Matteus 5:22 – Jy mag nie “karakter-moord” pleeg nie

Ek het ‘n navraag gekry oor Matt. 5:22 en wat dit vir ons beteken vandag.

The Sermon on the Mount Carl Bloch, 1890
The Sermon on the Mount
Carl Bloch, 1890

Jesus fokus in die Bergrede op geregtigheid – die stryd daarvoor (Matt. 5), die lewe daarvan (Matt. 6), en die vrug daarvan (Matt. 7).

In hoofstuk 5 praat hy van dié wat stry vir geregtigheid as God se geseëndes (Matt. 5:1-12). Hulle is die sout vir die aarde en maak God sigbaar in die wêreld (Matt. 5:13-16). Hulle is volmaak soos hulle Vader in die hemel volmaak is en maak van vyande vriende (Matt. 5:17-48).

In laasgenoemde gedeelte, Matt. 5:17-48, sluit Jesus aan by die Tien Gebooie en herinterpreteer veral die tweede tafel van die wet radikaal. Hy praat oor moord pleeg (5:21-26), owerspel (5:27-30), egbreuk (5:31-32), eedswering (5:34-37), vergelding (5:38-42), en vyande (5:43-47) met ‘n afsluitende oproep dat ons volmaak moet wees soos sy Vader volmaak is (5:48).

In Matteus 5:21-26 lê Jesus die sesde gebod van die Tien Gebooie uit: “Jy mag nie moord pleeg nie.” (Eks. 20:13).

Vers 22 lui as volg: “Maar Ek sê vir julle dat elkeen wat kwaad is vir sy broer, strafbaar voor die reg is.  En wie vir sy broer sê, Raka!’, is strafbaar voor die Sanhedrin.  En wie sê, ‘Jou dwaas!’ is strafbaar in Gehenna met sy vuur.”

Jesus wys in vers 22 dat dit nie net die fisiese daad van moord is wat deur die wet verbied word nie, maar ook ‘n mens se innerlike gesindheid van haat teenoor ander mense. Om kwaad te bly vir iemand (“wat kwaad is”) of die uitskel van iemand as ‘n gek (die Griekse woord “Raka” kan ook “domkop” of “nikswerd” beteken) of as ‘n dwaas (die Griekse woord “more” kan ook “idioot”, “rebel”, “ketter”, of “onnosel” beteken) is alreeds oortredings van die wet.

Dit is strafbaar “voor die reg” (plaaslike hof), “voor die Sanhedrin” (hoogste hof in Jerusalem met 71 lede), en uiteindelik “in Gehenna met sy vuur” (voor God met die laaste eskatologiese oordeel).  Let op hoe die implikasies daarvan eskaleer.  Soos die apostel Johannes ook later in 1 Joh. 3:15 skrywe: “Elkeen wat sy broer haat, is ’n moordenaar; en julle weet dat geen moordenaar die ewige lewe in hom het nie.”

Dit beteken dat enige onvanpaste etikettering van iemand op “karakter-moord” neerkom, soos ons al ‘n paar keer dié jaar in die pers en op Facebook gesien het in terme van “rassistiese” en ander etiketterende skeldtaal. Dit is benede standaard vir volgelinge van Jesus. Dit kan ook ewige gevolge vir ons hê.  “Karakter-moord” verdien in beginsel presies dieselfde straf as fisiese “moord”.  Ons word geroep om so volmaak “soos God” in ons verhoudinge teenoor ons naaste op te tree, soos die wet inderdaad van ons gevra het in die OT.  Die NT vra eintlik nog meer van ons as wat die wet in die OT gevra het.

Jesus wys met vers 22 dat alle sondes uit die hart kom (Matt. 15:19) en dat die geregtigheid wat God van ons vra nie net oor uiterlike dade gaan nie, maar ook oor innerlike gesindhede. Ons het Hom nodig om ons van binne af te transformeer dat ons vanuit ‘n rein hart geregtigheid kan nastreef beide in innerlike gesindheid as in uiterlike gedrag.

View all posts in this series

Chris van Wyk

Ek is gemeenteleraar by Somerstrand gemeente, Port Elizabeth. My passie in die lewe is om God bo alles te dien en gelowiges in geloofsvorming te begelei. I am pastor at Summerstrand congregation, Port Elizabeth. My passion in life is to serve God above all and to lead believers in faith formation.

Comments (2)

    • Hi Sarah, “Bloedskuld” verwys na die skuld wat op iemand rus as hy moord pleeg, ‘n oortreding van die sesde gebod (Eks. 20:13; Deut. 5:17). Moord is uiteraard wanneer jy ‘n onskuldige se lewe neem, óf die reg in eie hande neem en iemand vermoor sonder dat jy verlof het daarvoor. So waarsku Abigajil vir Dawid om nie Nabal te vermoor nie, want dan sal hy die reg in eie hande neem (1 Sam. 25:26). Dawid distansieer homself ook van die moord op Abner om dieselfde rede (2 Sam. 3:28-29). Dié reël sluit natuurlik verskillende “wettige” vorme van doodmaak uit, bv. waar die wet die doodstraf aan iemand opgelê het (bv. in die geval van moord – Lev. 24:17) of in oorlog (Num. 31:7).

      In die konteks van Psalm 51 – wat geskryf is na aanleiding daarvan dat die profeet Natan na Dawid toe gekom het oor sy owerspel met Batseba, waarin hy vir Urija laat doodmaak het – bid Dawid dus dat die Here hom sal vergewe van die “bloedskuld” wat die moord op Urija op hom gelê het. Die geskiedenis word vir ons vertel in 2 Samuel 11. Let op dat Natan Dawid daar direk van moord beskuldig, al het Dawid dit deur ‘n gekonkelry reggekry: “Waarom het jy nou die woord van die Here geminag deur so ’n verkeerde ding te doen? Jy het Urija die Hetiet met die swaard doodgemaak en toe sy vrou vir jou gevat. Ja, jy het hom vermoor met die swaard van die Ammoniete.” (2 Sam. 12:9).

Maak 'n opmerking

  • Chris van Wyk on OpenbaringHi Ronel, dit hang af wat die selgroepe doen. As dit net daar is vir die bestaande lidmate sal dit die gelowiges opbou, maar nie die gemeente groei nie. As daar 'n strategie is om ongelowiges te bevriend en te evangeliseer - uiteraard waar dit moontlik is in julle konteks - dan is kleingroepe 'n wes…
  • Ronel on OpenbaringDs Chris, wat is u mening oor selgroepe in die gemeente die belangrikste manier is om die evangelie in n gemeente uit the brei en gemeente getalle te vergroot? Sal graag u mening wil hoor. Ons is tans in die VAE in Al Ain. Hier is ongeveer 35 verskillende dominansies van gelowiges waarvan ons Suid A…
  • Chris van Wyk on OpenbaringHi Marelize, ja, jy kan dit hier aflaai: https://bybelskool.com/ek-kom-gou-n-boek-oor-openbaring-deur-chris-van-wyk/. (direkte skakel na die boek: https://ngkerksomerstrand.co.za/wp-content/uploads/2020/05/Ek-kom-gou.pdf) Daar is ook 'n skakel na 9 video's wat ek gemaak het oor Openbaring vir 'n Pin…
  • Marie Elizabeth on OpenbaringHi Chris Is dit moontlik om die studie materiaal tov die boek Openbaring as een n boek te onvang? Ons wil met die boek as bybelstudie begin maar wil nie elke hoofstuk apart aflaai nie Laat weet asb? Groete Marelize Van Niekerk Cell: 083 321 4666
  • Chris van Wyk on Lukas 16:1-13 – God vertrou ons met die ware rykdom as ons betroubaar is met aardse rykdomHi Mike, "ewige tente" of "ewige woonplekke" in Lukas 16:9 verwys na die lewe by God in die hemel (vgl Joh 14:2). Paulus skryf ook hieroor in 2 Korintiërs 5:1 en gebruik 'n ooreenstemmende metafoor vir die onverganklike liggaam wat ons in die hemel van God sal ontvang. Hy noem dit 'n "ewige gebou" o…
  • Mike on Lukas 16:1-13 – God vertrou ons met die ware rykdom as ons betroubaar is met aardse rykdomHi Chris, verduidelik vir my wat word bedoel met die woorde, "ewige tente".
  • Chris van Wyk on Genesis 35 – Jakob voltooi sy verbintenis aan God by Bet-El waar alles begin hetHi Petrus, in albei gevalle het die broers wel opgetree, maar in Dina se geval heeltemal oorboord gegaan, en in Tamar se geval sonder 'n regsproses. Dat Jakob en Dawid nie self opgetree het nie is waarskynlik te wyte aan nalatigheid, hoewel die Bybel nie hulle gedagtegang uitspel nie. Met Absalom se…
  • Petrus on Genesis 35 – Jakob voltooi sy verbintenis aan God by Bet-El waar alles begin hetBeste Chris Ek is weer by Genesis en met die Jakob verhaal is daar iets wat my opval: Jakob and Dawid se dogters is onteer en seuns was in opstand teen hul vaders, maar is nie gestraf vir hulle oortredings nie. Dit blyk ook uit ander verhale. Jakob het Ruben met sy seen "vervloek," maar hoekom het d…
  • Chris van Wyk on Psalm 29Dankie Tertia, my voorreg en plesier.
  • Tertia Botha on Psalm 29Dr Chris dankie dat jy met jou kennis en wysheid my sommer ook vandag toerus. Vandag word ek opnuut herinner van God se krag bo die natuur maar ook God se stem in die natuur!! Alledaagse herinneringe aan ons GOD wat alles goed geskep het en steeds daaroor heers.
  • Chris van Wyk on Inleiding op OpenbaringHou moed Amanda! Lees wat ek geskryf het vir Yvonne oor Psalm 103:5: https://bybelskool.com/psalm-1031-5-loof-die-here-wat-al-jou-siektes-genees/comment-page-1/#comment-29597
  • Chris van Wyk on Psalm 103:1-5 – Loof die Here wat al jou siektes geneesHi Yvonne Vers 5 moet in die konteks van die Psalm uitgelê word. Die eerste vyf verse vorm 'n eenheid: 1 Van Dawid. Loof die Here, o my siel, ja, alles wat in my is, sy heilige Naam! 2 Loof die Here, o my siel, en moenie enige van sy weldade vergeet nie – 3 Hy wat al jou sondeskuld vergewe, wat al j…
  • amanda on Inleiding op Openbaringhoe ( op aarde ) gaan God se koninkryk op aarde so gevestig word, dat Hy uiteindelik deur almal as Alleenheerser erken gaan word. Elkeen is so besig om sy eie ding te doen, dat dit byna onmoontlik klink. Dis vir my n moedelose gedagte.
  • Yvonne on Psalm 103:1-5 – Loof die Here wat al jou siektes geneesEk wil graag meer weet oor psalm 103vers 5
  • Chris van Wyk on 1 Samuel 28Hi Elsa, die doderyk is in twee gedeel. Kyk in Lukas 16 vir 'n beskrywing daarvan.
%d bloggers like this: