Hooglied 4:1-5:1 – In die tuin van liefde
Indeling
- Vers 1-7 is ‘n loflied (wasf) van die man op die skoonheid van sy lieflingbruid.
- Vers 8 verwoord sy uitnodiging tot saamwees aan sy bruid, maar wat net op haar uitnodiging kan gebeur.
- Vers 9-11 besing die bruid se impak op die man: “Jy het my hart gesteel”.
- Vers 12 tot hoofstuk 5 vers 1 is die sogenaamde tuin-gedig wat op intieme wyse hulle seksuele eenwording beskryf.
4:1-7 – Jy is onweerstaanbaar mooi, my liefling
Die eerste sewe verse van Hooglied 4 vorm ‘n wasf. Dit is ‘n tipe Arabiese lofgedig waarin die fisiese eienskappe van ‘n geliefde beskryf word (soos Thousand and One Nights byvoorbeeld). Wasf in Arabies beteken dan ook beskrywing.
Daar is 5 van hierdie tipe gedigte in Hooglied, 4 oor die vrou en 1 oor die man:
- Hierdie wasf – 4:1-7 – beskryf die vrou van haar kop af ondertoe. Elke liggaamsdeel word met iets moois vergelyk.
- In 5:10-16 is ‘n wasf oor die man waar sy eienskappe ook van die kop af ondertoe, amper soos dié van ‘n god, beskryf word.
- In 6:4-9 is nog ‘n wasf oor die vrou, wat baie ooreenkomste met hoofstuk 4 s’n vertoon.
- In 7:1-5 is weereens ‘n wasf oor die vrou, wat haar van onder na bo beskryf.
- In 7:6-9 is die laaste wasf oor die vrou, wat haar ook van onder na bo beskryf.
Betekenis
Let op dat die man haar skoonheid besing – haar hele lyf van bo na onder – om sy liefde vir haar te bevestig, asook om haar gerus te laat oor haarself: “aan jou is niks verkeerd nie” (:7). Telkens word ‘n liggaamsdeel van haar met iets moois of indrukwekkends vergelyk:
- Haar oë is soos duiwe agter haar sluier, wat kan dui op die opregtheid van die liefde wat uit haar straal.
- Haar hare is soos ‘n trop bokke wat waarskynlik dui op die golwende karakter daarvan. Die Gileadberge is oos van die Jordaan waar die stamme Ruben en Gad groot veetroppe aangehou het (Num 32:1).
- Haar tande is so wit soos ‘n dubbele ry skoongewaste pasgeskeerde skape. Sy het nie net mooi tande nie, maar almal is nog daar!
- Haar lippe is soos skarlakenrooi lint (vgl Ragab se bloedrooi tou in Jos 2:18), wat waarskynlik dui op grimering.
- Haar voorkop (of wange) en nek word geaksentueer deur juwele (vergelyk met granaatpitte en skilde). Die Dawidstoring was blykbaar baie bekend in daardie tyd, hoewel ons nie vandag weet waarna dit verwys nie.
- Haar borste is soos lammers wat tussen die lelies wei.
Haar aantreklikheid is vir hom soos ‘n bedwelmende geur, soos dié van ‘n mirreberg of ‘n wierookheuwel (wat ook metafore vir haar borste kan wees), wat hom onweerstaanbaar na haar toe trek.
4:8 – Kom ons wees saam
Hier word sy die eerste keer bruid genoem. Die hoë berge wat hier genoem word (Libanon, Amana, Senir, Hermon – almal in die noorde van Israel), is simbole van onbereikbaarheid, plekke wat leeus en luiperds uitkies waar hulle nie deur ander bereik kan word nie. Deur haar uit te nooi om saam met hom te kom, nooi hy haar uit tot die vervulling van hulle huwelik. Let op dat hy uitnodigende oorredende taal gebruik, en haar nie probeer dwing vanweë hulle verbintenis nie. Sy moet hom uit vrye keuse innooi.
4:9-11 – Jy het my hart gesteel
In hierdie gedeelte praat die man letterlik van haar as “my suster bruid” wat in die NAV met “my beminde bruid” vertaal is. Daarmee bedoel hy dat hulle liefde hulle nou familie maak, nie met bloedbande nie, maar met liefdesbande.
Sy het sy hart gesteel, wat aandui dat sy hom seksueel geroer het, met net een kyk van haar oë. Hy wil hom oorgee aan haar liefkosings, want dit is beter as wyn; haar lippe proe soos heuningstroop, haar tong soos heuning en dikmelk (vir baie ‘n lekkerny, hoewel dit nie presies in my smaak val nie!)
Die woord wat met parfuum vertaal is, dui eintlik op parfuum van die balsembos, ‘n plant uit Suid-Arabië, waarvan die duurste soort parfuum gemaak is. Dit het ‘n speseryagtige geur. Dat haar klere ruik na die Libanon is waarskynlik ‘n verwysing na die geur van sederhout, bome waarvoor die Libanon bekend was.
4:12-5:1 – Kom ons word dronk van die liefde
4:12-5:1 is ‘n “tuingedig” wat hulle seksuele eenwording vier. Dit word in drie dele verdeel: 1) sy bewondering van haar – 4:12-15; 2) haar uitnodiging tot die liefde – 4:16; 3) sy aanvaarding daarvan – 5:1. Hoewel dié gedig die eerste seksuele ervaring tussen dié man en vrou beskryf, bly dit van betekenis vir hoe die liefde tussen ‘n man en vrou werk: bewondering, uitnodiging, genot.
Bewondering – 4:12-15
Die man vergelyk die vrou, sy suster-bruid, hier met ‘n tuin (toegemaak) en ‘n waterbron (afgekamp). Dit dui op haar begeerlike kosbaarheid vir hom sowel as haar eksklusiewe afsondering vir haar man. Sy is sy private tuin, wat ommuur is, ‘n fontein wat afgekamp is teen onbeheerde toegang. Sy is dus net bedoel vir haar man, en hy vir haar. En hy verseker haar daarvan, laat haar veilig, gekoesterd, en waardevol voel.
Haar liggaam is vir hom ‘n lushof. Die struike wat hier genoem word, was almal bekend vir hulle geure, hoewel meesal uitheems: nardus (Indië), saffraan (Griekeland), kalmoes (Indië – die wortels van dié plant is gebruik in geregte, en het ‘n bedwelmende uitwerking, met ‘n effe bitter smaak – vgl ook Jer 6:20; Eks 30:23 wat ‘n kultiese gebruik daarvan aandui), en kaneel (Sri Lanka). Dit word saam met die lekkerruik-kruie, mirre en aalwyn (soos mirre, ook gebruik vir sy genesende eienskappe), gebruik om die aantrekkingskrag van haar liggaam vir die man te beskryf.
Let op dat die vrou nou nie net ruik soos en na parfuum nie. Sy ís nou die parfuum vir hom (Landman). Die verwysing na die borrelende fontein dui waarskynlik op haar gereedheid vir seksuele verkeer.
Uitnodiging – 4:16
Die woord vir “wakker word” is dieselfde woord waarmee sy die vroue van Jerusalem gewaarsku het om nie die liefde aan te wakker voordat albei partye daarvoor gereed is nie. Sy is egter nou gereed daarvoor. “Die man kan sy vrugte kom geniet” (Landman). Die wind van die noorde en suide wek die liefde op en maak hulle gereed vir mekaar. Die skrywer gebruik doelbewus nie die ander woord vir wind, ruach, wat ook vir die Gees van God gebruik kan word nie. Daarmee word gekommunikeer dat seks nie ‘n goddelike of sakramentele daad is nie, maar die vervulling van die huweliksverbintenis.
Genot – 5:1
Die afwagting vir en begeerte na die vervulling van hulle liefde bereik nou ‘n hoogtepunt. Die man pluk die kosbare kruie, eet sy lekker vars heuning, en drink sy wyn en melk – pragtige metafore vir die seksuele eenwording tussen die man en sy vrou. Dit is vir die man so lekker dat hy sy vriende aanraai om dit self te probeer: “word dronk van die liefde”.
Wat verkeerd gegaan het in die tuin van Eden, loop nou reg in die tuin van die liefde. Waar Adam en Eva van die verbode vrugte geëet het, kan hulle die vrugte van die liefde sonder skaamte en in oorvloed geniet.
View all posts in this series
- Bybelskool oor Prediker en Hooglied
- Inleiding op Hooglied
- Hooglied 1:1-11 – Passievolle plesier in saamwees
- Hooglied 1:12-2:7 – Wedersydse geborgenheid, tuiswees, bevestiging en opwinding
- Hooglied 2:8-17 – Bedwelming en beskerming in die liefde
- Hooglied 3:1-5 – Liefde kom tot sy reg binne families
- Hooglied 3:6-11 – Die huwelik is ryk aan betekenis
- Hooglied 4:1-5:1 – In die tuin van liefde
- Hooglied 5:2-8 – Verskillende behoeftes bring maklik verwydering
- Hooglied 5:9-6:3 – Die vreugde van vrywillige versoening
- Hooglied 6:4-8:4 – Verwonderde verrukking en verbeeldingryke verwagting
- Hooglied 8:5-14 – Die liefde is wederkerig en interafhanklik
- MENINGSOPNAME 2012
- Hooglied – Lees, luister, leef – ePub
Tags: Hooglied, huwelik, liefde, saamwees, seks, tuin
Trackback from your site.
Lerina
| #
Ek stem saam met Chris, ja mens moet daarna kyk in konteks en dus ook eintlik die hele 2 Kor 12 bestudeer. Wat my keer op keer opval wanneer ek mensies teëkom wat so onwaardig voel omdat hulle God voluit dien, die vrugte van die Gees uitleef en ‘n diep verhouding met die Vader het, en tog nie die gawe van tale ontvang het nie, is vanaf vers 7 – 11 … want aan EEN word deur die Gees ‘n woord van wysheid gegee … aan ‘N ANDER, ‘n woord van kennis, … aan ‘N ANDER geloof …. ens. ……. en dan vers 11 wat sê AL hierdie dinge werk een en dieselfde Gees wat aan elkeen afsonderlik uitdeel soos Hy wil.
Glo my tale is belangrik, en moet verseker be-oefen word as dit jou gawe is. Ek is net so versigtig om dit as enigste kriteria te gebruik as teken van vervulling met die Heilige Gees.
Chris van Wyk
| #
Hi Roeleen. Die 1983 vertaling is nie baie helder nie. Hier is ‘n paar ander vertalings wat die betekenis van die Hebreeus beter weergee:
Dit beteken, die mens wat sy vreugde vind in die Woord van God vermy die weg van sondaars wat baie keer met geweld gepaard gaan. ‘n Goeie voorbeeld vind ‘n mens in die verhaal van Dawid wat deur Abigail gekeer word om met geweld teen Nabal op te tree (1 Samuel 25:2-38). Baldwin dink in sy kommentaar dat dié verhaal moontlik die agtergrond vorm van Dawid se Psalm 17.
Roeleen Nel
| #
Help my asb met Ps 17 vers 14 in 1983 vertaling. Ek stoei met daardie vers.
Chris van Wyk
| #
Hi Lou. Die eerste twee gebooie probeer op omvattende wyse enigiets afraai wat in die plek van of naas God aanbid word. Dit is gemik teen die aanbidding van ‘n ander god in die plek van God. Dit is ook gemik teen die aanbidding van ‘n ander langsaan God. Dit wil sê dat jy jou brood aan twee kante gebotter wil hê.
Hier is wat ek vroeër daaroor geskrywe het:
Eerste gebod – geen ander gode
Die eerste gebod in Eks. 20:3 (Deut. 5:7) is die verbod op ander gode. Dit beteken dat God niemand duld wat langs Hom aanbid en vereer word nie. Alle afgodery word dus daarmee verbied. Die Here verwag dat daar net met Hom as die ware God in ‘n verhouding getree mag word. Sy weë moet ten alle koste leer ken word, want dit is net Hy alleen wat vertrou kan word met die lewe. Daarom moet die Godsvolk Hom met hulle hele hart liefhê, vrees en eer, soos die Heidelbergse Kategismus vraag en antwoord 94 dit uitlê.
Dieselfde waarskuwing word reg deur die NT gevind (1 Tes. 1:9; Gal. 4:8; Rom. 1:23; 2 Kor. 6:16; Openb. 9:20), onder andere met betrekking tot die eet van afgodsoffers (Hand. 15:20,29; 1 Kor. 8:7; 10:7; 12:2; Openb. 2:20). Afgodery word ook regdeur die NT verbind aan moreel-etiese sake, soos bv. die verbod op losbandigheid en gierigheid (Ef. 5:5) sowel as vraatsug (Fil. 3:19). Sorg moet ook gedra word dat daar nie hoog opgegee word oor die afsku aan afgode, maar tog deelgeneem word aan ‘n onwettige berowing van heidense tempels vir eie gewin nie (Rom. 2:22).
Dit is interessant hoe Johannes in sy briewe ook dié wet as waarskuwing inspan vir gelowiges van die NT (1 Joh. 5:21). Johannes gee drie motiverings daarvoor. Die eerste motivering is dat: “ons weet dat die Seun van God gekom het en ons verstand gegee het om die ware God te ken.” In Jesus kan ons dus die ware God van die afgode onderskei. Die tweede motivering is dat: “ons in die ware God is, in sy Seun, Jesus Christus.” Ons hele lewe word deur God bepaal, dié God wat ons in sy Seun, Jesus Christus, leer ken het. Die derde motivering is dat: “Hy die ware God is en die ewige lewe.” Daar is niemand anders as God nie, en deur Hom het ons toegang tot die ewige lewe. Daarom sê Johannes: “Liewe kinders, bly dus weg van die afgode af.”
Tweede gebod – geen afbeelding van God mag aanbid word nie
Die tweede gebod in Eks. 20:5 (Deut. 5:8-10) verbied die maak van enige afbeelding van God wat aanbid of vereer word. Hy is ‘n jaloerse God wat onverdeelde trou aan Hom van sy mense eis. Gehoorsaamheid sal geseën word, en ongehoorsaamheid gestraf word. Die uitwerking daarvan sal in die geslagte gesien kan word.
Dieselfde waarskuwing word ook in die NT gevind. in Jakobus 4:5 wy hy uit oor God wat onverdeelde trou van ons vra en begrond dit op ‘n verwysing na die skeppingsverhaal dat God: “die gees wat Hy in ons laat woon, heeltemal vir Homself wil hê”.
Dieselfde geld Paulus in Romeine 1:23 waar die problematiek van afgodery uitgespel word dat: “beelde wat lyk soos ’n verganklike mens of soos voëls of diere of slange”, d.w.s. afgode: “in die plek van die heerlikheid van die onverganklike God” gestel en aanbid word. Dit is: “bloot skeppinge van menslike vaardigheid en verbeelding”, soos Paulus op die Areopagus sê (Hand. 17:29).
Lees meer hier:
Lou Pistorius
| #
Ek sit nou die dag weer en wonder hoekom die eerste twee gebooie aparte gebooie is – eintlik is dit tog maar dieselfde? Is daar nie erens ‘n vermiste tiende gebod nie?
Chris van Wyk
| #
Hi Awie. Ek sal later weer antwoord as ons daar kom. Weereens ‘n lusmaker:
Jesus praat waarskynlik in Lukas 6:29 van mense wat jou haat en beledig. Vir hulle moet jy ook jou ander wang aanbied (gee). Dit dui moontlik op mense wat jou publiek verwerp of verneder. Jesus bedoel dan waarskynlik dat ‘n mens nie moet ophou om uit te reik na sulke mense nie. Jy stel jou dus bloot aan verdere verwerping deur “die ander wang” aan te bied.
Jesus praat duidelik in Matteus 5:39 van kwaadwillige mense. Dit is mense wat jou met die agterkant van die regterhand op die regterwang slaan. Die toppunt van minagting en mishandeling. Teenoor sulke mense, sê Jesus, moet jy jou nie verset nie. As hulle jou op die regterwang slaan, moet jy ook die ander wang na hulle toe draai.
Hoekom? Want Jesus wil ten diepste hê dat vyande in vriende verander sal word. Dit beteken dat gelowiges die risiko sal moet neem om verder te ly onder kwaadwilligheid ter wille van die uitreik na sulke mense. Vergelding sal verwydering bring. Verdraagsaamheid kan van vyande vriende maak.
Dit maak nog meer sin in die konteks wat ‘n mens in Matteus raaksien, dié van geregtelike aksies. Jesus is hier duidelik meer begaan oor litigasie, mense wat gelowiges hof toe sleep (vgl vers 40), as oor die moontlikheid van fisieke geweld of publieke verwerping, soos dit wel die geval is in sy uitsprake in Lukas.
Gelowiges wat op Jesus vertrou, sal bereid wees om hulle persoonlike regte te laat vaar ter wille van die impak van die evangelie. Die doel is heling en versoening.
Soos Paulus ook later skryf in 1 Korintiërs 6. Ly liewer persoonlik onreg in die gemeenskap ter wille van die evangelie. Moenie die hof opsoek om verskille uit te sorteer nie.
Dit beteken egter vir seker nie dat ‘n mens daarmee ‘n lamsak of ‘n slaansak word nie. Paulus het telkens wanneer die owerhede of Joodse Raad betrokke geraak het, gestaan op die regte wat die regstelsel aan burgers verleen het (Hand 16:37; 22:25; 25:8-12). Dieselfde voorrreg geld ook vir ons vandag.
Awie Coetsee
| #
Baie dankie vir u verklaring dit maak sin.maar dit is vreemd dat Jesu vroer gese het dat jy die ander wang moet draai
Chris van Wyk
| #
Hi Jenny. ‘n Kort antwoord:
Die probleem met dobbel is dat dit ‘n gierigheid verraai en voed in ‘n mens se hart. ‘n Begeerte aan meer as wat jy het. En dit is ‘n onversadigbare monster. Dit illustreer nie net dat jy ontevrede is met wat jy het nie, maar kan jou nog meer ontevrede maak as jy verder en verder daarin ingetrek word. Daarmee oortree ‘n mens die tiende gebod (Eks 20:17).
Daarom sê die Hebreërskrywer: “Julle gedrag moet vry van geldgierigheid wees. Wees tevrede met wat julle het, want Hy het gesê: Ek sal jou nooit begewe en jou nooit verlaat nie.” (Hebr 13:5).
Dobberl dwarsbooom ook die Bybelse opdrag om in jou eie behoeftes te voorsien deur eerlike werk en het baie keer ‘n destruktiewe uitwerking op die mense rondom jou, veral as suurverdiende geld daardeur verloor word en families daaronder ly.
Chris van Wyk
| #
Hi Marie. Hier is twee bydraes wat jou kan help:
Sterkte en seën
Chris van Wyk
| #
Hi Awie. Ek gaan dit later behandel. Hier is solank iets om aan te herkou:
Lukas 22:35-38 is deel van die materiaal wat uniek is aan sy evangelie. Jesus is hier besig om die dissipels voor te berei vir sy arrestasie. Hy wil hulle voorberei vir die krisis wat hulle gaan tref.
Tydens hulle vorige sending (Luk 9:1-6), het Hy hulle gestuur met die opdrag om niks saam te vat vir die reis nie. God sou vir hulle sorg deur die gasvryheid van die mense wat hulle sou ontvang.
Hulle was egter nie toe in lewensgevaar nie. Die komende krisis was egter ‘n totaal ander situasie. Hulle sou nie net gevaar loop om dieselfde lot as Jesus self te tref nie, maar hulle sou uitmekaar gejaag word waarin hulle voorrade sou nodig hê.
Die feit dat Hy hulle beveel om ‘n swaard saam te neem, is gemik daarop dat hulle hulle self kan verdedig. Dit het egter nie ingesluit dat hulle tot die aanval kon oorgaan nie, soos Hy Petrus dan ook aanspreek as hy Malgus se oor afkap net hierna (Luk 22:50-51).
Hy koppel sy komende lyding – deur tussen twee misdadigers aan die kruis te sterf – aan Jesaja 53:12 om die versoening te onderstreep wat daardeur bewerk sal word. Die tyd daarvoor het nou finaal aangebreek.