Riglyne vir die lees van Lukas

Lukas se primêre fokus is op die redding van Israel met die belofte van die insluiting van die heidene.

• Hierdie redding beteken dat God sondaars aanvaar en vergewe.
• Dit is goeie nuus vir die armes (4:18; 7:22).
• Dit is goeie nuus vir alle gemarginaliseerdes (ryk belastinggaarders – 19:1-9; [ekonomies] armes, kreupeles, verlamdes, blindes – 14:1; Samaritane – 17:11; vroue – 7:36; 8:2; 10:38)
• Dat dit die heidene insluit, word veral vir die tweede deel van die verhaal in Handelinge gehou:
• In Lukas is die universalisering van die redding VERTIKAAL – dit sluit alle Jode uit alle lae van die samelewing in.
• In Handelinge is die universalisering van die redding HORISONTAAL – dit fokus veral op die heidene en die opmars van die evangelie van Jerusalem na Rome toe.

Die tempel (Sion) speel ‘n betekenisvolle rol in Lukas-Handelinge.

• Die Messias word tot beskikking gestel en as sodanig herken in die tempel (2:21).
• Die enigste kinderverhaal van Jesus in die evangelies speel in die tempel af (2:41).
• Hy maak die tempel “simbolies” skoon deur die handelaars uit te jaag (19:45).
• Sy laaste onderrig word in die tempel gegee (20:1-21:38).
• Die uitstorting van die Heilige Gees en die eerste verkondiging van die evangelie vind in die tempel plaas (Hand 2-6).
• Jesus voorspel ook die vernietiging van die tempel (Luk 21:20), want in die nuwe era van redding bly God nie meer in ‘n mensgemaakte tempel nie (Hand 7:48).

Die verwerping van Jesus deur baie in Israel, veral die religieuse leiers.

• Dit vervul die profesie van Simeon (2:34).
• Dit begin reeds met die eerste optrede op die Sabbat in Nasaret (4:16).
• Die verwerping bereik ‘n hoogtepunt met die kruisiging van Jesus.
• Dit word ‘n belangrike tema in Handelinge.

Die boek van Jesaja speel ‘n belangrike rol in Lukas

• Simeon se profesie eggo Jesaja se klem op die nasies (Luk 2:32 – Jes 49:6).
• Die bediening van Johannes die doper word met Jesaja se visie van ‘n universele redding gekoppel (Luk 3:4-6 – Jes 40:3-5).
• Jesus begin sy openbare bediening met ‘n aanhaling uit Jesaja (Luk 4:18-19 – Jes 61:1-2).
• Jesaja se profesieë oor die Lydende Kneg is die sleutel om Jesus se aardse bediening te verstaan (Luk 22:37; Hand 8:32 – Jes 53).
• Die verwerping van Jesus ook in Rome word deur Paulus aan Jesaja se roepingvisioen gekoppel (Hand 28:26-27 – Jes 6:9-10; Vgl ook sy aanhaling van Jes 49:6 om sy bediening aan die heidene te motiveer op sy eerste sendingreis in Handelinge 13:47, wanneer die Jode sy boodskap teenstaan in Antiochië in Pisidië [Turkye]).

Die Psalms speel ook ‘n belangrike rol in Lukas

• Jesus kom na die tempel as Israel se regmatige Koning (Lukas 20:17, 42-42; Hand 2:34-35; 4:11,25-26 – Ps 2 [“die leiers span saam teen die Here en teen sy gesalfde”], 110 [“Kom sit aan my regterhand”], 118 [“”Die klip wat deur die bouers afgekeur is, juis hy het die belangrikste klip in die gebou geword”]).

Die Heilige Gees speel ‘n deurslaggewende rol in Lukas en Handelinge.

• Die Gees het ‘n vername rol reeds in Lukas 1-2 (1:35 – bewerk die maagdelike ontvangenis; 1:41 – wek die verwagting van die koms van die Messias; 1:67 – neem besit van Sagaria sodat hy die lofsang kan uitspreek; 2:25 – vul die lewe van Simeon en Anna) maar ook reg deur die bediening van Jesus.
• Alles wat Jesus doen in voorbereiding vir sy bediening word deur die Gees begelei (3-4:11).
• Jesus verbind baie spesifiek sy bediening aan die Gees met sy eerste optrede in Nasaret (4:18).
• Die Gees word ook geskenk aan elkeen wat die Vader daarvoor bid (11:13).
• Vir sy dissipels is die Gees die krag om hulle roeping te gehoorsaam (24:49).
• Regdeur Handelinge word dié tema volgehou.

Gebed en vreugde word beklemtoon in Lukas en Handelinge.

• Jesus bid by elke belangrike wending in sy bediening (4:42 – vertrek na ‘n eensame plek net voor die roeping van eerste dissipels en die uitbreiding van sy bediening in Galilea; 6:12 – bid voor die keuse van die 12 dissipels en die lewering van die bergrede; 9:28 – bid op die berg van verheerliking en net voor Hy die pad na Jerusalem aandurf en die 72 sendelinge uitstuur; 11:1 – bid net voor sy onderrig oor gebed; 21:37 – Jesus vertoef elke nag op die Olyfberg voor elke dag se onderrig in die tempel; 22:30 – Jesus bid ”volgens gewoonte” ‘n laaste keer op die Olyfberg [Getsémané] net voor die kruisiging.)
• Jesus gee meer onderrig oor gebed in Lukas as in die ander Evangelies.
• Die goeie nuus van die evangelie laat mense gereeld in vreugde reageer – Lukas sluit bv.  sy evangelie daarmee af.