Prediker 5:7-6:9 – Die soeke na welvaart

Die korrupsie van die Burokrasie – 5:7-8
Die Prediker laat sy oog val op die burokrasie van die publieke sektor wat die regte van die armes in die grond vertrap. Moenie verbaas wees daaroor nie, sê hy, want korrupsie word van bo af in stand gehou. Die hiërargie van gesag beskerm die laer amptenary ter wille van die hoër amptenary se eie korrupte optredes.  Ek dink elkeen van ons sal voorbeelde kan opnoem uit ons eie konteks …

Vers 8 is baie dubbelsinnig. Dit kan sarkasties bedoel wees in die lig van die korrupsie van die amptenary – dat die amptenare hulle eie optrede regverdig vanuit die voorbeeld van die hoogste (korrupte) gesag, die koning. Só vertaal die NIV: “The increase from the land is taken by all; the king himself profits from the fields.” Die Afrikaanse vertaling kan ook so gelees word.

Of dit kan eerder bedoel dat dit tot die voordeel van die land is, as die koning die land(bou) se belange dien, want dit versag die effek van korrupsie. Só vertaal Roland Murphy (Word) dit: “An advantage for a country in every way is this: a king for the tilled land.”  Albei vertalings maak sin, en gee ’n belangrike perspektief.

Die onvermydelike problematiek van welvaart – 5:9-16

Dan laat die Prediker sy oog val op die probleem met die soeke na welvaart.

• Eers fokus die Prediker op die mens vir wie geld alles is (5:9).  Hy kry nooit genoeg nie.  Dit is net soseer ’n stukkie kommentaar op die problematiek van korrupsie (vers 7-8) as in die algemeen vir enige van die volgende voorbeelde wat hy gaan noem.  Vers 9 is dus ’n skarnier wat nie net die vorige 2 verse afsluit nie, maar ook die volgende verse inlui.
• Tweedens fokus hy op die probleem van mense wat soos parasiete teer op dié wat die goeie dinge in die lewe het (5:10).  Die rykes kan maar net gefrustreerd toekyk hoe mense hulle en hulle goed misbruik.
• Derdens fokus hy op die onrus wat rykes ervaar (5:11).  Die nag raak ’n verskrikking, terwyl arbeiders aan die onderpunt van die welvaartsleer rustiger kan slaap.
• Vierdens is daar die tragiese probleem van verkeerde besluite wat die rykdom tot niet kan laat gaan (5:12-16).  Dit het nie net ’n impak op die ryke se nageslag nie, maar ook op sy eie toekoms.  Hy moet sy dood met ellende en bitterheid tegemoet gaan.

Die relatiewe voordeel van welvaart – 5:17-6:9

Nie alles is natuurlik sleg met welvaart nie (5:17-19).  Dit is ’n groot vreugde as jy welvaart as ’n gawe van God geniet, sê die Prediker.  Dit gee die ervaring van God se voorsiening en versorging en dra by tot arbeidsvreugde.  Om die waarheid te sê, dit bring só ’n oorvloed van blydskap dat nadenke oor die voordeel wat jy beleef, baie keer uit jou bewussyn verdwyn …

Maar die teendeel is ongelukkig ook waar, as God jou nie toelaat om dit te geniet nie, en iemand anders jou welvaart geniet, dan kom dit ook tot niks (6:1-2).  Die wispelturigheid van welvaart word dus hiermee aan God se werk gewyt.  Dit is bitter swaar, só swaar, inderdaad, dat die Prediker in vers 3-9 weereens ’n doodgebore baba as beter daaraan toe as só ’n man beskryf.  As jy nie jou welvaart kan geniet nie (letterlik: “as jou siel nie vol word van die goeie nie”), dan maak dit nie saak hoe lank jy leef nie, selfs nie vir 2 000 jaar nie – dubbeld so lank as Metusalag (Gen 5:27)!  Dit kom tog tot niks nie.  Dan help wysheid niks meer as dwaasheid nie.

Vreugde lê dus vir die Prediker in die vermoë om jou welvaart te geniet as gawe van God regdeur jou lewe, dws ’n kwaliteit-lewe, wat afgesluit word met ’n behoorlike begrafnis.  Anders kan jy net sowel salig onbewus lewe van wat jy gemis het, soos ’n doodgebore baba.