1 Samuel 17

Van skaapwagter tot soldaat

Dawid beweeg hier van skaapwagter tot soldaat deur sy dapper konfrontasie met die Filistynse reus, Goliat. Hy demonstreer daarmee dat hy geskik sal wees om Israel se volgende koning te word. Dawid verslaan Goliat in die Naam van die Here met die toerusting van ‘n skaapwagter en neem Goliat se wapenrusting in besit as teken van die deurslaggewende oorwinning van Israel oor die Filistyne. Dit was Israel se eerste oorwinning met Dawid as leier en soldaat.

Teks en konteks

Die Filistyne en Israeliete het weerskante van die Ela-vallei wes van Bethlehem stelling ingeneem met Goliat, ’n enorme Filistynse baasvegter uit Gat, ’n Filistynse stad, wat een van die Israeliete uitgedaag het tot ’n tweegeveg wat die oorlog sou beslis vir almal. Goliat kan moontlik ‘n titel wees wat hom as magtige kryger beskryf. Die Hebreeuse teks gee sy lengte as ongeveer 3 meter weer (die Griekse vertaling, die LXX, het 2 meter). Hy was tot die tande toe gewapen. Sy harnas alleen het ongeveer 100 kg en sy vegspies ongeveer 8 kg geweeg as ’n mens die gewig omskakel na moderne ekwivalente.

Sy dreigemente oor ’n tydperk van veertig dae het die Israelitiese soldate paniekbevange en baie bang gemaak. In dieselfde tyd het Isai sy jongste seun, Dawid, as ’n tussenganger gebruik om heen en weer te beweeg om kos vir hulle te bring en nuus oor die oorlog terug te neem, ook om Saul met sy musiek te kalmeer (vgl vers 15).

Dawid het dus die lasterlike dinge gehoor wat Goliat die Israeliete toesnou en onmiddellik die kloutjie by die oor gesit: “dat hy ‘n bespotting maak van die gevegslinies van die lewende God.”

Ten spyte van sy broer Eliab se minagtende teenstand doen Dawid navraag na watter voordeel daar is vir iemand wat Goliat sou verslaan. Saul het dit te hore gekom en hom laat roep. Waarop Dawid vir Saul moed inpraat dat hy bereid is om teen Goliat te veg. Dawid brei uit oor die wyse waarop hy sy pa se kleinvee van leeus en bere beskerm het om Saul te oortuig om hom toe te laat om teen die “onbesnede Filistyn”wat God uitdaag, te gaan veg. Hy het ‘n vaste vertroue gehad dat God hom sal red uit die hand van hierdie Filistyn.

Saul stem in en probeer hom toerus met wapenrusting, maar dit sou Dawid se planne in die wiele ry. Daarom weier hy dit en gaan met dieselfde toerusting wat hy as skaapwagter teen die ongediertes sou gebruik die Filistyn tegemoet.

Ook Goliat het Dawid geminag en hom vervloek by sy gode. Maar Dawid het hom beroep op die Here, die Heerser oor alle magte, die God van die gevegslinies van Israel, wat aan almal sal bewys dat Hy God is deur Dawid se oorwinning oor Goliat.

Dit is dan ook presies wat gebeur met Dawid wat Goliat met een van die vyf gladde rivierklippies uit sy slingervel neervel en die doodslag toedien deur sy kop met sy eie swaard af te kap. “Die oorlog behoort aan die Here.” Dit is immers ‘n heilige oorlog.

Dit breek die mag van die Filistyne en Israel kon ‘n groot oorwinning oor hulle behaal. Dawid het die kop van die Filistyn geneem en dit na Jerusalem gebring. Die Filistyn se wapens het hy in sy eie tent neergesit wat later in sy verhaal weer ‘n rol sou speel (1 Sam 21:9).

Dawid word só ‘n bevelvoerder in Saul se leër. Dit is onduidelik waarom Saul aan die einde van hierdie hoofstuk na meer inligting oor Dawid vra, aangesien ons uit 1 Samuel 16 weet dat hulle mekaar reeds geken het (vergelyk ook 1 Samuel 17:15 wat wys dat Dawid reeds ‘n paar keer by Saul was). Dit kan wees dat Dawid se dapperheid by hierdie geleentheid veroorsaak het dat Saul meer aktief in hom belang begin stel het as wat hy voorheen gedoen het. Vandaar die vraag.

Boodskap en betekenis

Daar is opvallende ooreenkomste tussen die verhale van Dawid en Josef. Hulle was albei jonger as die ander broers – Dawid die jongste, en Josef die tweede jongste. Hulle word gestuur om kos te bring vir hulle broers en te hoor hoe dit gaan. Die broers minag hulle vermoëns. Hulle word egter as leier saangestel bo hulle broers. Hulle red die broers en die volk uit gevaar. Albei se sukses word aan God toegeskryf.

Ons leer dus uit hierdie verhaal dat Dawid se geheim gelê het in sy onwrikbare geloof in ‘n lewende Here. Hy weier om te buig voor die uitdaging van Goliat. Dit is dié Here wat hom gered het uit die kloue van die leeu en die beer. Dit is dié Here wat hom ook sal red in die geveg met Goliat.

Vir die dieperdelwers: in 2 Samuel 21:19 word ‘n Elganan genoem wat vir Goliat doodgemaak het. Dit is egter nie in konflik met hoofstuk 17 se verhaal van Dawid wat Goliat verslaan het nie, want in 1 Kronieke 20:5 word gesê Elganan Goliat se broer doodgemaak het.