Deuteronomium 25:5-19 – Die leviraatshuwelik en ‘n oproep tot regverdigheid en billikheid 

Moses hanteer vervolgens ‘n uitsondering op die sewende gebod, die sogenaamde leviraat- of swaershuwelik (Deut. 25:5-10) en gee ‘n aantal los uitsprake wat Israel tot regverdigheid en billikheid oproep om oneerlikheid en bedrog te voorkom (Deut. 25:11-16).  Hy sluit met ‘n sterk uitspraak teen die Amalekiete (Deut. 25:17-19).

Die Leviraat– of swaershuwelik – Deut. 25:5-10 

‘n Uitsondering op die verbod van egbreuk (sewende gebod) is die sogenaamde leviraat- of swaershuwelik (levir in Latyn beteken swaer) by broers wat saamgebly het op dieselfde stuk grond.  Geslagsgemeenskap is in die reël streng verbied tussen swaers en skoonsusters (Lev. 18:16; 20:21), behalwe waar die een broer sterf sonder dat daar vir hom en sy vrou ‘n nageslag verwek is.  Dan moes die ander broer sy skoonsuster as vrou geneem het en vir sy broer ‘n nageslag verwek sodat sy naam kon voortleef in Israel.  Die vrou mag nie met ‘n buitestander trou nie sodat die grond in die familie bly.

Om dié verpligting nie na te kom nie, was ‘n groot skande, en is in die openbaar bekendgemaak met ‘n spoeg-en-sandaal-uittrek ritueel.  Die broer is waarskynlik verdink van ‘n knoeiery om sy broer se deel van die grond wederregtelik in te palm.  Sy skoonsuster het hom met minagting in die openbaar gespoeg en sy skoen (sandaal) uitgetrek as teken van sy weiering om sy plig in die familie na te kom. Die familie was doodgewoon belangriker as persoonlike voorkeure en verseker as persoonlike gierigheid.  Die verhaal van Juda en Tamar (Gen. 38) is ‘n vroeëre voorbeeld hiervan en dié van Boas en Rut ‘n latere een (Rut 4).

Regverdigheid en billikheid voorkom oneerlikheid en bedrog – Deut. 25:11-16

Moses brei uit op twee praktiese situasies waarin hulle deur die beginsels van regverdigheid en billikheid begelei moes word.

1. ‘n Vrou mag in ‘n bakleiery nie die ander man se geslagsorgane beseer het in ‘n poging om haar man te help nie. Die doel heilig nie die middele nie.  Dit wys ons enersyds hoe belangrik die voortplantingsfunksie gereken is.  Daarom is dit ook aangeraak net ná die leviraatshuwelik.  Die feit dat hier gepraat word van ‘n hand wat afgesny moet word, wys ons andersyds ‘n praktiese toepassing van die lex talionis reël waar dit nie letterlik nagevolg kon word nie: “’n lewe vir ’n lewe, ’n oog vir ’n oog, ’n tand vir ’n tand, ’n hand vir ’n hand en ’n voet vir ’n voet.” (Deut. 19:21).  In dié geval was dit die hand van die vrou vir die geslagsorgaan van die man.
2. Jy mag nie groot en klein gewigte gebruik om die massa van produkte te manipuleer nie, een gewig vir aankoop en een gewig vir verkoop. Jy mag nie met groter en kleiner inhoudsmate werk om op soortgelyke wyse mense te bedrieg nie.  Jy moet altyd billik en regverdig afweeg en afmeet, word dit opgesom.

Die Here het ‘n afsku van almal wat oneerlik is en ander bedrieg.  Presies wat met die negende gebod (valse getuienis) beoog is.

Die Amalekiete moet uitgeroei word – Deut. 25:17-19

Die Amalekiete was ‘n doring in die vlees van die Israeliete reeds in die woestyn vóór Sinai (Eks. 17) en telkens daarna bv. by die eerste abortiewe Intog (Num. 14).  Die Here beveel daarom die Israeliete om hulle geen genade te betoon nie – soos hulle dit nie teenoor die Israeliete gedoen het nie – en hulle uit te wis: “Jy mag nie vergeet om dit te doen nie.”  Dit was deel van die onafgehandelde sake uit die verlede.  Die Simeoniete het dié opdrag vervul, soos die Kronieke skrywer ons vertel (1 Kron. 4).