Ek het begin om my voor te berei vir my studie oor die eerste sewe boeke van die Bybel. Dit is ‘n fassinerende reis. Hier is ‘n voorsmakie oor die betekenis van die boek Levitikus.
Daar is sewe betekenisvolle gebruike van Levitikus in die Nuwe Testament. Dit was immers deel van die Bybel wat die NT gelowiges gebruik het, die LXX, die Griekse vertaling van die OT (my inligting onder andere gebaseer op John Hartley se kommentaar op Levitikus):
Watter boek in die Bybel bevat die meeste direkte woorde van God? Jy sal waarskynlik verbaas wees dat dit die boek Levitikus is! Dit verklaar die geweldige betekenis wat die Jode aan die boek geheg het. Dit was die “go-to” boek as jy wou weet hoe jy met God en met jou naaste moes leef.
Jy sal waarskynlik nog meer verbaas wees as jy agterkom dat daar kwistig uit Levitikus in die NT aangehaal word. Jesus haal daaruit aan. Paulus haal daaruit aan. Petrus haal daaruit aan. Trouens, die tema van sy eerste brief is geskoei op die frase uit Levitikus: “Wees heilig, want Ek is heilig.” Die skrywer van Hebreërs baseer bykans sy hele boodskap op die boek Levitikus. Daar is dus eintlik nie ‘n NT boek wat nie uit Levitikus aanhaal of verwysings daarheen het nie.
Hoekom? Want Levitikus is ‘n boek oor verhoudings, die verhouding met God en die verhouding met jou naaste. Dit lê die dubbele liefdesgebod van die Tien Gebooie van Eksodus 20 in presiese detail uit, sodat daar geen onsekerheid kan bestaan oor wat pas en wat nie pas nie beide in die verhouding met God sowel as in die verhouding met jou naaste.
Uiteraard is daar dinge wat nie meer op jou van toepassing is in die nuwe bedeling nie. Jy kan maar kreef en barber eet as dit jou smaakkliere kielie! Jesus het immers alle kos rein verklaar (Mark. 7:19). Dieselfde geld mense wat om verskillende redes as kulties onrein en onheilig geag is in Levitikus. God het vir Petrus: “gewys dat (hy) geen mens as onheilig of onrein mag beskou nie.” (Hand. 10:28).
Maar jy maak ‘n fout as jy dink dié boek het net daarmee te make. Of as jy dink dit is nie meer deel van die Bybel as die Woord van God nie.
Waar Genesis ‘n boek was wat op die heelal, die mensdom en die aartsvaders gefokus het, en Eksodus op die totstandkoming van die Godsvolk en hulle verlossing uit Egipte, fokus Levitikus nou op die wyse waarop dié Godsvolk voor die aangesig van God, in sy teenwoordigheid, moet lewe, soos dit op grond van God se bevele deur die begeleiding van die stam van Levi – die priesters en die Leviete – moontlik gemaak sal word.
Israel is steeds by die berg Sinai (Eks. 19:1 tot Num. 10:10). Die Tabernakel is voltooi en ingewy minder as ‘n jaar ná hulle uit Egipte weg is (Eks. 40:17). Hulle sou ongeveer ses weke daarna verder trek (Num. 10:11).
In hierdie tyd gee die Here vanuit die tent van ontmoeting ‘n wye reeks bevele aan Moses as ‘n gedragskode vir die Israeliete soos ons regdeur die boek dit agterkom (Lev. 1:1-2; 7:37-38; 26: 46; 27:34). Vandaar die Hebreeuse titel וַיִּקְרָא – wǎyyiqrā(ʾ) – van die boek, wat ook die eerste woorde van die boek is: “ En Hy het geroep”.
Die feit dat bykans die hele boek God se direkte bevele bevat, beteken dat dié boek meer as enige ander boek die woorde van God bevat, meer as die verhalende of profetiese boeke, selfs meer as die wysheidsliteratuur. Dit verklaar die geweldige betekenis wat die Jode aan die boek geheg het en waarom dit ook kwistig in die NT aangehaal word (daar is ongeveer 90 aanhalings), soos ek later sal aantoon.