Matteus 5:22 – Jy mag nie “karakter-moord” pleeg nie
Ek het ‘n navraag gekry oor Matt. 5:22 en wat dit vir ons beteken vandag.
Carl Bloch, 1890
Jesus fokus in die Bergrede op geregtigheid – die stryd daarvoor (Matt. 5), die lewe daarvan (Matt. 6), en die vrug daarvan (Matt. 7).
In hoofstuk 5 praat hy van dié wat stry vir geregtigheid as God se geseëndes (Matt. 5:1-12). Hulle is die sout vir die aarde en maak God sigbaar in die wêreld (Matt. 5:13-16). Hulle is volmaak soos hulle Vader in die hemel volmaak is en maak van vyande vriende (Matt. 5:17-48).
In laasgenoemde gedeelte, Matt. 5:17-48, sluit Jesus aan by die Tien Gebooie en herinterpreteer veral die tweede tafel van die wet radikaal. Hy praat oor moord pleeg (5:21-26), owerspel (5:27-30), egbreuk (5:31-32), eedswering (5:34-37), vergelding (5:38-42), en vyande (5:43-47) met ‘n afsluitende oproep dat ons volmaak moet wees soos sy Vader volmaak is (5:48).
In Matteus 5:21-26 lê Jesus die sesde gebod van die Tien Gebooie uit: “Jy mag nie moord pleeg nie.” (Eks. 20:13).
Vers 22 lui as volg: “Maar Ek sê vir julle dat elkeen wat kwaad is vir sy broer, strafbaar voor die reg is. En wie vir sy broer sê, ‘Raka!’, is strafbaar voor die Sanhedrin. En wie sê, ‘Jou dwaas!’ is strafbaar in Gehenna met sy vuur.”
Jesus wys in vers 22 dat dit nie net die fisiese daad van moord is wat deur die wet verbied word nie, maar ook ‘n mens se innerlike gesindheid van haat teenoor ander mense. Om kwaad te bly vir iemand (“wat kwaad is”) of die uitskel van iemand as ‘n gek (die Griekse woord “Raka” kan ook “domkop” of “nikswerd” beteken) of as ‘n dwaas (die Griekse woord “more” kan ook “idioot”, “rebel”, “ketter”, of “onnosel” beteken) is alreeds oortredings van die wet.
Dit is strafbaar “voor die reg” (plaaslike hof), “voor die Sanhedrin” (hoogste hof in Jerusalem met 71 lede), en uiteindelik “in Gehenna met sy vuur” (voor God met die laaste eskatologiese oordeel). Let op hoe die implikasies daarvan eskaleer. Soos die apostel Johannes ook later in 1 Joh. 3:15 skrywe: “Elkeen wat sy broer haat, is ’n moordenaar; en julle weet dat geen moordenaar die ewige lewe in hom het nie.”
Dit beteken dat enige onvanpaste etikettering van iemand op “karakter-moord” neerkom, soos ons al ‘n paar keer dié jaar in die pers en op Facebook gesien het in terme van “rassistiese” en ander etiketterende skeldtaal. Dit is benede standaard vir volgelinge van Jesus. Dit kan ook ewige gevolge vir ons hê. “Karakter-moord” verdien in beginsel presies dieselfde straf as fisiese “moord”. Ons word geroep om so volmaak “soos God” in ons verhoudinge teenoor ons naaste op te tree, soos die wet inderdaad van ons gevra het in die OT. Die NT vra eintlik nog meer van ons as wat die wet in die OT gevra het.
Jesus wys met vers 22 dat alle sondes uit die hart kom (Matt. 15:19) en dat die geregtigheid wat God van ons vra nie net oor uiterlike dade gaan nie, maar ook oor innerlike gesindhede. Ons het Hom nodig om ons van binne af te transformeer dat ons vanuit ‘n rein hart geregtigheid kan nastreef beide in innerlike gesindheid as in uiterlike gedrag.
View all posts in this series
- Bybelskool oor die evangelie volgens Matteus – begin 16 Januarie - January 4, 2014
- Inleiding op die evangelie volgens Matteus - January 16, 2014
- Matteus 1 – Die historisiteit en teologiese betekenis van Jesus se geboorte - January 17, 2014
- Matteus 2 – God stel sy herderleier, Jesus, bekend en beskerm Hom - January 20, 2014
- Matteus 3 – Jesus doop met die Heilige Gees en met vuur - January 21, 2014
- Matteus 4 – Jesus se versoeking en die begin van sy bediening - January 22, 2014
- Matteus 5 – Jesus fokus op die stryd vir geregtigheid - January 23, 2014
- Matteus 6 – Jesus fokus op die lewe van geregtigheid - January 24, 2014
- Matteus 7 – Jesus fokus op die vrug van geregtigheid - January 27, 2014
- Matteus 8 – Jesus herstel gemeenskap en bevorder geloof met gesprek en genesings - January 28, 2014
- Matteus 9 – Jesus vergewe, genees en roep sondaars as gestuurdes - January 29, 2014
- Matteus 10 – Jesus motiveer en rus die twaalf dissipels toe om Sy bediening voort te sit - January 30, 2014
- Matteus 11 – Kom na My toe en Ek sal julle rus gee - January 31, 2014
- Matteus 12 – Die Fariseërs neem aanstoot aan Jesus as die Groot Geneesheer - February 3, 2014
- Matteus 13 – Jesus ontmagtig die skare en bemagtig die dissipels met gelykenisse - February 4, 2014
- Matteus 14 – Jesus is die Seun van God wat voorsien en genees - February 5, 2014
- Matteus 15 – Jesus se bediening is insluitend en voorsien in baie behoeftes - February 6, 2014
- Matteus 16 – Jesus kondig sy eie kruispad aan as model vir dissipelskap - February 7, 2014
- Matteus 17 – Jesus word verheerlik as teken van sy Goddelike wese - February 10, 2014
- Matteus 18 – Jesus leer koninkrykskinders hoe hulle in verhouding met mekaar moet lewe - February 11, 2014
- Matteus 19 – Jesus spel koninkrykswaardes vir huwelike, kinders en welvaart uit - February 12, 2014
- Matteus 20 – Jesus spel koninkrykswaardes vir leiers en die geloofsgemeenskap uit - February 13, 2014
- Matteus 21 – Jesus het ’n groot impak op Jerusalem en die Joodse leiers - February 14, 2014
- Matteus 22 – Jesus is te uitgeslape vir die onbetroubare Fariseërs - February 17, 2014
- Matteus 23:1 – 24:2 – Jesus veroordeel die skynheiligheid van die skrifkenners en Fariseërs - February 18, 2014
- Matteus 24:3-51 – Jesus motiveer sy dissipels tot waaksaamheid en gereedheid, betroubaarheid en verstandigheid - February 19, 2014
- Matteus 25 – Jesus spoor sy dissipels aan tot waaksaamheid, getrouheid en barmhartigheid - February 20, 2014
- Matteus 26 – Jesus word verwerp, verraai, verhoor en verloën - February 21, 2014
- Matteus 27 – Jesus word oorgelewer en gekruisig, sterf en word begrawe - February 24, 2014
- Matteus 28 – Jesus staan op uit die dood en gee die Groot Opdrag aan sy dissipels - February 25, 2014
- Lees die vier evangelies en Handelinge - June 20, 2016
- Matteus 5:22 – Jy mag nie “karakter-moord” pleeg nie - July 15, 2016
- Lei ons nie in versoeking nie - July 11, 2019
Sarah Hartzenberg
Psm 51v16. Red my van. Lordskild. Wat brteken bloedskild. Dankie dat ek mag vra
Chris van Wyk
Hi Sarah, “Bloedskuld” verwys na die skuld wat op iemand rus as hy moord pleeg, ‘n oortreding van die sesde gebod (Eks. 20:13; Deut. 5:17). Moord is uiteraard wanneer jy ‘n onskuldige se lewe neem, óf die reg in eie hande neem en iemand vermoor sonder dat jy verlof het daarvoor. So waarsku Abigajil vir Dawid om nie Nabal te vermoor nie, want dan sal hy die reg in eie hande neem (1 Sam. 25:26). Dawid distansieer homself ook van die moord op Abner om dieselfde rede (2 Sam. 3:28-29). Dié reël sluit natuurlik verskillende “wettige” vorme van doodmaak uit, bv. waar die wet die doodstraf aan iemand opgelê het (bv. in die geval van moord – Lev. 24:17) of in oorlog (Num. 31:7).
In die konteks van Psalm 51 – wat geskryf is na aanleiding daarvan dat die profeet Natan na Dawid toe gekom het oor sy owerspel met Batseba, waarin hy vir Urija laat doodmaak het – bid Dawid dus dat die Here hom sal vergewe van die “bloedskuld” wat die moord op Urija op hom gelê het. Die geskiedenis word vir ons vertel in 2 Samuel 11. Let op dat Natan Dawid daar direk van moord beskuldig, al het Dawid dit deur ‘n gekonkelry reggekry: “Waarom het jy nou die woord van die Here geminag deur so ’n verkeerde ding te doen? Jy het Urija die Hetiet met die swaard doodgemaak en toe sy vrou vir jou gevat. Ja, jy het hom vermoor met die swaard van die Ammoniete.” (2 Sam. 12:9).