Prediker 11:7-12:8 – Leer met God leef in jou jong dae

Leef dankbaar

Hy speel met die metafoor van lig en donker om die jeug met die ouderdom te kontrasteer, om jongmense aan te moedig om die geleenthede wat die jeug bied aan te gryp met dankbaarheid, en niks daarvan nutteloos te laat verbygaan nie – 11:7-8.

Leef plesierig, ligvoets en kommervry

Die Prediker moedig jongmense aan om plesier te vind in hulle jong dae as sodanig, om te doen wat hulle goedvind (hart), en waarvan hulle hou (oë), nie wat die ou mense goedvind nie!.  Die enigste grens wat hulle moet stel vir hulle plesier is aan die een kant die goedkeuring van God self, en aan die ander kant dinge wat hulle swaarmoedig (hart) kan maak, of hulle liggame skade kan aandoen – 11:9-10.

Leef met God

Dit beteken vir die Prediker dat hulle eintlik hulle plesier in hulle verhouding met God self moet vind.  Daarom noem hy God Skepper, en nie Almagtig, of ‘n ander term vir God nie – 12:1. Hulle moet doelbewus God se bedoeling met hulle, dít waarvoor Hy hulle gemaak het, uitvind en daarin plesier en betekenis vind … voordat die ouderdom aanbreek, waarin dit nie meer moontlik sal wees nie.

‘n Prentjie van die ouderdom

Met boeiende prentjies van die ouderdom – 12:1-8 – skets die Prediker presies hoe uitdagend dit kan raak met die aanbreek van die ouderdom, en hoe ouderdom beperkings plaas op verskillende aspekte van menswees tot dit eindig in die dood.

In die oorspronklike Hebreeus kondig hy telkens ‘n nuwe gedagte eenheid aan met die woorde: “Voordat”, wat ongelukkig nie so duidelik vertaal is in die NAV nie.  Ons vind dit in vers 1 se “Voor die swaar dae kom”, vers 2 se “Dit is die tyd”, en vers 6 se “die tyd”.

• Vers 1 is ‘n algemene inleiding op die kontrasterende prentjie van die “swaar dae” van die ouderdom teenoor jou jong dae.
• Vers 2 lui die eerste gedagte eenheid in wat veral werk met die metafoor van die son wat donker word, en die verval van ‘n huis, dws die beperkings van die ouderdom.
• Vers 6 lui die tweede gedagte eenheid in wat werk met die metafoor van die goue kruik aan die silwerdraad wat afgebreek word, dws die tyd van die dood.

Die beperkings van die ouderdom – 12:2-5

Onthou dit is poësie, so die beelde is vir meer as een interpretasie vatbaar!

• swakkerwordende sig of swaarmoedigheid (son donker) – 12:2,
• koulikheid of sieklikheid (bewolk) – 12:2,
• bewende hande of kragteloosheid (wagters) – 12:3,
• swikkende bene of lompheid (sterk manne) – 12:3,
• verslete tande of gebrek aan vitaliteit (malers) – 12:3,
• donker blik op die lewe of onveilige lewensgevoel (vensters) – 12:3
• kluisenaarbestaan of gebrek aan gasvryheid (deure – dit kan ook na die ore verwys) – 12:4
• swakkerwordende hart of minder produktiwiteit (meul – dit kan ook na die stem verwys) – 12:4
• vroëer opstaan en doofheid of doellose aktiwiteit (voëls) – 12:4
• swakker balans of angstigheid (hoogte) – 12:5
• senuweeagtigheid of maklike verskriktheid (pad) – 12:5
• grys/wit hare (amandelboom) – 12:5
• minder beweeglik (sprinkaan) – 12:5
• eetlus word minder (kapperkruid) – 12:5
• die lewe eindig (ewige woning) – 12:5
• in ‘n lykstoet (dié wat treur) – 12:5

Die breekbaarheid van die lewe – 12:6-7

Die tyd van die dood word met pragtige beelde beskryf.  Dit: “capture the beauty and fragility of the human frame: a masterpiece as delicately wrought as any work of art, yet as breakable as a piece of earthenware, and as useless in the end as a broken wheel.” (Kidner, A Time to Mourn, and a Time to Dance, 1976: 103)

Om te sterwe word met drie beelde beskryf wat die breekbaarheid van die lewe betreur:  Die sterwe is soos:

•  ‘n goue kruik wat aan ‘n silwerketting hang en dan breek,
• ’n kruik wat by die fontein stukkend breek,
• ‘n wiel wat by die put stukkend val.

Om te sterwe is ten slotte die terugrol van die Skeppingsdaad – die stof van die liggaam keer terug na die aarde, en die gees na God wat dit in die eerste plek gegee en verenig het (vgl Gen 2:7).

“Alles kom tot niks, sê die Prediker, tot niks.”

Sela