Judas – Bestry dwaalleer en bou julle lewe op julle heiligste geloof
Inleiding op Judas
Die brief van Judas word geskryf deur die: “dienskneg van Jesus Christus en broer van Jakobus.” (Jud. 1). Daarmee kies Judas om sy geloofsbande met Jesus te beklemtoon eerder as sy familiebande. Sy verwantskap met Jakobus maak dit egter tog duidelik dat hy familie van Jesus is. Saam met die brief van Jakobus het ons dus briewe van twee van Jesus se broers in die NT.
In vers 3-4 spel Judas die aanleidende rede uit vir die skryf van die brief, hoewel ons nie presies weet wie dié groep gelowiges is aan wie hy dit gerig het nie. Dit is aan die een kant om die leringe van dwaalleraars te bestry wat verdeeldheid en onsekerheid onder hulle gesaai het (vers 4). Aan die ander kant skryf hy om hulle op te roep om hulle lewe te bou op hul heiligste geloof (vers 3).
Hierdie twee temas bepaal dan ook die indeling van sy boodskap in die res van die brief. Die tema van vers 4 word eerste behandel en dié van vers 3 tweede:
- Die leringe van die dwaalleraars word bestry in vers 5-19 veral met die uitleg van bekende temas uit die Joodse geskiedenis, waarin ‘n mens ses OT temas (Eksodus, Vloedverhaal, Sodom en Gomorra, Kain, Bileam, Korag), kan herken, ook twee temas uit die pseudepigrafiese werke Henog 1 (vers 14-15 – profesie van Henog) en die Hemelvaart van Moses (vers 9 – stryd tussen Migael en die duiwel) en nog verwysings na engele en hemelwesens uit twee ander werke. Pseudepigrafiese werke is Joodse werke uit dié tyd wat toegeskryf is aan historiese persoonlikhede om daaraan gesag te verleen, maar nie deur hulle geskryf is nie. Die woord pseudepigrafies beteken letterlik “valse geskrifte”, wat egter nie beteken dat die inhoud vals is nie, maar dat die titel daarvan misleidend is. Hierdie temas van die Joodse geskiedenis word aangevul met die uitleg van ‘n tema uit die woorde van die apostels van die NT (vers 18).
- Die oproep om hulle lewe op hul heiligste geloof te bou, word in vers 20-23 behandel. Dit is opvallend hoe Judas dié geloof op Trinitariese wyse uitspel – gebed deur die Gees, bewaring deur die liefde van God, en die hoop geskoei op die ontferming van die Here Jesus Christus. Dít is die wyse waarop ‘n mens jou lewe bou op jou heiligste geloof. Dit is ook die basis vir ons ontferming oor dié wat twyfel.
Judas se klem op temas uit die Joodse geskiedenis en sy aanvaarding dat dit bekend sal wees vir sy lesers, beteken dus waarskynlik dat hulle Joodse Christene was, anders as wat die geval was met die geloofsgemeenskap waaraan Petrus sy briewe gerig het.
Vers 24-25 eindig die brief met ‘n lofprysing op die bewarende krag van God, eerder as die verwagte groeteboodskap soos in ander NT briewe.
Indeling van die leeswerk
Chris van Wyk
| #
1. Die evangelie van Lukas is deur “die geneesheer Lukas, die geliefde” geskryf wat Paulus soms vergesel het (Kol 4:14). Aangesien baie onderneem het om ’n verhaal op te stel oor die dinge wat onder die gelowiges al vervul is, op grond van die getuienisse van hulle wat van die begin af ooggetuies en dienaars van die Woord was, het Lukas dit ook goedgedink, nadat hy van voor af alles noukeurig ondersoek het, om dit in volgorde aan Teofilus te skrywe, sodat hy met volle sekerheid kan weet die dinge waaromtrent hy onderrig is. (Luk 1:1-4).
Lukas het ook die Handelinge van die apostels geskryf. Dit was bedoel as ‘n aanvulling van alles wat Jesus begin doen en leer het en nou deur die apostels en gelowiges onder leiding van die Heilige Gees voortgesit is (Hand 1:1). ‘n Mens kan agterkom wanneer Lukas dinge eerstehands beskryf. Hy gebruik die voornaamwoord “ons”. Ander kere kom die verhale uit sy navorsing, soos ons agterkom uit die gebruik van die voornaamwoord “hulle” in Handelinge.
2. Lukas was dus ‘n geneesheer, navorser, en reisgenoot van Paulus wat die voorreg gehad het dat sy skrywe só goed ontvang is deur die eerste gelowiges dat hulle aan beide die evangelie van Lukas as aan die Handelinge van die apostels kanoniese status toegeken het. Die kerk het baie gou van sy boeke bely dat dit die Woord van God was.
3. Lukas skryf sy boeke waarskynlik vóór die val van Jerusalem in 70 nC. Dit lei ons af uit die feit dat hy van die val van Jerusalem in die toekomstige tyd skryf (Lukas 21:20), en selfs aan die einde van Handelinge nog van Paulus se wedervaringe in Jerusalem skryf (Hand 28:17). Hy gebruik dele van Markus wat beteken dat sy boeke waarskynlik in die voorafgaande dekade geskryf is, tussen 60-70 nC.
4. Lukas 15:1-32 het drie gelykenisse van Jesus. Die tema van aldrie is die blydskap as verlorenes gevind word. Jesus vertel die drie gelykenisse spesifiek aan die skrifgeleerdes en Fariseërs (Luk 15:2) en wys hulle tereg dat hulle die tollenaars en sondaars wil verhoed om in sy verlossende teenwoordigheid met God versoen te word.
4.1 Soos ‘n herder vir sy verlore skaap gaan soek, só is Jesus besig om die verlorenes onder die sondaars en tollenaars te soek. Die Fariseërs behoort dit te kan insien, omdat dit is hoe God altyd werk (Luk 15:3-7). Die gelykenis beklemtoon dat dit God se werk is. Die skaap word deur Hom gevind.
4.2 Soos ‘n vrou juig oor die vind van ‘n verlore muntstuk, só juig die hemel as ‘n verlorene onder die sondaars en tollenaars gevind word. Die Fariseërs en skrifgeleerdes behoort dit ook te kan insien, en saam met God juig oor mense wat deur Hom gevind is (Luk 15:8-10 – terloops, net Lukas het hierdie gelykenis sowel as die volgende een van die verlore seun). Weereens word God se werk beklemtoon. Hy is bly oor die muntstuk wat gevind is!
4.3 Soos ‘n vader bly is oor sy verlore seun wat sy pad terugvind in berou en bekering na die vaderhuis, só moet die Fariseërs en skrifgeleerdes dit ook raaksien, en saam met God juig oor verlorenes wat gevind word. Met die implisiete waarskuwing van die ouer broer se onaanvaarbare reaksie op sy verlore broer, waarsku Jesus hulle dat hulle onbehae in God se genade vir verlorenes hulle die genade kan laat verloor (Luk 15:11-32 – uniek aan Lukas).
Hierdie gelykenis beklemtoon dus die volle prentjie. Die verlore seun kom tot inkeer van sy rebellie, vra om vergifnis en word volledig versoen met sy Vader. Só ook ons as ons die boodskap van hierdie gelykenis ter harte neem en tot inkeer kom van ons sonde en God om vergifnis smeek en sy verlossing aanvaar.
Rienie Kruger
| #
1. Wie het Lukas 15 vers 1-32 geskryf
2. Wat was sy omstandighede
3. Wanner is die boek geskryf
4. Hoe beinvloed bogenoemde ons verstaan van die teks
johanb
| #
Hi Chris –
net ‘n kort verwysings-tabel om die 10 Gebooie in die Ou en die Nuwe Testamente te illustreer – die Gebooie bly vir ewig staan – daar is nie met dit weggedoen nie soos sommige beweer.
Old Testament New Testament
First
Commandment Exodus 20:3; Deut 5:7 Matt 4:10; Luke 4:8; Rev 14:7
Second
Commandment Exodus 20:4-6; Deut 5:8-10 Acts 15:20-21; 1 Corinthians 6:9-10;
Gal 5:19-21; Eph 5:5; 1 Joh 2:15
Third
Commandment Exodus 20:7; Deut 5:11 Matt 5:33-37; 1 Tim 6:1; James 2:7
Fourth
Commandment Exodus 20:8-11; Deut 5:12-15 Luke 4:16; 23:55-56; Acts 17:1-2;
18:4; Heb 4:9; 1 Joh 2:6 1 Joh 2:15-17
Fifth
Commandment Exodus 20:12; Deut 5:16 Matt 15:4-9; 19:19; Mark 10:19;
Luke 18:20; Rom 1:29-30; Eph 6:1-3
Sixth
Commandment Exodus 20:13; Deut 5: 17 Matt 5:21-22; 19:18; Mark 10:19;
Luke 18:20; Rom 1:29-30; 13:9
Seventh
Commandment Exodus 20:14; Deut 5:18 Matt5:27-28; 19:18; Mark10:11-12,19;
Luke 16:18; 18:20; Rom 7:2-3; 13:9
Eighth
Commandment Exodus 20:15; Deut 5:19 Matt19:18; Mark 10:19; Luke 18:20;
Rm13:9; Eph4:28; 1Peter 4:15; Rev9:21
Ninth
Commandment Exodus 20:16; Deut 5:20 Matt19:18; Mark 10:19; Luke 18:20;
Acts 5:3-4; Rom13:9; Eph 4:25
10th
Commandment Exodus 20:17; Deut 5:21 Luke 12:15; Rom1:29; 7:7; 13:9;
1Cor 6:9-10; Gal 5:19-21; Eph5:3, 5
1 Joh 2:15-17
Chris van Wyk
| #
Hi Miriam, jy skryf hier in: https://bybelskool.com/subscribe/. Vorige bydraes is beskikbaar in hoofstukvolgorde onderaan elke Bybelboek se inleiding.
Miriam de Beer
| #
Ek wil graag eposse ontvang. Hoe maak ek asb.
Chris van Wyk
| #
Hi Giel – jy kan lees wat ek by my bydrae oor Deuteronomium 24 skryf. Ek raak daar die onderwerp aan en behandel ook van die NT perspektiewe daarop.
Gieljam
| #
graag wil ek hoor wat is u seining oor geskeides wat weer trou
JacquesT
| #
Dankie, vir jou getroue en reguit praat metode. Laat die een sonder sonde die eerste klip optel. Ons almal is net vlees en bloed. Ek glo dat dit n baie groot verantwoordelikhied is om die “Skrif” uitle. Dankie vir die konteks en dat jy nie doekies om draai wanneer dit oor ons almal gaan wat sonde pleeg nie.
johanb
| #
Dankie Chris vir die pragtige stukkie oor die koninklike bladmusik – dit is die eerste keer dat ek dit so sien – ons moet die “note” reg lees en “speel” in ons lewens en onder leiding van Sy gees dan sal ons saam pragtige musiek maak wat die Koning graag sal will hoor – prys die Here.
“aan hulle vrugte (die musiek wat hulle voortbring) sal julle hulle ken”
Chris van Wyk
| #
Hi Adri, jy kan meer lees by my bydrae oor Eksodus 30. Hier is ‘n kort aanhaling daaruit: “Die salfolie was ‘n besondere geurige parfuum wat van spesiale speserye: mirre (aromatiese hars), kaneel, kalmoes (geurige moerasplant van die Acoraceae familie), kassia (Chinese kaneel) en olyfolie gemaak is. Dit was net vir spesifieke godsdienstige gebruik deur gemagtigde persone. Die wierook is gemaak van hars (harpuis), naeltjies (dit kan ook die skulp van ‘n seedier wees), galbanum (die gom van ‘n plant van die Ferula familie) en suiwer wierook. Dit moes ook net vir die gebruik in die Heilige deel van die Tabernakel gebruik word. Die uitvoering hiervan word in Numeri 4:15-20 beskrywe.”