Oorsig van Lukas
- Die Messias het na sy mense gekom, wat die belofte aan die heidene insluit.
- Jesus het vir die verlorenes gekom, wat die gemarginaliseerdes insluit.
- Jesus tree op in die krag van die Heilige Gees.
- Jesus se dood en opstanding is noodsaaklik vir die vergifnis van sonde.
Hy plaas die storie van Jesus in die konteks van wêreldgeskiedenis (hoofstuk 2-3).
Hy sluit die Gees se voortgaande bediening in en deur die kerk in Handelinge in.
Interessant is Lukas 1:1-4, die begin van die evangelie, en Handelinge 28:30-31, die einde van sy verhaal, wat in perfek gestileerde Grieks geskryf is, met alles tussen-in in meer Joods-klinkende Grieks.
Indeling:
Hoofstuk 1-2 lei die verhaal in en antisipeer al die hooftemas:
- Verwysings na Ou Testament beloftes
- Jesus as die Dawidiese koning
- Die Redding van Israel
- Die insluiting van die heidene
- God wat omgee vir die armes
- Die rol van die Heilige Gees
- Die verwagte teenstand
- Die vreugde oor die evangelie van Jesus
Hoofstuk 3-4:13 verbind die bediening van Johannes die doper en Jesus.
- Jesus word voorgestel aan Israel as ‘n gedoopte en ‘n getoetste.
- Hy word deur sy geslagsregister, wat tot by Adam gegee word, aan die heidense sending gekoppel.
Hoofstuk 4:14-9:50 speel af in Galilea meesal in die platteland:
- Jesus onderrig en genees in Galilea.
- Die eerste optrede op ‘n Sabbat is ‘n prototipe van wat gaan volg:
- Ou Testament beloftes word vervul
- Die Gees rus op die Messias
- Sy bediening is goeie nuus vir die armes
- Die heidene word ingesluit
- Sommige in Israel sal Hom verwerp
Hoofstuk 9:51-19:44 speel af “op pad na Jerusalem”.
- Jesus begin die reis na Jerusalem “vasbeslote” (9:51; 10:38; 13:22; 17:11; 18:31)
- Jesus versamel steeds dissipels om Hom, daag almal uit met sy onderrig, verwerp ‘n Farisese verstaan van God en word verwerp deur die religieuse en politiese leiers.
Hoofstuk 19:45-24:53 speel in die stad Jerusalem af.
- Jesus word verwerp deur die Joodse leiers en gekruisig.
- Die kruis en opstanding was egter die redding van Israel.
- Dit eindig met Jesus se hemelvaart en die dissipels se vreugde.
[1] Vgl “The Gospels and Acts in the Biblical Story” in How to Read the Bible book by book deur Gordon Fee en Douglas Stuart (2002, Zondervan: Grand Rapids, Michigan, p 267 e.v.
View all posts in this series
- Lees Lukas-Handelinge deur saam met my - June 27, 2011
- Fokus op die betekenis van die Skrifgedeeltes
- Lukas-Handelinge se leesplan
- Die evangelies se unieke Jesus portrette
- Lukas as een van die drie Sinoptiese evangelies
- Oorsig van Lukas
- Riglyne vir die lees van Lukas
- Oorsig van Handelinge
- Riglyne vir die lees van Handelinge
- Inligting oor die streke waar die evangelie verkondig is
- Kulture
- Lukas-Handelinge: Twee boeke vir ons tyd – David J Bosch - June 6, 2014
- Lees die vier evangelies en Handelinge - June 20, 2016
Discover more from Bybelskool
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Rienie Kruger
1. Wie het Lukas 15 vers 1-32 geskryf
2. Wat was sy omstandighede
3. Wanner is die boek geskryf
4. Hoe beinvloed bogenoemde ons verstaan van die teks
Chris van Wyk
1. Die evangelie van Lukas is deur “die geneesheer Lukas, die geliefde” geskryf wat Paulus soms vergesel het (Kol 4:14). Aangesien baie onderneem het om ’n verhaal op te stel oor die dinge wat onder die gelowiges al vervul is, op grond van die getuienisse van hulle wat van die begin af ooggetuies en dienaars van die Woord was, het Lukas dit ook goedgedink, nadat hy van voor af alles noukeurig ondersoek het, om dit in volgorde aan Teofilus te skrywe, sodat hy met volle sekerheid kan weet die dinge waaromtrent hy onderrig is. (Luk 1:1-4).
Lukas het ook die Handelinge van die apostels geskryf. Dit was bedoel as ‘n aanvulling van alles wat Jesus begin doen en leer het en nou deur die apostels en gelowiges onder leiding van die Heilige Gees voortgesit is (Hand 1:1). ‘n Mens kan agterkom wanneer Lukas dinge eerstehands beskryf. Hy gebruik die voornaamwoord “ons”. Ander kere kom die verhale uit sy navorsing, soos ons agterkom uit die gebruik van die voornaamwoord “hulle” in Handelinge.
2. Lukas was dus ‘n geneesheer, navorser, en reisgenoot van Paulus wat die voorreg gehad het dat sy skrywe só goed ontvang is deur die eerste gelowiges dat hulle aan beide die evangelie van Lukas as aan die Handelinge van die apostels kanoniese status toegeken het. Die kerk het baie gou van sy boeke bely dat dit die Woord van God was.
3. Lukas skryf sy boeke waarskynlik vóór die val van Jerusalem in 70 nC. Dit lei ons af uit die feit dat hy van die val van Jerusalem in die toekomstige tyd skryf (Lukas 21:20), en selfs aan die einde van Handelinge nog van Paulus se wedervaringe in Jerusalem skryf (Hand 28:17). Hy gebruik dele van Markus wat beteken dat sy boeke waarskynlik in die voorafgaande dekade geskryf is, tussen 60-70 nC.
4. Lukas 15:1-32 het drie gelykenisse van Jesus. Die tema van aldrie is die blydskap as verlorenes gevind word. Jesus vertel die drie gelykenisse spesifiek aan die skrifgeleerdes en Fariseërs (Luk 15:2) en wys hulle tereg dat hulle die tollenaars en sondaars wil verhoed om in sy verlossende teenwoordigheid met God versoen te word.
4.1 Soos ‘n herder vir sy verlore skaap gaan soek, só is Jesus besig om die verlorenes onder die sondaars en tollenaars te soek. Die Fariseërs behoort dit te kan insien, omdat dit is hoe God altyd werk (Luk 15:3-7). Die gelykenis beklemtoon dat dit God se werk is. Die skaap word deur Hom gevind.
4.2 Soos ‘n vrou juig oor die vind van ‘n verlore muntstuk, só juig die hemel as ‘n verlorene onder die sondaars en tollenaars gevind word. Die Fariseërs en skrifgeleerdes behoort dit ook te kan insien, en saam met God juig oor mense wat deur Hom gevind is (Luk 15:8-10 – terloops, net Lukas het hierdie gelykenis sowel as die volgende een van die verlore seun). Weereens word God se werk beklemtoon. Hy is bly oor die muntstuk wat gevind is!
4.3 Soos ‘n vader bly is oor sy verlore seun wat sy pad terugvind in berou en bekering na die vaderhuis, só moet die Fariseërs en skrifgeleerdes dit ook raaksien, en saam met God juig oor verlorenes wat gevind word. Met die implisiete waarskuwing van die ouer broer se onaanvaarbare reaksie op sy verlore broer, waarsku Jesus hulle dat hulle onbehae in God se genade vir verlorenes hulle die genade kan laat verloor (Luk 15:11-32 – uniek aan Lukas).
Hierdie gelykenis beklemtoon dus die volle prentjie. Die verlore seun kom tot inkeer van sy rebellie, vra om vergifnis en word volledig versoen met sy Vader. Só ook ons as ons die boodskap van hierdie gelykenis ter harte neem en tot inkeer kom van ons sonde en God om vergifnis smeek en sy verlossing aanvaar.