Inleiding – ‘n reisverhaal
Numeri vertel die verhaal van Israel se veelbewoë veertig jaar trek deur die woestyn tot by die vlaktes van Moab vanwaar die Intog in Kanaän plaasgevind het. Die verhale van hulle wel en weë word telkens op betekenisvolle wyse aangevul deur verdere voorskrifte vir hulle reis en die uiteindelike Intog in die land, sowel as met twee sensuslyste wat die militêre, sosiale en geestelike ordes van die volk vaslê.
Die Griekse titel van die boek Arithmoi is afgelei van die Hebreeuse woord Syfers na aanleiding van dié twee sensuslyste. Die naam Numeri kom van die Latyn daarvoor. Die Hebreeuse titel van die boek is gepas: “ In die woestyn” (בְּמִדְבַּר).
‘n Reisverhaal
Die boek is saamgestel rondom twee dele van hierdie reisverhaal.
- Die eerste deel (hfst. 1-14) vertel die verhaal van die trek van die eerste generasie van die volk van Sinai tot by die oostekant van die beloofde land. Dit eindig met die gebrek aan vertroue in God om die land in te neem en is die begin van die gevolglike verdere dekades lange omswerwinge in die woestyn.
- Die tweede deel (hfst. 15-36) fokus op kwessies van leierskap en priesterskap, met die gepaardgaande voorskrifte, ‘n aantal oorwinnings in die woestyn en eindig met die aankoms van die tweede generasie van die volk in Moab, oos van die Jordaan, gereed om die beloofde land in te neem.
Die eerste generasie verspeel hulle kanse
Die boodskap van die boek is aan die een kant dat die eerste Eksodus generasie hulle kanse verspeel het om die beloofde land in te neem, dat dit hulle daarom ‘n leeftyd in die woestyn gekos het. Dit sou eers die tweede woestyn generasie wees wat die Intog sou beleef.
Drie verhale onderstreep die omvang van die verspeelde kanse.
- Die eerste verhaal is die eerste generasie se onvermoë om die Here te vertrou om die land in te neem (Num. 14). Daarmee word die land vir hulle toegesluit.
- Die tweede verhaal is die opstand van Korag, Datan en Abiram teen die geroepe priesterlike leierskap van Moses en Aäron (Num. 16). Daarmee ontbrand die toorn van die Here teen ‘n groot deel van die mense in aansien en wis Hy hulle uit.
- Die derde verhaal is die sonde van arrogansie en ongeduld van Moses en Aäron wat die rots slaan vir water eerder as om die Here se voorskrifte te volg (Num. 20). Daardeur verbeur hulle as geroepe leiers die kans om die land saam met die tweede generasie binne te gaan.
Daar is uiteindelik net twee persone wat uit Egipte weggetrek het wat saam met die tweede generasie die Intog meemaak: Josua en Kaleb.
In ‘n sekere sin help die boek ons dus verstaan hoe ‘n mens nie as volk van God moet optree nie. Dit is ‘n versameling van “slegte voorbeelde” wat in die NT tereg as ‘n waarskuwing vir die geloofsgemeenskap voorgehou word. Ek brei daarop uit in ‘n gedeelte oor die gebruik van Numeri in die NT.
Wat dus uitstaan van hierdie reis is die Israeliete se voortdurende klagtes en ongehoorsaamheid. Dat die tweede generasie dit wel maak om by die land Kanaän aan te kom, het meer met God se beloftes en voorsiening te make, as met die getrouheid en gehoorsaamheid van sy volk.
‘n Mens kan ook in die konflikte met die Edomiete (Num. 20), Moabiete (Num. 21), Amoriete (Num. 21), en Midianiete (Num. 31) die begin van die latere verhale van konflik tussen Israel en hulle omliggende bure raaksien. Die wrywing tussen hierdie verwante volke kom ‘n lang pad.
God bly getrou aan sy beloftes
Maar van ‘n ander kant gesien, is Numeri ‘n perspektief op die God wat sy doel met hulle deurvoer al beproef die eerste generasie sy geduld tot die uiterste toe. Hy gee eenvoudig nie bes nie, en bring die volk in Kanaän, in vervulling van sy beloftes, al is dit met die tweede generasie.
Daarmee bewys God dat Hy getrou is aan sy verbondsbeloftes in Genesis aan Abraham, Isak en Jakob. Sy verbond met die aartsvaders is dus die dryfkrag agter die Uittog uit Egipte én die uiteindelike Intog in Kanaän. Abraham se “saad” sal die beloofde land in besit neem al bars die bottel.
God is die Bevelvoerder en Begeleier
Waar God in Genesis hoofsaaklik as die God van Beloftes geteken is, in Eksodus as die God van Bevryding, in Levitikus as die God van Bevele, word Hy in Numeri as die God van Begeleiding geteken. Hy gee nie net sy Gees, saam met die fisiese tekens van die wolk, die vuurkolom, die silwertrompette en die engel van die Here wat met hulle saamtrek nie. Hy is ook die Bevelvoerder en Begeleier van die Heilige Oorlog wat vir die Intog in Kanaän geantisipeer word, waarvoor die volk, anders as in Egipte, nou self ingeoefen word in die oorlog.
Daarom word die twee sensuslyste van die twee verskillende generasies (hfst. 1-2 en 26) in die eerste plek aan die hand van hulle militêre geskiktheid saamgestel met die oog op die Intog wat deur geweld sal plaasvind. Daarna volg die sosiale en geestelike ordes.
Die oorloë word ook in die “Boek van die Oorloë van die Here” neergeskryf (Num. 21:14; vgl. Eks. 17:14). Daar is ook sprake van “digters” wat in liedvorm die oorloë herdenk het (Num. 21:27). Dit is benewens die sensuslyste wat Moses moes neerpen (Num. 1:2).
Maar, dié gewelddadige kant van nie net die opdragte aan die volk nie, maar ook van God self wat die volk tot oorwinning oor ander volke aanvoer, kan ‘n mens ongemaklik laat met die prentjie wat dit van God teken. Ek maak ‘n paar opmerkings daaroor in ‘n gedeelte oor geweld in die OT.
Israel is ‘n priesterlike teokrasie
Dit is ook opmerklik hoe die Tabernakel die sentrum van die volk vorm, beide in terme van die militêre weerbaarheid as in terme van hulle familieverband. Daarom word die volk baie presies in die regte orde rondom die tabernakel opgestel. Israel is duidelik ‘n priesterlike teokrasie. Die priesters gee leiding aan die volk op alle gebiede soos die Here deur sy Gees en sy leier Moses die voortou neem.
Let ook op hoe die primêre fokus steeds, soos in Levitikus, op die regte verhouding met God en met mekaar geplaas word. Hulle is immers nog steeds by die berg Sinai waar hulle die wet ontvang het, totdat hulle die reis verder neem na Kanaän, soos hoofstuk 10 en verder vertel.
Hierdie perspektief help ons om sin te maak van die boek, want al is baie van die rituele en voorskrifte in hierdie priesterlike teokrasie vir ons vreemd, is dit die sleutel om hulle fundamentele waardes te kan begryp. Die vasgryp aan hierdie voorskrifte openbaar die diepste vlak van die waardes waarop die geloofsgemeenskap van Israel gebou is. ‘n Mens sien juis die diepte van hulle oortuigings oor die verhouding tussen God en sy volk, en tussen elke lid van die volk, in die presiese rites en rituele soos dit hier en in die res van die Pentateug vasgepen is, selfs in die twee sensuslyste wat ons in die boek aantref.
Al lees die sensuslyste swaar en al klink die voorskrifte vir ons vreemd op die oor – en dit mag maar vreemd klink, want dit was bedoel vir ‘n ander tyd! – moet ons ook besef dat as ons nie dié dinge van die Israeliete verstaan nie, ons ook nie gaan verstaan wat hulle gemeenskap laat werk het nie. Dit is dié dinge: “that made their society tick.” (Wenham). En dit is dié dinge wat as voorbeelde vir ons opgeteken is in die NT sodat ons nie noodwendig die presiese detail daarvan hoef na te kom nie, maar verseker dieselfde graad van gehoorsaamheid en getrouheid in die verhouding met God en sy mense sal handhaaf.
View all posts in this series
- Bybelskool oor Numeri - July 20, 2017
- Inleiding – ‘n reisverhaal - July 24, 2017
- Indeling – twee generasies - July 25, 2017
- Ekskursie – geweld in die OT - July 26, 2017
- Ekskursie – Numeri in die NT - July 27, 2017
- Numeri 1-2 – Elkeen kry sy plek in die kamp - July 28, 2017
- Numeri 3-4 – Elke Leviet kry ‘n taak en verantwoordelikheid - July 31, 2017
- Numeri 5 – Elke Israeliet moet rein leef, veral in die huwelik - August 1, 2017
- Numeri 6 – Die impak van geloftes aan en die seën van die Here - August 2, 2017
- Numeri 7 – Die Tabernakel word toegewy en ingewy - August 3, 2017
- Numeri 8 – Die Leviete word afgesonder en gereinig vir hulle dienswerk - August 4, 2017
- Numeri 9 – Wanneer God beweeg, beweeg die geloofsgemeenskap - August 7, 2017
- Numeri 10 – Die tyd vir die reis na Kanaän het aangebreek - August 8, 2017
- Numeri 11 – Die Here troef die gulsige verset van die volk met sy Gees en ‘n oordaad vleis - August 9, 2017
- Numeri 12 – God bevestig Moses as sy betroubaarste dienaar - August 10, 2017
- Numeri 13 – Ons was soos sprinkane in ons eie oë - August 11, 2017
- Numeri 14 – Hoe lank sal hierdie volk my almag bly onderskat? - August 14, 2017
- Numeri 15 – Verdere riglyne vir die hantering van sondes - August 15, 2017
- Numeri 16 – Verset lei tot veroordeling wat net getroef word deur voorbidding en versoening - August 16, 2017
- Numeri 17 – Aäron se kierie met ryp amandels boesem ontsag in - August 17, 2017
- Numeri 18 – Israel word ‘n gemeenskap van gee en neem - August 18, 2017
- Numeri 19 – God voorsien reinigingswater sodat hulle met Hom in gemeenskap kan lewe - August 21, 2017
- Numeri 20 – God se soewereine transformasie troef ongehoorsaamheid en onbarmhartigheid - August 22, 2017
- Numeri 21 – God bring verlossing vir dié wat op Hom vertrou - August 23, 2017
- Numeri 22 – Die Here gebruik die bose Bileam om Israel te seën - August 24, 2017
- Numeri 23:1-26 – Niemand kan God se seën tot niet maak nie - August 26, 2017
- Numeri 23:27-24:25 – Geseën is dié wat jou seën; Vervloek dié wat jou vervloek - August 28, 2017
- Numeri 25 – Pinehas se passie vir God stop die plaag as straf vir afgodery en onsedelikheid - August 29, 2017
- Numeri 26 – Elkeen kry sy plek in die land - August 30, 2017
- Numeri 27 – God handhaaf die erfreg van vroue en stel Josua as leier aan - August 31, 2017
- Numeri 28-29 – Die daaglikse, weeklikse, maandelikse en jaarlikse kalenders vir die vyf offers en vyf feeste - September 1, 2017
- Numeri 30 – Hou jou aan alles wat jy beloof - September 4, 2017
- Numeri 31 – Die Here straf die Midianiete met ‘n grootskaalse uitwissing - September 5, 2017
- Numeri 32 – Ruben, Gad en die helfte van Manasse kry grondgebied oos van die Jordaan - September 6, 2017
- Numeri 33 – God is getrou deur die volk se omswerwinge en wil hulle veilig in die land laat woon - September 7, 2017
- Numeri 34-35 – God beskerm die volk met grense en asielstede. Die Leviete kry ook stede en weiveld - September 8, 2017
- Numeri 36 – Elke Israeliet moes vashou aan sy deel van die stam se grond - September 9, 2017
Natascha
n Hartlike goeie more, ek wil U net meedeel dat my epos adres verander het (e-pos verskaf).
Dankie vir die wonderlike voorreg wat U ons gun om die Bybel beter te leer ken.
Vriendelike Groete
Natascha
Chris van Wyk
Hi. Jy moet dié e-pos adres self verander. Klik net op die Manage Subscriptions skakel aan die onderkant van enige vorige bydrae wat ek vir jou gestuur het. Of gaan na Manage Subscriptions by WordPress.com en kyk daar vir Account Settings. Hoop jy kom reg. Anders kan jy ook net weer inskryf met die regte e-pos adres by http://www.bybelskool.com/subscribe.
Jurie
Numeri was vir nog nog altyd ‘n boek met ‘n paar belangrike gebeurtenisse, en met groot dele tussenin wat vir my vreemd, verwyderd en onbelangrik gelyk het. Ek sien uit om dit in hierdie reeks beter te ontgin en verstaan. Dankie vir die geleentheid.
Willem Wiid
Hi Chris. Ek lees weer Numeri deur tesame met jou notas. Dit is net vir my nogal erg hoe vreeslik kwaai en onverbiddelik God in hierdie boek is. En hoeveel mense sumier doodgemaak word wanneer hulle sy grense oorskrei. Baie mense. Insluitende gesinne. Dis nogal ‘n totaal ander prentjie van God wat ek in Jesus leer ken het.
Chris van Wyk
Die Westerse moraal beïnvloed ons meer as wat ons dink. Ons intuïtiewe “gut-feel” is dat niemand seergemaak mag word nie, selfs nie blootgestel mag word aan woorde wat aanstoot kan gee nie, dat mense van verdrukking of onderdrukking vrygemaak moet word, dat hulle eie idee van hulleself volle spektrum moet hê om te ontwikkel, soos hulle dit wil doen, en dat alles billik en sonder diskriminasie moet geskied (volgens The Righteous Mind van die sielkundige Jonathan Haidt). Die gedagtes beïnvloed ons antropologie en telkens waar die Godsbeeld in die Bybel nie daarmee saamstem nie, kom ons in opstand.
Daarom dat ons aanklank vind by Jesus wat siekes en behoeftiges insluit en die magtiges en invloedrykes aanvat. Wat vergewe en vernuwe en intrek in sy gemeenskap en ‘n nuwe toekoms bring wat menswees laat floreer in God se teenwoordigheid.
Maar, maak geen fout nie, dit is nie al wat die Bybel oor Jesus vir ons sê nie. Hy is vlymskerp in sy oordeel oor mense wat sy genade nie ontvang nie, en verkondig die oordeel van God: “Tot ‘n oordeel het Ek in hierdie wêreld gekom, sodat dié wat nie sien nie, mag sien, en dié wat sien, blind mag word.” (Joh 9:39).
Paulus praat van die verborge dinge van mense wat deur Jesus Christus geoordeel sal word, en dat dit deel van die evangelie is (Rom 2:16). By sy wederkoms sal Hy die lewende en die dode oordeel (2 Tim 4:1). En Johannes verkondig ‘n Jesus wie se oë soos ‘n vuurvlam is en sy tong soos ‘n skerp tweesnydende swaard (Openb 1:14-16). Geen wonder Johannes val voor sy voete soos ‘n dooie nie.
Dit is hierdie Jesus wat die oordeel in die vorm van die seëls, basuine, bakke en dies meer uitdeel. Dit is weliswaar ‘n verlossende oordeel, maar dit gaan met baie swaarkry gepaard. Die prentjie van Jesus met ‘n sekel in die hand wat die aarde afmaai, is grusaam … met die bloed wat tot aan die tooms van die perde reik, 320 km ver. (Openb 14).
God pas nie in ons netjiese vredevolle Westerse prentjies in nie. Hy is ‘n lig op ons pad, maar ook ‘n verterende vuur. Daarom help Numeri ons om te besef met wie ons te make het. En sê Spreuke dat wysheid begin by die vrees of ontsag vir die Here. Dit geld net soseer van die God van die OT wat ons in Jahwe leer ken het as die God van die NT wat ons in Jesus leer ken het. Jesus tree in die NT op as die Jahwe van die OT. En Goddank daarvoor, want net só ‘n God kan die nuwe aarde en hemel vir ons in aanskyn laat gaan.