29 Nov2009
Interessante feite oor die Bybel
Print This Post
- Die oudste manuskrip van die NT is ‘n papirus fragment wat verse uit Johannes 18 bevat. Geleerdes dink dat dit uit ongeveer 125 n.C. dateer.
- Vroeë Christene het ook die Bybel lukraak oopgeslaan, as hulle ‘n antwoord op ‘n probleem wou ontdek, en die eerste reël gelees waarop hulle oë val, en dit as ‘n goddelike boodskap aan hulle beskou. Dit was so gewild dat dit gereeld deur die eerste kerklike konsilies veroordeel is.
- Die woord Bybel kom van die ander Griekse woord vir die papirus plant, biblos, omdat die pit daarvan gebruik is as papier. Die pit van die papirus plant (‘n soort biesieplant wat in die Nylrivier gegroei het) is kruis en dwars gelym en dan glad geskuur. Lengtes hiervan is ook aan mekaar vasgelym om boekrolle te vorm. Mettertyd is sulke papirusbladsye aan mekaar gebind in boekvorm, wat kodekse genoem is (bv. die Alexandrynse kodeks ens.).
- Ons hoofstuk- en vers indeling kom uit die tyd toe die teks van die Vulgaat, die amptelike Bybel van die Roomse Katolieke Kerk in Latyn, verdeel is in hoofstukke in die 13de eeu deur Stephen Langton, ‘n professor van Parys, en in die 16de eeu ook in verse deur Robert Estienne, ‘n Franse uitgewer, wat verwysings na die Bybel makliker as tevore gemaak het.
- Maar dit het natuurlik ook tot gevolg gehad dat mense die Bybel anders gesien en hanteer het as te vore. In plaas daarvan dat die Bybel (of ‘n boek in die Bybel) in die eerste plek as ‘n geheel gelees is, kon mense nou makliker fokus op individuele verse om sekere dogmatiese punte te beklemtoon. Lectio (lees) het baie makliker oorgegaan in Questio (bevraagteken).
View all posts in this series
- WEEK 1: Bybelskool – Karakters na God se hart in 1 & 2 Samuel
- 1 Samuel – God werk altyd “behind the scenes”
- 1 Samuel 1 – en die Here het aan haar gedink
- 1 Samuel 2 – Hy beskerm sy troue dienaars op hulle pad
- 1 Samuel 3 – Ek gaan ‘n ding doen wat ore sal laat tuit
- 1 Samuel 4 – Ikabod :: die eer is weggevat uit Israel
- 1 Samuel 5 en 6 – Wie kan bestaan in die teenwoordigheid van die Here?
- 1 Samuel 7 – Rig julle harte op die Here en dien Hom alleen. Dan sal Hy julle red …
- WEEK 2: 1 Samuel 8 – Samuel se kinders was nie soos hy nie
- 1 Samuel 9 – 10 – God verander Saul se gesindheid en roer die harte van die dapperes
- 1 Samuel 11- Vandag het die Here uitkoms gegee
- 1 Samuel 12 – om na God te luister is die essensie van die geestelike lewe
- 1 Samuel 13 – Saul minag die Here
- 1 Samuel 14 – Hy kan red, deur baie of deur min
- 1 Samuel 15 – om te luister is beter as die vet van ramme
- WEEK 3: 1 Samuel 16 – die Here kyk na die innerlike
- 1 Samuel 17-18 – van skaapwagter tot soldaat
- 1 Samuel 19 – die Gees maak Saul kragteloos
- 1 Samuel 20-21 – Mag die Here by jou wees soos Hy by my pa was
- 1 Samuel 22-23 – Jonatan bemoedig Dawid in sy vertroue op God
- Die karakter van Dawid
- WEEK 4: 1 Samuel 24 – Jy moet jou vyande liefhê
- 1 Samuel 25 – om met vrygewigheid te leef
- Kan God van gedagte verander?
- 1 Samuel 26-27 – in swaar tye word oorwinnings gebore
- 1 Samuel 28-29 – Saul se koningskap wankel
- 1 Samuel 30-31 – God bewaar ons nie VAN gevaar nie, maar IN gevaar
- WEEK 5: 2 Samuel 1 – hoe het die helde geval
- 2 Samuel 2 – daar was ‘n langdurige oorlog tussen die nageslag van Saul en Dawid
- 2 Samuel 3-4 – die pad na die troon is morsig
- 2 Samuel 5 – ons is tog almal u eie mense
- 2 Samuel 6 – God se wil moet in alles die deurslag gee
- 2 Samuel 7 – God sluit ‘n langtermyn verhouding met Dawid en sy nageslag
- WEEK 6: 2 Samuel 8-10 – Dawid is ‘n regverdige en billike koning, by wie die Here is net waar hy gegaan het
- 2 Samuel 11-12 – die diepste ellende van die sonde lê in die minagting van die Here
- 2 Samuel 13 – dis ontstellend dat Tamar geen geregtigheid kry met haar gewelddadige verkragting nie
- WEEK 7: 2 Samuel 14-15 – Dawid bid tot God EN beplan strategies om die opstand van sy seun Absalom die hoof te bied
- 2 Samuel 16-18 – God is agter alles besig om sy wil uit te werk in die doen en late van mense
- Kanonvorming
- Die ontstaan van die Bybel
- Interessante feite oor die Bybel
- 2 Samuel 19-21 – die politieke pendulum swaai terug na Dawid, maar die onderliggende konflik bly voortbestaan
- 2 Samuel 22-23 – Dit is God wat die oorwinning gee – al my hulp en vreugde kom van Hom af
- 2 Samuel 24 – dis beter om in die hande van God te val as in dié van mense – Hy is genadig!
Trackback from your site.
Jan Louw
| #
Dankie Chris vir ‘n uiters waardevolle en gesaghebbende oorsig van Bybellees. Ek sal dit moet herlees en oordink om meer van ‘n greep daarop te kry.
Elsie Ceronio
| #
Dankie vir hierdie verduideliking. Ons doen Johannes Evangelie in ‘n bybelstudie groep en dit was nogal moeilik om die ‘sonder maat’ reg te verstaan.
Fanie van Emmenes
| #
Baie dankie vir die mooi verduideliking Chris, dit laat ‘n mens opnuut peins oor die Grootheid en Wysheid van God.
Groete
Fanie
Chris van Wyk
| #
My siening hieroor is dat ek met bevrugting as ‘n mens geskep is wat uit ‘n geestelike en materiële kant bestaan. Ek is weens die sonde egter dood vir God en die ewige lewe. Met wedergeboorte word my gees/siel van bo-af gebore waardeur ek die ewige lewe as geskenk van God ontvang. My liggaam moet egter nog deur die proses van verandering gaan om ewig te lewe, wat óf deur die dood sal gebeur óf deur die wederkoms self.
God se Gees woon nou in my om my nie net aan God te verbind nie, maar my ook in hierdie wêreld te gebruik om aan Hom eer te bring. Sy Gees is ook die waarborg dat ek met my dood in gees/siel na Hom toe geneem sal word. Aan die einde van die tyd sal ek ‘n verheerlikte onverganklike liggaam ontvang wat met my siel/gees verenig sal word.
Oor die vooraf-bestaan van die siel?
Die mens is volgens die Bybel ‘n geskape wese wat in tyd deur die normale prosesse van bevrugting en geboorte tot stand kom. Dit geld ook die siel. Die siel het nie ‘n vooraf-bestaan nie volgens die Protestantse Bybelse kanon wat ons gebruik nie.
Daar is wel ‘n vooraf-bestaan van die siel in die Joodse boek, die Wysheid van Salomo, uit die 2de eeu vC, oorspronklik geskryf in Grieks. In hoofstuk 8:19-20 staan daar: “As a child I was naturally gifted, and a good soul fell to my lot; or rather, being good, I entered an undefiled body.” (NRSV). Dit vorm deel van die Rooms-Katolieke en ‘n paar ander kerke se kanon. Dit vorm natuurlik ook deel van die Joodse tradisies soos in die Talmoed en ander plekke verwoord.
Dié idee van die vooraf-bestaan van die siel is wel deur ‘n hele klomp kerkvaders gepropageer, onder andere Justinus die Martelaar en Origines, maar met die verloop van die eerste paar eeue nC bestry en deur die sinode van Konstantinopel in die 6de eeu nC verwerp (The International standard Bible encyclopedia).
Tog is die idee van die vooraf-bestaan van die siel deur mense soos Immanuel Kant en ander laat herleef veral met verwysing na Jeremia 1:5. Hoewel dit ‘n aantreklike interpretasie is van die vers, gaan dit na my mening te ver met die Bybelse gegewens.
Daar staan in Jeremia: “Voordat Ek jou in die moederskoot gevorm het, het Ek jou geken; voordat jy gebore is, het Ek jou aan My gewy en jou as profeet vir die nasies aangestel.” (Jer 1:5).
Dit is verseker ‘n diepsinnige en lewensveranderende gedagtes om oor na te dink. God skep Jeremia volgens die beeld en bedoeling wat Hy van hom het en voer dit deur met Jeremia se vorming in die moederskoot en daarbuite vir die roeping wat God vir hom het.
Maar dit veronderstel nie ‘n vooraf-bestaan van die siel nie. En dit is die enigste plek waar ‘n verwysing hierna in die Bybel wat ons gebruik voorkom.
Ek dink Dawid se beskrywing van sy eie skepping is die teks waaraan ons as ‘n voorbeeld vir elkeen van ons moet vasgryp. Hoewel sy skepping as ‘n skepping in tyd beskryf word, met geen vooraf-bestaan van die siel nie, voer hy ons mee met die asemrowende gedagte van God se betrokkenheid by ons ontstaan. ‘n Gedagte waaroor ons gereeld persoonlik moet nadink sowel as ons oor ander mense dink, om die betekenis wat God heg aan elkeen van sy skepsels na waarde te skat
Dit lui só:
“U het my gevorm, my aanmekaargeweef in die skoot van my moeder. Ek wil U loof, want U het my op ’n wonderbaarlike wyse geskep. Wat U gedoen het, vervul my met verwondering. Dit weet ek seker: geen been van my was vir U verborge toe ek gevorm is waar niemand dit kon sien nie, toe ek aanmekaargeweef is diep in die moederskoot. U het my al gesien toe ek nog ongebore was, al my lewensdae was in u boek opgeskrywe nog voordat ek gebore is. Hoe wonderlik is u gedagtes vir my, o God, hoe magtig hulle almal! As ek hulle sou wou opnoem — hulle is meer as wat daar sand is, en as ek daarmee klaar is, sou ek nog steeds met U te doen hê.” (Ps 139:13-18).
Neels Hubinger
| #
Dagsê Chris, weer eens kosbare perspektiewe uit jou kennis, insig en vermoë om die waarhede te bewoord, dankie daarvoor.
Ek het deur die jare ‘n baie duidelike, helder en heerlike kennis behou uit my verstaan van ‘n beeld vir myself oor “my” skepping as mens… waar God op sy “knieë” oor Adam moet “laag afbuk tot op die grond” om is die stoflike liggaam die ewige gees “in te blaas”… letterlik deur die fisiese aanraking en asem wat in die stoflike liggaam op die grond moet oorgaan. Ek is ‘n geestelike wese, wat tydelik ‘n fisiese liggaam as voertuig ontvang het, vir God se doel met my lewe op aarde en voorbereiding vir die lewe in ewigheid. Daarom het ek ‘n gewoonte gemaak daarvan om elke teug lug wat ek inasem te beskou as die Gees van God wat daagliks so in my lewe tot ek sterf, wanneer dit my sal verlaat en dan na God sal terugkeer.
Dit het die implikasie dat ek, sover moontlik, my lofprysing in sang en woorde van lof (worship) met “volle asem” doen… my manier om aan God in eerbied en lofprysing terug te bied, wat Hy my tydelik op aarde mee geseën het. Dis vir my eenvoudig, wanneer ons ons laaste asem uitblaas, verlaat daardie gees waarmee God ons lewe gegee het, ons tydelik totdat Jesus weer kom. Dan word dit weer verenig wanneer ons ‘n nuwe liggaam ontvang.
Ek het egter ‘n vraag oor my gees voordat ek gebore is… Waar was my gees voordat ek gebore is. Met my konsepsie en na my geboorte toe ek begin lewe, asem haal (ons laat eers die debat oor wanneer lewe begin vir ‘n oomblik daar) glo ek my gees sal vir ewig lewe, in genade saam in die nuwe herskepte Koninkryk, maar is my siel met al die eienskappe wat dit na my karakter bring, ook eers by my geboorte “geskep”? Ek hoor graag jou mening, baie dankie. Seën en vrede.
Chris van Wyk
| #
Ja, Hansie, en watter vreugde is dit nie om die troos van só ‘n boodskap vir ‘n mens self toe te eien nie, nie waar nie!
Hansie
| #
Dankie Chris. Dit is ook hoe ek dieWoord verstaan, sonder maars en wat as.
Chris van Wyk
| #
Hi Fanie. Geen probleem nie. Dit is in gesprek wat die waarheid uiteindelik uitkristaliseer.
Die OT prentjie van die mens in Genesis 2:7 is dat God die mens uit die stof van die aarde gevorm het, waarin Hy sy lewensasem (nishma nie ruah nie) geblaas het wat die mens ‘n lewende wese (nephesh, wat ook met siel vertaal word, word gebruik) gemaak het. So verwoord Job dit ook (Job 32:8) sowel as Jesaja (Jes 37:7; 57:16). Die mens is dus gevorm uit geestelike/goddelike en vleeslike/aardse elemente.
Op ander plekke word hierdie prentjie uitgebou deur te verwys ook na die gees van die mens wat saam met die siel die wese van die mens vorm. Dit is onderskeibaar van die liggaam (Job 12:10; Jes 42:5 wat ook met Gen 2:7 in verband staan), veral omdat die gees kan “terugkom” in ‘n mens as hy van ‘n groot skok herstel (Gen 45:27) of selfs net sy dors geles word ((Rigt 15:19).
Dit is hierdie geestelike deel van die mens wat na die ontmoeting met God verlang, en Hom soek, soos Jesaja so pragtig sê: “Met my siel begeer ek U in die nag; ook met my gees in my binneste soek ek U.” (Jes 26:9; vgl Job 7:11). Spreuke sê die: “gees van die mens is ’n lamp van die HERE, dit deursoek al die kamers van die binneste.” (Spr 20:27).
Die NT prentjie van die mens is gebaseer op hierdie OT perspektiewe. Let wel nie op ‘n Griekse filosofiese een nie. Jesus verwys al daarna dat ‘n gees en ‘n liggaam van mekaar onderskei kan word (Luk 24:39). Hy gee ook sy gees sodat dit uit Hom uitgaan en sy liggaam agterbly (Joh 19:30).
Paulus voeg die OT gedagtes oor die samestelling van die mens saam as ‘n drie-deling van gees, siel en liggaam (1 Tess 5:23; Hebr 4:12). Dit staan duidelik nie los van die OT nie, want Paulus verwys duidelik na die OT siening van die mens in Genesis 2:7 wanneer hy aan die Korintiërs skryf dat die eerste mens ‘n lewende wese (psugos) geword het (1 Kor 15:45).
Die NT prentjie van die mens is uiteraard nog meer kompleks waarin ons hart, gedagtes en krag ensomeer ook ‘n rol speel in die wye waarop ons menswees funksioneer, maar die idee van ‘n materiële kant van menswees en ‘n nie-materiële kant is tog duidelik daarin.
As ‘n mens vanuit hierdie OT en NT perspektiewe dan oor die dood praat, is dit duidelik dat die materiële deel van die mens hier bly met die dood, en die nie-materiële deel na die doderyk/God toe terugkeer.
Psalm 146 praat daarom van die dood as ‘n proses waarin iemand se: “gees uitgaan, hy keer terug na sy aarde toe.” (Ps 146:4). Daar kom dus ‘n skeiding tussen die gees en die liggaam. Prediker stel dit helder dat: “die stof na die aarde terugkeer soos dit gewees het, en die gees na God terugkeer wat dit gegee het.” (Pred 12:7).
Met die dood is dit dus hierdie nie-materiële iets van die mens – gees/siel – wat in die doderyk kom soos dit op talle plekke in die OT beskryf word en later in die NT ook (Jak 2:26). Vir gelowiges geld dit dat hulle (siele) in die hemel by God is (Openb 6:9).
Terloops, dit is ook hierdie deel van die mens wat deur Saul teen die wil van die Here opgeroep is, “die gees van ‘n afgestorwene” (1 Sam 28:8; 1 Kron 10:13), maar daaroor ‘n ander dag.
Jan Louw
| #
Die 600 000 klop met die sensus in Num 1
Biffy
| #
Ek leer en ervaar SO baie! Baie dankie!