Numeri 27 – God handhaaf die erfreg van vroue en stel Josua as leier aan

In aansluiting by die sensuslys van hoofstuk 26 brei hoofstuk 27 uit oor die vyf dogters van Selofgad wat vir Moses gevra het om ook ‘n stuk grond as deel van die stam van Manasse te kry.  Die beginsel van regverdigheid word gehandhaaf deur die erfreg uit te brei sodat ook vroue kon erf as daar nie ‘n manlike nasaat in ‘n familie was nie – Numeri 27:1-11.  Numeri 36 sal die beginsel verder uitbrei.  Josua word ook as opvolger van Moses aangestel as leier en aanvoerder van die volk – Numeri 27:12-23.

Selofgad se dogters word gelyk gegee en die erfreg aangepas vir vroue – Numeri 27:1-11

Die vyf dogters van Selofgad – Magla, Noa, Gogla, Milka en Tirsa – kom na Moses net ná die verdeling van die land volgens die militêr weerbare mans afgehandel is, en vra vir Moses om ook ‘n stuk grond as deel van die stam van Manasse te kry.  Hulle pa is ook in die woestyn dood, maar nie as gevolg van die opstand van Korag nie: “Hy het deur sy eie sondes gesterf.” Hy was dus nie ‘n rebel nie.

Omdat Selofgad nie seuns gehad het nie, sou hulle as dogters nie kon erf nie, want die erfreg is via die seuns toegepas.  Hulle vra dus dat die erfreg aangepas word sodat hulle grond sou kon kry saam met die ander.  Anders sou Selofgad se familie doodgewoon uitsterf en sy dogters sonder ‘n tuiste in die land wees.  Dit sou as ‘n oordeel van die Here geïnterpreteer kon word (Deut. 29:20) terwyl dit eintlik net ‘n grysgebied in die reg was wat uitgesorteer kon word.

Die Here handhaaf dan ook die beginsel van regverdigheid op versoek van Moses en brei die erfreg uit sodat ook vroue kon erf as daar nie ‘n manlike nasaat was in ‘n familie nie: “Selofgad se dogters het gelyk”, sê die Here.  Hulle nagedagtenis sou saam met die res van die volk geëer word in terme van grondgebied (vgl. Deut. 25:5-10).

Moses maak terselfdertyd nog verdere reëlings wat sorg dat die grond wat eenmaal aan ‘n stam uitgedeel is, deel van daardie stam bly, selfs al is daar nie manlike óf vroulike nasate nie.  As daar nie seuns óf dogters was nie, het die grond in rangorde óf na die broers van die pa, óf na die ooms aan vaderskant, óf na die naaste bloedverwant, ongeag geslag.

Numeri 36 sal die beginsel verder uitbrei sodat die moontlike onreg die hoof gebied kan word dat vroue van ‘n ander stam kan erf, as die mans met wie hulle trou van ‘n ander stam sou wees.  Hulle moes daarom binne stamverband trou as hulle die erfreg wou benut.

Met die Intog vertel Josua dat dié vyf dogters daarom saam met die res van Manasse grond gekry het om dié beginsel na te kom (Jos. 17:3-6; vgl. 1 Kron. 7:15).  Só het dit ‘n vaste reël geword in Israel wat die idee troef dat Israel net volgens die reëls van ‘n patriargale bestel geleef het.  Ook ander volke het dié reg gehad in daardie tyd (vgl. die kodeks van Hammurabi).

Kaleb gee selfs vir sy dogter Aksa ‘n stuk vrugbare landbougrond met fonteine op haar versoek om die grond wat sy reeds gekry het van hom af uit te brei.  Lees die pragtige storie van haar en Otniël (Jos. 15:13-19)!  Ook Job laat sy dogters erf saam met sy seuns (Job 42:15).

Josua word as opvolger van Moses aangestel as leier en aanvoerder van die volk – Numeri 27:12-23

Ons kry nóg ‘n kykie in die besondere intieme verhouding wat Moses met God geniet het met die Here se opdrag dat hy teen die Abarimberg (waarskynlik dieselfde as die Neboberg – Deut. 32:49) uitklim en die land bekyk wat God aan die Israeliete gee.  God wou hom ‘n voorsmakie gee van die beloofde land, ‘n aksie wat die betekenis van ‘n voorsmakie van die ewigheid ingeneem het in die uitleg van die Hebreërskrywer (Hebr. 11:13-16).

Die realiteit was egter dat Moses, nadat hy die beloofde land gesien het, sou sterwe net soos sy broer Aäron, omdat hulle twee hulle teen God se bevel verset het en Hom, die Heilige, nie voor die volk gehoorsaam het nie, toe die volk by Kades in die Sinwoestyn teen God in opstand gekom het.

Let op hoe Moses egter nie fokus op wat hy gaan verloor nie, maar op watter gevolge sy dood vir die volk sal inhou.  Daarom vra hy van die Here dat Hy iemand oor die volk sal aanstel wat vir hulle ’n leier en aanvoerder kan wees.  Anders sal die volk van die Here soos skape sonder wagter wees.  Hy maak staat daarop dat die Here God aan alle mense die lewe (gees) gee.

Die Here se planne is alreeds agter mekaar en gee Moses opdrag om Josua as sy opvolger die hande op te lê.  Nie net het God se Gees op hom gerus nie, maar hy was die eerste om Israel in oorlog te lei in die woestyn teen die Amalekiete (Eks. 17:9).

• Josua het die eerste boek ontvang waarin hierdie oorloë opgeteken is juis om hom te versterk in die pad wat die Here met hom sou loop (Eks. 17:14).
• Hy was Moses se assistent en oral betrokke waar die Here met Moses gepraat het (Eks. 24:13).
• Hy het op ‘n keer agtergebly in die tent van ontmoeting waarskynlik in die hoop dat hy ‘n soortgelyke ontmoeting met God sou kon hê as sy mentor Moses (Eks. 33:11).
• En hy het saam met Kaleb ná hulle verkenningstog gepleit dat die volk nie die aftog moet blaas nie, maar die Here vertrou om die land in te neem (Num. 14:6).

Hier word Josua nou aangestel in die plek van Moses, ‘n rol wat hy met onderskeiding sou vervul (Jos. 24:31).  Sy droom om in die tent van ontmoeting die Here te ervaar, word ook uiteindelik bewaarheid, soos in Deuteronomium vir ons later vertel sal word (Deut. 31:14)!  Die boek met die woorde van Moses sou egter al hoe belangriker vir hom word in opdrag van die Here (Jos. 1:7-9), soos dit inderdaad ook vir die geloofsgemeenskap deur die eeue geword het.  Josua het selfs die voorreg gehad om daaraan te help skryf (Jos. 24:25-26).

Moses lê vir Josua daarom die hande op voor die hele volk en die hoëpriester Eleasar en spel vir hom sy opdrag uit.  Daarmee het Moses sy gesag oorgedra op Josua sodat die volk Israel hom kon gehoorsaam.  Eleasar word ook bevestig in sy rol om via die urim en tummim die Here se wil te onderskei, veral in terme van die Heilige Oorlog wat binnekort sou begin.  Eleasar sou die besluit neem wanneer oorlog gemaak moet word en wanneer nie.

Boodskap

Die verhaal van Selofgad se dogters bevestig God se regverdigheid selfs in grys gebiede.  Hy is in sy wese billik en regverdig wat aanpas by die praktiese situasies in die volk en sorg dat die beginsel van regverdigheid toegepas word.  Dit is hoe God is.  Dit is waarop ons kan staatmaak ook in die praktiese vrae wat ons van tyd tot tyd moet hanteer.

Die verhaal van Josua se aanstelling as leier en aanvoerder van Israel bevestig God se sorg vir ons ook in terme van leierskap.  Jesus beklemtoon in Markus 6:34 en Johannes 10:3-4 die noodsaak van herders vir die volk as Hy van die Jode as skape sonder ‘n herder praat op voetspoor van Moses se versugting in Numeri 27:17 dat die Here iemand aanstel wat die volk se leier en aanvoerder kan wees ná sy dood, sodat die volk van die Here, sê Moses: “nie soos skape sonder wagter sal wees nie” (OAV).

Daarmee begrond Jesus natuurlik sy eie rol as Goeie Herder vir die skape!  Geen wonder dat Jesus se naam in Hebreeus Josua is nie!  Hy wys ook vir ons hoe ons onder mekaar moet werk om die Here se werk in terme van leierskap uit te voer.

Die handoplegging van Josua: “’n man op wie my Gees is”, is ‘n teken van die geestelike gesag waarmee leiers bemagtig word.  Die kerk het Israel hierin nagevolg soos ons kan sien  in Handelinge 6:6 met die handoplegging van die sewe leiers wat gekies is om die versorging van die weduwees te behartig.  Ons sien dit ook in Handelinge 13:3 waar Saulus en Barnabas vir hulle roeping afgesonder word, sowel as in die beskrywing van Timoteus se aanstelling (1 Tim. 4:14) en dié wat hy sou aanstel (1 Tim. 5:22).  Handoplegging het dus in die NT dieselfde funksie van bemagtiging.

Handoplegging het in die NT egter ook nog die funksie van ‘n insluitende seën (Jesus wat die kinders hande oplê in Matt. 19:13-15), genesing (Mark. 6:5; 8:23; Luk. 4:40; 13:13; Hand. 28:8) en die ontvangs van die Heilige Gees (Hand. 8:17-19; 9:12, 17; 19:6; vgl. Hebr. 6:2). ‘n Gebruik waarvan ons gerus meer kan maak in ons kerklike lewe.