.
- Die Heilige Gees begelei die kerk in die verspreiding van die evangelie.
- Die kerk val in by God se reddingsplan wat die heidene insluit.
- Hierdie redding is God se saak en niks kan dit keer nie.
- Die goeie nuus word deur sommige met vreugde aanvaar en deur ander met woede verwerp.
Lukas laat die twee dele van sy verhaal – Lukas en Handelinge – baie vernuftig met mekaar korrespondeer:
- Handelinge 1-12 vertel van die verspreiding van die evangelie en korrespondeer met Lukas 1-9 – die geografie is net omgekeer: dit begin in die stad Jerusalem en versprei na die platteland in Judea.
- Handelinge 13-20 is ook ‘n reisverhaal en korrespondeer met Lukas 10-19 – Paulus neem die evangelie na Asië en Europa (op pad na Rome – soos Jesus op pad na Jerusalem).
- Handelinge 21-28 vertel ook van ‘n verhoor en korrespondeer met Lukas 20-24 – Paulus verskyn voor dieselfde drie tribunale as Jesus (die Joodse Sanhedrin [Luk 22/Hand 22], die Romeinse goewerneur [Luk 23/Hand 25], en een van die Herodes konings [Luk 23/Hand 25 {Julius Markus Agrippa}]) – die resultaat is dat die evangelie tot in die hart van die Romeinse ryk versprei.
Die verhaal fokus op die beweging van die evangelie van Jerusalem na Rome. Die goeie nuus van God se redding word aan alle mense aangebied in vervulling van die belofte aan Abraham (Hand 3:25 – “jou nakomeling sal vir al die volke van die aarde tot ‘n seën wees” – Gen 12:2-3) en die visie van die profete (Hand 15:17 – “al die heiden nasies” – Amos 9:11-12).
Dit is verdeel in 6 hoofstukke deur Lukas se opsommende opmerkings in 6:7, 9:31, 12:24, 16:5 en 19:20. Elke keer is dit asof Lukas ‘n pouse daarmee skep voor die verhaal in ‘n nuwe rigting beweeg: geografies, etnies, eties, en/of polities:
- 1:1-6:7 – die goeie nuus oor Jesus versprei na ander Jode in Jerusalem
- 6:8-9:31 – die goeie nuus oor Jesus versprei geografies na Jode in Judea, Galilea en Samaria sowel as Afrika (Etiopiese amptenaar) met die Griekssprekende evangelis Filippus wat ‘n groot rol speel.
- 9:32-12:24 – die eerste etniese uitbreiding na heidene (Kornelius) vind plaas in Sesarea (Noord-Palestina) en Paulus kom tot bekering op die pad na Damaskus.
- 12:25-16:5 – die goeie nuus versprei na Asië met Paulus en Barnabas se eerste sendingreis en bring etiese vraagstukke na vore wat deur die Jerusalem “sinode” (hfst. 15) besleg word.
- 16:6-19:20 – die goeie nuus versprei na Europa deur twee verdere sendingreise van Paulus wat tot gevolg het dat die kerk al hoe meer uit Christene uit heidense volkere bestaan.
- Let op hoe Antiochië die uitstuur sentrum bly en die Heilige Gees die sending begelei.
- Let ook op hoe Paulus steeds sy aanknopingspunt soek by die Jode in hulle sinagoges.
- Hoewel baie mense tot bekering kom, is daar ’n hele paar gevalle van konflik met die stadsbesture (16:16-40; 17:5-9; 18:12-17) wat gewoonlik deur die Jode aangehits is (17:5,13; 18:12).
- Die stadsbesture is meesal traag om tussenbeide te tree, ’n houding wat algaande sou verander na die meer ongenaakbare optredes in die eeue wat sou kom.
- Let ook op na die eerste voorbeeld van verkondiging in ’n heeltemal heidense omgewing, Paulus se toespraak op die Areopagus in Atene (17:16-34).
- 19:21-28:31 – op die derde sendingreis besluit Paulus om na Jerusalem te gaan en het die vervolging daar tot gevolg dat die evangelie ook polities begin versprei om uiteindelik Rome, die hoofstad van die Romeinse ryk bereik.
Ons fokus in hierdie Bybelskool op wat Lukas ons in Handelinge 16-19 vertel as agtergrond tot die skryf van die briewe aan Tessalonika en Korinte.
[1] Vgl “The Gospels and Acts in the Biblical Story” in How to Read the Bible book by book deur Gordon Fee en Douglas Stuart (2002, Zondervan: Grand Rapids, Michigan, p 267 e.v.
View all posts in this series
- Leesplan - July 21, 2010
- Week 1: Inleiding
- Paulus
- Die ontstaan van die Nuwe Testament - July 22, 2010
- Die konteks waarbinne Paulus optree - July 23, 2010
- Handelinge in die Bybelse storie - July 26, 2010
- Die briewe aan die Tessalonisense - July 27, 2010
- Kies ‘n manier van Bybellees - July 28, 2010
- Week 2: Leesplan 1 Tessalonisense
- 1 Tessalonisense 1 – Geloof, liefde en hoop energeer - July 29, 2010
- 1 Tessalonisense 2:1-16 – Paulus koester en begelei - July 30, 2010
- 1 Tessalonisense 2:17-3:13 – Paulus skep moed omdat hulle nog glo - August 2, 2010
- Waar is die Bybelse plekke vandag?
- 1 Tessalonisense 4 – Nog meer aan die Here toegewy - August 3, 2010
- 1 Tessalonisense 5 – Onverwags maar nie onverwag nie - August 4, 2010
- Week 3: 2 Tessalonisense
- 2 Tessalonisense 1 – God is regverdig en betroubaar - August 5, 2010
- 2 Tessalonisense 2:1-12 – Wetteloosheid se mag sal gebreek word - August 6, 2010
- 2 Tessalonisense 2:13-17 – God sterk ons in die goeie - August 9, 2010
- 2 Tessalonisense 3:1-5- Gebed laat die Woord versprei - August 10, 2010
- 2 Tessalonisense 3:6-18 – Verdien jou eie brood - August 11, 2010
- Die briewe aan die Korintiërs
- 1 Korintiërs – inleiding
- Week 4: 1 Korintiërs 1-6
- 1 Korintiërs 1 – Partyskappe skend die Eenheid in Christus - August 12, 2010
- 1 Korintiërs 2 – God oortuig deur getuienisse - August 13, 2010
- 1 Korintiërs 3-4 – Soos ’n goeie boer, bouer en bestuurder - August 16, 2010
- 1 Korintiërs 5 – Sonde suurdeeg deur in ’n gemeenskap - August 17, 2010
- 1 Korintiërs 6 – Vermy onreg en onsedelikheid - August 18, 2010
- Week 5: 1 Korintiërs 7-10
- 1 Korintiërs 7:1-24 – Dis beter om nie te trou nie - August 19, 2010
- 1 Korintiërs 7:25-40 – Die koninkryk verdien onverdeelde aandag - August 20, 2010
- 1 Korintiërs 8 – Jou vryheid mag nie ander laat sondig nie - August 23, 2010
- 1 Korintiërs 9 – Om met passie jou roeping na te jaag - August 24, 2010
- 1 Korintiërs 10 – Gemeenskap met God moet ten alle koste beskerm word - August 25, 2010
- Oor besluitneming
- Week 6: 1 Korintiërs 11-16
- 1 Korintiërs 11 – Oor mans en vroue in die erediens - August 26, 2010
- Ekskursus oor vroue in die NT
- 1 Korintiërs 12 – Verskeidenheid dien die eenheid - August 27, 2010
- 1 Korintiërs 13 – Die liefde is onmisbaar in alles - August 30, 2010
- 1 Korintiërs 14 – ’n Wye reeks gawes bou gelowiges op in die erediens - August 31, 2010
- 1 Korintiërs 15-16 – Ons groot hoop: die opstanding met ’n onverganklike liggaam - September 1, 2010
- Die brief van 2 Korintiërs
- Week 7: 2 Korintiërs 1-7
- 2 Korintiërs 1:1-2:11 – God gee moed in elke omstandigheid - September 2, 2010
- 2 Korintiërs 2:12-3:18 – Ons raak God se woorde aan die wêreld - September 3, 2010
- 2 Korintiërs 4:1-5:10 – Om te lewe soos Hy dit wil - September 6, 2010
- 2 Korintiërs 5:11-6:13 – Ambassadeurs van die versoening - September 7, 2010
- 2 Korintiërs 6:14-7:16 – Toegewy aan God alleen - September 8, 2010
- Week 8: 2 Korintiërs 8-13
- 2 Korintiërs 8-9 – Vrygewigheid is regverdig - September 9, 2010
- 2 Korintiërs 10 – Om te bou en nie af te breek nie - September 10, 2010
- 2 Korintiërs 11 – Goddelike bekommernisse en besorgdheid - September 13, 2010
- 2 Korintiërs 12 – As ek swak is, is ek sterk - September 14, 2010
- 2 Korintiërs 13 – Groei in geestelike volwassenheid - September 15, 2010
Handelinge, Korintiërs, Tessalonisense
Laetitia De Villiers
ANTIOCHIë IN PISIDIë: Almal weet van die Antiochië [teen Sirië] waar volgelinge die eerste keer Christene genoem is, maar uiters min weet van Antiochië in Pisidië. Tog is dit baie belangrik en interessant. Handelinge 13, 13 – 50 haal Paulus se hele preek in die sinagoge daar aan, en vertel hoe hy daar verdryf is is omdat hy mense behalwe Jode ingenooi het. Volgens hierdie Bybelse rekord, is dit dan waar, so ver ek weet, nie -Jode vir die heel eerste keer toegespreek is – en boonop in ‘n sinagoge. Of is ek verkeerd? Dus is dit vir die ontstaan van die christengeloof van uiterse belang, lyk dit my.
Antiochië in Pisidië word tans opgegrawe [daar word al 120 jaar aan Efese gewerk!]. Ek het Dr. Taslialan, die stukrag agter die ontginning ontmoet. Die opgrawings geniet tans groot aandag onder akademici wêreldwyd en Dr. Taslialan is al na baie lande genooi om daaroor te praat, maar verder is dit nog baie onbekend en min toeriste word daarheen geneem [ek doen dit wel al jare lank ]. Dit het dus baie meer publisiteit nodig, dink ek . Dis ook interessant om te sien hoe lyk ‘n stad wat huidiglik in ‘n proses van uitgrawing is.
Met beste groete en groot dank vir jou al jou werk vir ons
Laetitia De Villiers.
Chris van Wyk
Dankie vir die interessante brokkie inligting. Nie-Jode (onthou dit was proseliete, dws nie-Jode wat die Joodse geloof aangeneem het) het reeds op Pinksterdag die evangelie gehoor (kyk Hand 2:11). Die Ethiopiër ook (Hand 8).
Dit was dus nie die eerste keer nie, hoewel die toespraak wel ‘n belangrike een was, gegewe die geweldige reaksie – en dit was ‘n bevestiging dat hulle op die regte pad is met die eerste sendingreis.
God se seën het daarop gerus.