Skip to main content

Tag: Samuel

2 Samuel 24 – dis beter om in die hande van God te val as in dié van mense – Hy is genadig!

In die ontwikkeling van die idee van God in die OT, was alles aanvanklik gereken, as dat dit alles, goed en sleg, van God af kom. Daarom word hierdie volkstelling gewyt aan die aanhitsing van die Here.  Dieselfde verhaal in 1 Kronieke 21, wat na die ballingskap geskryf is, word egter aan die Satan gewyt, waar ons die aanvang van ‘n onderskeid tussen die magte van die bose en die magte van God begin sien.

Die volkstelling as sodanig was nie verkeerd nie.  God beveel dit immers self in Num 1.  Dit gaan oor die rede daarvoor: Dawid “wou weet hoeveel hulle is,”  wat óf tot hoogmoed kon lei, óf tot ‘n vertroue op hulle eie mag, ipv op die mag van God.

Interessant is dat Dawid self tot insig kom dat hy verkeerd was – sy gewete het hom begin pla.  Die profeet Gad, wat ‘n noue band met Dawid gehad het, selfs nog voor sy koningskap (1 Sam 22 – let op hoe hy “die siener van Dawid” genoem word) spel eintlik net vir hom die keuse van ‘n straf uit.   Dawid kies net teen opsie 2 – hy wil nie weer vlug vir iemand soos Saul of Absalom nie – maar laat die keuse tussen die hongersnood (vgl Josef in Egipte) en die pes (vgl die storie van die ark by die Filistyne) aan die Here oor.

Dit kan wees dat die pes dieselfde roete volg as Joab, van noord na suid, totdat die Here genade bewys aan die volk by die dorsvloer van Arauna, die plek waar Dawid nie net die altaar bou nie, maar waar die tempel uiteindelik gebou word deur Salomo (2 Kron 3:1).

2 Samuel 22-23 – Dit is God wat die oorwinning gee – al my hulp en vreugde kom van Hom af

Hoofstuk 22 kom amper woordeliks ooreen met Psalm 18, op ‘n paar uitsonderings na.  Aan die einde van Dawid se lewe besing dit die wonder van God wat in die moeilikste situasies denkbaar, uitkoms gee en Dawid die oorwinning laat behaal.  Beelde word gebruik wat resoneer met die uitdagende pad wat Dawid reg deur sy lewe geloop het.  Let op hoe Dawid dit koppel aan sy onskuld en opregtheid.  Dit was veral die geval in sy stryd met Saul.  Hy ontken nie hiermee sy skuld met Batseba en Urija nie, en aanvaar dat hy daarvoor vergewe is (12:13).

Na hierdie Psalm word die laaste woorde van Dawid weergegee in hoofstuk 23, net soos dit met Moses die geval was (Deut 32-33).  Waar die Psalm in hoofstuk 22 veral op die verlede gekonsentreer het, is hierdie laaste woorde veral gemik op die vestiging van sy koningskap vir altyd, dws die toekoms.  Let op hoe koning Dawid hier ook as profeet geteken word.  Omdat hy ook priesterlike funksies van tyd tot tyd verrig het, sien ‘n mens iets in hom van die drie-voudige amp van Christus: koning, priester en profeet.

Dawid se dapper manne word hier in ‘n uitgebreide lys vereer, geplaas in ‘n rangorde van dapperheid.  Daar word meer as dertig name in die dertigtal genoem, heel moontlik omdat dit van tyd tot tyd in Dawid se termyn aangevul is.

2 Samuel 19-21 – die politieke pendulum swaai terug na Dawid, maar die onderliggende konflik bly voortbestaan

Joab se geslaagde poging om Dawid uit sy treurmare oor Absalom te ruk om waardering vir die lojaliteit en ondersteuning van die manskappe te toon, boemerang aanvanklik op hom.  Dawid stel vir Amasa, neef van Absalom, in die plek van Joab as hoof van sy leër aan om 1) sy misnoë met Joab se optrede te wys, en 2) só Absalom se volgelinge aan sy kant te kry.  Joab maak egter korte mette met Amasa en konsolideer eenvoudig met mag en geweld sy houvas op die hele leër van Israel.

Dis insiggewend dat Dawid vanuit die noorde, uit die stad Maganajim, terugkeer na Jerusalem.  Hoewel dit dieselfde plek is waar Is-Boset vroeër deur Israel koning gemaak is en vanwaar Dawid se koningskap uitgedaag is, word dit nou die basis vanwaar Dawid weer die troon bestyg.  Omdat Absalom se opstand uit die suide geloods was, vanaf Hebron waar Dawid se koningskap amptelik begin het, doen Dawid moeite om die Judese leiers weer aan sy kant te kry.  Hulle aanvaarding van hom lei wel aanvanklik tot konflik met Israel, met Seba wat voordeel daaruit probeer trek.  Seba se opstand word egter deur Joab en ‘n wyse vrou van die stad Abel in die kiem gesmoor.  (Joab het self tevore ‘n wyse vrou gebruik tot Absalom se voordeel.)  Seba se woorde sou egter bly voorbestaan en met die skeuring van die ryk onder leiding van Rehabeam weer aangehaal word om hulle optrede te verwoord (1 Kon 12:16).

Let op hoe twee Benjaminiete,  Saul se mense, in hierdie terugkeer na Jerusalem Dawid se guns probeer wen: Simeï en Mefiboset. Die politieke pendulum het weer teruggeswaai na Dawid met die ondersteuning van al die stamme van Israel, maar die onderliggende konflik sou bly voortbestaan tot Israel ná die regering van Salomo onherstelbaar in twee ryke sou skeur.  Dit is hartseer dat die byvroue, wat op geen manier verkeerd opgetree het, moet boet vir wat Absalom aan hulle en Dawid gedoen het.

Die verhaal van Rispa (byvrou van Saul oor wie Is-Boset en Abner gestry het) en Merab (eers belowe aan Dawid, en toe aan iemand anders gegee) en hulle seuns word nie gedateer nie.  Geleerdes meen dat dit vroeër gebeur het, waarskynlik voor Dawid se begenadiging van Mefiboset (2 Sam 9).  Die hongersnood word gewyt aan die Here se ingrype weens Saul se moord op die Gibeoniete.  Ironies dat Dawid die Here raadpleeg oor die rede vir die droogte, maar nie dieselfde doen om te hoor wat gedoen moet word om die oordeel af te wend nie.  Hy vra die Gibeoniete wat om te doen, en op grusame wyse word dan op hulle aandrang ‘n vonnis op 7 seuns uit Saul se nageslag uitgevoer, nogal “voor die Here”, moontlik in navolging van die wetsvoorskrif: “‘n oog vir ‘n oog”.  Rispa se aangrypende onverpoosde beskerming van die lyke word beloon met ‘n ordentlike begrafnis vir hulle sowel as vir Saul en Jonatan by die graf van Kis, die stamvader.

Die Filistynse oorloë wat hier vertel word, gaan eintlik om vier besondere Filistyne, almal reuse en uit die geslag van die Refaïete (Gen 14), wat deur Israel oorwin is.  Die Goliat episode is in konflik met die bekende Dawid-Goliat verhaal.  Dit kan wees dat hier Goliat se broer, Lagmi, bedoel word (1 Kron 20:5).  Goliat word ook soms as ‘n titel van ‘n baasvegter geïnterpreteer.

2 Samuel 16-18 – God is agter alles besig om sy wil uit te werk in die doen en late van mense

Midde in die strategiese en politiese spel van die onderskeie rolspelers, Dawid met Gusai en die priesters, Absalom met Agitofel en die opstandelinge – waarin Dawid die oorhand kry – staan die kort opmerking in 17:14 wat ‘n dieper perspektief gee op die verloop van sake:

“Maar eintlik was dit die Here wat die goeie raad van Agitofel verydel het, omdat die Here onheil oor Absalom wou bring.”

God is agter alles besig om sy wil uit te werk in die doen en late van mense.

Let op hoe verdraagsaam Dawid teenoor Simeï se vervloeking optree met ‘n beroep op die Here se regverdigheid, moontlik ook omdat hy dit as deel van God se oordeel oor sy eie wandade sien (1 Sam 12:10-12).  Hy sien die episode selfs oor as Simeï om verskoning vra (hoofstuk 19), moontlik as deel van sy belofte om goedgesind te wees teenoor Saul se nageslag en ter wille van goeie verhoudinge met die Benjaminiete. Let op hoe Dawid vir Abisai keer om Simeï dood te maak, net soos hy doen toe dieselfde Abisai vir Saul wou doodmaak (1 Sam 26).

Dit bly egter vir my ‘n raaisel dat wat hier ‘n lofwaardige en navolgingswaardige optrede is, so omvergewerp kan word deur die laaste opdragte aan  Salomo aan die einde van Dawid se lewe, waar Dawid onder andere vir Simeï laat boet vir sy wandade (1 Konings 2).  Dit lyk asof Dawid uiteindelik tog toegegee het aan wraakgedagtes.

Let ook op hoe slim Gusai optree.  Aanvanklik gaan hy nie vir Agitofel, oupa van Batseba, teë nie.  Eers later begin hy baie diplomaties en met baie woorde twyfel saai in Absalom se gemoed oor wat die beste optrede sou wees, streel selfs sy ego deur voor te stel dat Absalom self teen Dawid opruk, en slaag daarin om Agitofel se raad te verydel. Gusai maak selfs voorsiening vir geval sy raad nie gevolg word nie deur die twee priesterseuns opdrag te gee om Dawid deur die Jordaan, 30 km van Jerusalem af, te laat trek.

Om by Dawid se byvroue te slaap, was ‘n openlike bewys van die nuwe koningskap, en goeie raad van Agitofel.  Dit druis egter teen die ou tradisies van Israel in, soos verskeie kere te vore uitgespel: (Vgl Ruben se oortreding in Gen 35:22 met Jakob se straf daarvoor in 49:4; ook die verbod in Lev 18:8 en Deut 22:30).

Absalom word uiteindelik deur Joab doodgemaak in die Efraimsbos tot Dawid se groot verdriet.  Hy is selfs meer geraak deur Absalom se dood as deur die dood van die eerste kind by Batseba.

Agitofel se selfmoord is een van vier gevalle in die Bybel – Saul (1 Sam 31:4), Simri (1 Kon 16:18) en Judas (Matt 27:5).

WEEK 7: 2 Samuel 14-15 – Dawid bid tot God EN beplan strategies om die opstand van sy seun Absalom die hoof te bied

Joab, seun van Dawid se suster Seruja, bewerk versoening tussen Absalom en Dawid op ‘n manier wat herinner aan die storie wat Natan gebruik het in hoofstuk 10 met Dawid se sonde met Batseba.  Hoewel Dawid aan die versoek toegee dat Absalom weer mag terugkom, neem dit twee jaar voor hy met die verdere bemiddeling van Joab voor sy pa mag verskyn.  Let op hoe berekend Absalom optree met die verbranding van Joab se stuk land om hom te dwing om op te tree.

Die breuk blyk egter nie volledig herstel te wees nie, want oor die volgende 4 jaar werk Absalom onverpoos daaraan om die harte van die volk te steel en sy troonopvolging te verseker.  Dat Absalom na Hebron toe gaan om sy opstand te beplan, is baie betekenisvol, gegewe die Abraham-verbintenis aan die plek.  Dit is ook die plek waar Dawid as koning deur die volk gesalf is.

Agitofel, Batseba se oupa, word ook meegesleur in die sameswering.  Hy laat dit toe, moontlik vanweë die Batseba-episode.  Dawid vlug uit die stad Jerusalem, moontlik om die stad ‘n beleg en inval te spaar.  Dit kan ook wees dat hy interne verraad gevrees het.  Daardeur kry hy ook die voordeel dat hy plek waar die uiteindelike botsing sou plaasvind, kan bepaal.  Die Filistyn Ittai, ‘n belangrike leiersfiguur (2 Sam 18:2), beloof trou aan Dawid, amper soos Rut dit vir Naomi gedoen het.

Dawid stuur die twee priesters, Abjatar en Sadok, met hulle twee seuns terug om ‘n kommunikasie-kanaal te skep sodat hy kon hoor wat in die stad aangaan.  Ook Gusai, sy vriend, word agtergelaat om Agifofel se raad te verydel.  Let op hoe Dawid tot die Here bid om hulp, bv. om Agifofel se raad te verydel EN strategies beplan en dan die planne in werking stel om die situasie die hoof te bied.  Die ark word ook teruggestuur, heel moontlik om Absalom gerus te stel oor die priesters wat agterbly in Jerusalem, maar ook omdat Dawid weet die opstand is een van die gevolge van sy sonde, en dat dit net die genade van die Here self sal wees wat hom in dié situasie kan red, nie ‘n simbool van God nie (anders as in 1 Sam 4).

Dawid verwoord sy gevoelens oor hierdie gebeure op besondere wyse in Psalm 3 en heel moontlik ook in Psalm 41, 61, 62, 63.

Onlangse kommentaar